İlk patlama nasıl oluştu?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 31, 2005 00:00
Bilim adamları artık evrenin ilk patlamadan sonra geliştiği konusunda hemfikirler. Peki ama ilk patlamanın sebebi neydi? Kabul gören teoriye göre evrenimiz "Bing Bang" veya "ilk patlama" olarak adlandırılan muazzam bir patlamayla doğdu. İlk patlama, evrenin sonsuz yoğunlukta enerjiye sahip bir hacimde, muazzam bir hızla genleştiği durum olarak açıklanır.
Peki ama ilk patlamadan önce yaşananlar nelerdi? İlk patlama aslında fiziksel açıdan imkansızdır. Çünkü bir patlama belli bir yerde ve belli bir zamanda meydana gelebilir ancak. Uzay ilk patlamadan sonra hemen genleşmeye başlayarak dört boyutlu bir uzay-zamanda ilk önce uzay ve zamanı yarattı.
Evren, uzayın içinde değil uzayla birlikte genleşmekte denebilir. Evrenimizin dışında çok sayıda "paralel evrenlerin" bulunduğuna dayanan teoriler var. Fakat bu evrenlerin varlığını kanıtlamak mümkün olmadığı için bu teoriler genelde matematiksel modellere dayanır.
İlk patlama hakkında iki kanıt bulunmakta. 1- Kozmik geri plan ışınları 2- Evrenin genleşmesi.
Doppler etkisi
Edwin Powell Hubble (1889-1953) 1929’da uzaktaki galaksi tayflarındaki kırmızı ışığın laboratuardakine göre daha güçlü bir şekilde kaydığını görmüştü. Bu etki Doppler etkisi veya Doppler kayması olarak bilinmekte.
Bir ışık kaynağı gözlemleyen kişiden uzaklaştığında, ışığın dalga boyu uzar, yani tayfın kırmızı alanına kayar. Hubble, buradan yola çıkarak galaksilerin Samanyolu’ndan uzaklaştıkça daha hızlı hareket etmeleri gerektiği sonucunu çıkardı.
Tüm galaksiler birbirlerinden uzaklaştıkları için her galaksiden aynı etki gözlemlenebilmekte. Zaman tersine akacak olsaydı tüm maddeler birbirini çeker, evrenin sıcaklığı ve yoğunluğu tüm maddeler sonsuz bir sıcaklıkta ve sonsuz bir yoğunlukta birleşene kadar tek bir noktada yani ilk patlama olarak toplanırdı.
Şimdi geriye evrenin ne şekilde gelişeceği sorusu kalıyor.
Bu konuda iki teori üretildi.
Birincisi evrenin sonsuz bir şekilde genleşeceğine dayanır.
İkinci teoriyi destekleyenler ise evrenin son bir patlamayla dağılacağına inanıyorlar.
Evren, uzayın içinde değil uzayla birlikte genleşmekte denebilir. Evrenimizin dışında çok sayıda "paralel evrenlerin" bulunduğuna dayanan teoriler var. Fakat bu evrenlerin varlığını kanıtlamak mümkün olmadığı için bu teoriler genelde matematiksel modellere dayanır.
İlk patlama hakkında iki kanıt bulunmakta. 1- Kozmik geri plan ışınları 2- Evrenin genleşmesi.
Doppler etkisi
Edwin Powell Hubble (1889-1953) 1929’da uzaktaki galaksi tayflarındaki kırmızı ışığın laboratuardakine göre daha güçlü bir şekilde kaydığını görmüştü. Bu etki Doppler etkisi veya Doppler kayması olarak bilinmekte.
Bir ışık kaynağı gözlemleyen kişiden uzaklaştığında, ışığın dalga boyu uzar, yani tayfın kırmızı alanına kayar. Hubble, buradan yola çıkarak galaksilerin Samanyolu’ndan uzaklaştıkça daha hızlı hareket etmeleri gerektiği sonucunu çıkardı.
Tüm galaksiler birbirlerinden uzaklaştıkları için her galaksiden aynı etki gözlemlenebilmekte. Zaman tersine akacak olsaydı tüm maddeler birbirini çeker, evrenin sıcaklığı ve yoğunluğu tüm maddeler sonsuz bir sıcaklıkta ve sonsuz bir yoğunlukta birleşene kadar tek bir noktada yani ilk patlama olarak toplanırdı.
Şimdi geriye evrenin ne şekilde gelişeceği sorusu kalıyor.
Bu konuda iki teori üretildi.
Birincisi evrenin sonsuz bir şekilde genleşeceğine dayanır.
İkinci teoriyi destekleyenler ise evrenin son bir patlamayla dağılacağına inanıyorlar.