İstanbul elinizin altında

Kar altında kara kara düşünürken imdadıma Ä°stanbul 2002 Dergisi yetiÅŸti. Atlas ekibinin hazırladığı ve yılda bir kez yayınlanan derginin bu yılki sayısı Nazım Hikmet'e adanmış. Büyük ÅŸairin Ä°stanbul'a olan tutkusu ve özlemi anlatılmış. Ben de derginin sayesinde dünyanın en önemli kentini bir kez daha gezdim, onu bilinmedik yüzlerini gördüm.Ä°stanbul güzelleÅŸtirilebilir mi? Veya daha da güzel olması için bir ÅŸeyler yapılabilir mi? Tabiî, neden olmasın? Evet, ama bu soruların yanıtını ararken hep büyük projeler, pahalı ve bitmek tükenmek bilmez planlar akla geliyor ve tabiî ki bunlar da uygulanamıyor. Büyük laflar ve büyük projeler, sorumluluÄŸu da büyük ve yüksek yerlere atmamıza yarıyor.Tabiî ki uygun, doÄŸru ve büyük projeler gerekir, ama küçük çabalarla, fırça darbeleriyle de yapılabilecek, üstelik hep beraber, bu ÅŸehirde yaÅŸayanların ortak çabalarıyla yapılabilecek ÅŸeyler de yok mu?. Atlas Ä°stanbul 2002 Dergisi, bu konuyu tartışmaya açıyor. Dergi 10 fırça darbesi öneriyor ve çeÅŸitli kesimlerden 20 kiÅŸiye de kendi önerilerini soruyor.Öneriler ve istekler çeÅŸitli: ‘İstanbul'u bu hale getiren kararların alındığı 1950'lerin öncesine dönmek isterdim... Ä°stanbul seyreltilmeli... Plastik sanatlara evet plastik eÅŸyalara hayır... Herkes eline fırça alsın...’ Bu kadar çeÅŸitli önerinin arasında çok kiÅŸinin paylaÅŸtığı bir istek var: Dolmabahçe sırtlarında yükselen Gökkafes'in yıkılması.NAZIM'IN Ä°STANBUL'UDerginin anketine katılıp Ä°stanbul'un güzelleÅŸtirilmesi için ilginç öneriler sunanlardan bazıları ÅŸunlar: Murat Belge (yazar), Ä°smet Özel (ÅŸair), Ataol BehramoÄŸlu (ÅŸair), Arzu BaÅŸaran (ressam), Fatma Tülin Öztürk (ressam), Ä°smail Gülgeç (çizer), Cafer Bozkurt (mimar), Ersen Gürsel (mimar, ÅŸehir plancısı), Hasan Kaçan (çizer), DoÄŸan Kuban (mimar), Teoman (ÅŸarkıcı), Deniz PulaÅŸ (manken), Orhan Pamuk (yazar)... EÄŸer bu önerilerin ne olduÄŸunu öğrenmek istiyorsanız bir tane Atlas Ä°stanbul 2002 Dergisi almanız gerekecek.Ä°stanbul 2002 Dergisi, Atlas Dergisi'nin yılda bir çıkardığı özel bir dergi. Önceki yıllarda genellikle bir tema etrafında tasarlanan dergi, bu kez bir konu çeÅŸitliliÄŸiyle okurun karşısında. Ä°stanbul 2002, Türkçenin büyük ÅŸairine, bu yıl yüzüncü doÄŸumyılı kutlanan Nazım Hikmet'e adanmış. Nazım, Ä°stanbul hasretini ebedileÅŸtiren, gözü, gönlü ve ruhu Ä°stanbul'da ölen ÅŸairimiz. Åžair Moskova'da son eÅŸi Vera'yı, gelemediÄŸi Ä°stanbul'da bir düş gezisine çıkartmış ve onu nasıl gezdireceÄŸini şöyle anlatmıştı: ‘AkÅŸamleyin kıyıya inerdik seninle. Dostlarla bir küçük restoranda otururduk elimizi ağırdan alarak. Midye dolması ısmarlar, sana balık hazırlamak için kendim girerdim mutfaÄŸa. Balık piÅŸirme iÅŸinde üstüme yoktur!..’ ‘Nazım'ın Ä°stanbul'u’ yazısını yine bir ÅŸair Turgay FiÅŸekçi'nin kaleminden okuyoruz. Bu yazıyı okurken Ä°stanbul'u Nazım'ın gözünden bir baÅŸka türlü göreceksiniz ve onun özlemine ortak olacaksınız.Bahçelievler'de hiç bahçeli ev var mı, kaldı mı? Kaç tane? Ya Bostancı'da bostan? Kozyatağı'nda koz (yani ceviz)...? Süreyya Plajı'nda plaj..? BaÄŸcılar'da baÄŸ..? Dereboyu'nda dere..? Daha pek çok örnek sayılabilir. Bu semtlerin isimleri kalmış yadigár, bu isimleri sahiplenmelerine yol açan özelliklerinden ise eser kalmamış.Bu, aslında, bildiÄŸimiz bir ÅŸey, ama kanıksamışız bu olmayışları. Ama Atlas Ä°stanbul 2002 kanıksamamış. ‘İstanbulmaca’ yazısı, hızlı bir Ä°stanbul turuyla semt isimlerinin nasıl yalan söylediÄŸini, daha doÄŸrusu yalan söyler duruma düştüğünü gösteriyor bize. Size Ä°stanbul'un geçmiÅŸini daha yakından tanıtacak bir yazı.Ä°stanbul 2002'nin çarpıcı konularından biri de bir fotoÄŸraf çalışması: ‘Kriz Manzaraları.’ Fatih Pınar, geçen ÅŸubat ayında finansal kriz patlayınca, krizin nabzının attığı mekánlara odaklamış objektifini ve çarpıcı görüntüler yakalamış. Kriz, asıl olarak, finans dünyasının merkezi ve Türkiye'nin dünyaya açılan kapısı olduÄŸu için Ä°stanbul'un kriziydi. Borsa'dan ev içlerine, Tahtakale'den miting meydanlarına açılan kriz manzaraları... Bu konuda Ä°stanbul'un bir baÅŸka yüzüyle karşılaÅŸacaksınız.KRÄ°Z MANZARALARIBir fotoÄŸraf albümü de Ayk Kökçü'nün siyah beyaz çalışması: ‘Atlar ve Arabalar.’ Büyükada faytonlarının görünmeyen ilginç ve çarpıcı yüzünü gösteriyor.Atlas Ä°stanbul, bu efsanevi ÅŸehrin eski ve yeni çehrelerini, üsluplarını, yaÅŸam biçimlerini anlamaya, deÅŸifre etmeye, göstermeye önem veren bir dergi. Bu sayıda da Ä°stanbul'un yeni eÄŸlence mekánları türkü barları anlama çabası göze çarpıyor. Kırdan kente göç, arabesk, minibüsler, özgün müzik derken ÅŸehir de deÄŸiÅŸti ÅŸehirli de. Ve karşımızda ‘Özgün mekán’. Ä°stanbul'da varolamayışın ve Ä°stanbul'dan kopamayışın ifadesi.Ä°stanbul'un yaÅŸayanların bütün hoyratlığına raÄŸmen, tarihinden ve kültüründen kopamayışının bir ifadesi ise Ãœsküdar. ‘İstanbul'un kapısı: Ãœsküdar’ yazısı iÅŸte bu biricikliÄŸi yansıtıyor.Ä°stanbul 2002'nin iki de eki var. Biri bir Ä°stanbul rehberi; tarihî mekánlar etrafında da gündelik hayatımızı örebileceÄŸimizi ve bunu yapabilme yollarını gösteren bir rehber.Ä°kinci ek ise 1714 tarihinde yapılan bir Ä°stanbul, Marmara ve BoÄŸazlar haritası ile Ä°stanbul gravürü. Duvarınıza asmaya deÄŸer bu harita kat izi olmasın diye özel hazırlanmış bir kutuda okura sunuluyor.EÄŸer Atlas Ä°stanbul 2002'yi tükenmeden alırsanız, bu dergi sayesinde imparatorluklara baÅŸkentlik etmiÅŸ bu kenti daha yakından tanıyacak, bilinmeyen mekánlarında dolaÅŸacak, onu daha da çok seveceksiniz.Â