İlk özel roketle uzayda seyahat

Amansız bir yarıştı yaşanan. ‘White Knight’ uçağıyla 16km yüksekliğe çıkan pilot Mike Melvill, Space Ship One roketini çalıştırarak 80 saniye kadar Kaliforniya semalarında dolaştı.

63 yaşındaki Melvill, mavinin siyaha dönüşmesini izlerken yıldızlar parlamaya başladı. En yüksek seviyeye ulaştığında avucundaki çikolata parçaları havada salındı. Ve uçuş sırasında motordaki bir arızayla boğuşmasına rağmen 100 km yüksekliğe yani uzayın en alt katına ulaşmaya başardı.

Pilot koltuğunda üç dakika kadar yerçekimsizliği yaşayan Mervill, yeniden dünyaya doğru yol aldı. Aşırı hız nefes almasını zorlaştırdı ama sadece 17 dakika sonra Mojave çölünde 11 000 izleyici tarafından büyük bir coşkuyla karşılanınca zor dakikaları unutuverdi. Sonuçta o devletin tek kuruşluk bir desteği bile olmadan ilk özel uzay uçuşunu gerçekleştirerek bir tarih yazdı.

Arkadaki meraklı

Aslında pilot Melvill ve tasarımcı Burt Rutan’ın arkasındaki destek hükümetten çok daha güçlüydü: Microsoft kurucularından Paul Allen. Bu milyarder uzay gemisi için dört milyon dolar bağışladı. ‘Paul olmasaydı bu işi asla başaramazdık’ diyor Rutan.

Uçuş, Allen için bir üst basamağa tırmanmakla eş anlamlıydı. Gençliğinde ailesini bilim kurgu tutkusuyla usandıran milyarder, 50 yaşından sonra çocukluk hayalini gerçekleştirebilmenin mutluluğunu yaşıyor. Fakat uzay macerası onun için henüz bir ilk adım. Teknik donanımları ve olağanüstü zenginliği sayesinde Allen, en büyük bilim kurgu hayranı ve akıl almaz teknolojilerin destekçisi haline geldi. Hiç kimse dünya dışı varlıklarının araştırılması için bu kadar çok para vermiyor ve hiç kimse ‘dijital Aristotales’ hologramının geliştirilmesi için böylesine büyük bir yatırım yapmazdı.

Allen, geçtiğimiz haftalarda uzay gemisinin dünyaya dönüşünü izlerken ‘Bu tür atılımlar çok enderdir’ derken bir yerde haklıydı aslında. Genelde ‘rastlantıların zengini’ olarak anılan dünyanın en zengin beşinci insanı, nihayet son zamanlarda kendisine nasip olmayan bir başarıya imza atmış oldu.

Allen uzay yolculuklarına henüz on bir yaşındayken Robert Heinlen’ın ‘Rocket Ship Galileo’ adlı kitabını okuduğunda kafayı takmıştı. Kitabın öyküsü çölde kendi roketlerini monte eden gençlerle ilgili. Space Ship One projesiyle böylece bu romanı gerçeğe dönüştürmüş oldu.

Allen on dört yaşına geldiğinde Lakeside okulunda hayatının en önemli kişilerinden biriyle karşılaştı. Bilgisayarlarla ilgili fanteziler kurmayı seven on iki yaşındaki çocuk William H.Gates idi. Bill Gates sayesinde programlamayla tanıştı. Bu iki meraklı genç 1975 yılında Microsoft firmasını kurdular ve hisselerin %65’i Gates’in, %35 ise Allen’in oldu.

Ne var ki 1982 yılında Morbus Hodgkin (lenf düğümlerinde bir kanser türü) hastalığına yakalanınca Allen, sekizinci yılda Microsoft’tan ayrıldı. İyileştikten sonra ise yeniden Microsoft’da dönmek yerine 1986 yılında borsaya girmeyi tercih etti.

Microsoft’un dünya çapında bir süper kuruluşa yükselmesinde gerçi artık hiçbir payı bulunmuyordu, ama borsadaki hisseleri neredeyse Space Ship One gemisi kadar hızlı yükselince bakın Allen bugüne dek nelere sahip oldu:

Microsoft zengini

Özel bir Boeing 757 uçağı, bir basketbol ve bir futbol takımı, Washington eyaletinde bir çiftlik, Manhattan’da 16 odalı bir daire, Bevery Hills’de bir villa, Londra’da bir ev ve Cannes’da bir villa. Yat koleksiyonu dünyanın en büyüğü sayılmakta.

2003 yılında HDW tarafından inşa edilen ‘Octopus’ yaklaşık 130m uzunluğunda. 60 mürettebatın çalışmak zorunda olduğu yatın üzerinde bir helikopter pisti ve bir mini denizaltına bulunuyor. Tüm bunların mutluluk getirip getirmediğini bilemeyiz. Allen, pek başarılı olamayan ‘Grown Men’ topluluğunun gitaristi. Bekar ama tenis oyuncusu Monica Seles’le ilişkisi var, annesi ve kız kardeşiyle Seattle’deki bir adada yaşıyor.

Peki orada ne yapıyor? Koleksiyon! Çocukluğunda yüzü aşkın uçak modeli biriktiren milyarder artık gerçek uçakları topluyor. İkinci dünya savaşından kalma onlarca uçağı Seattle yakınındaki bir hangarda restore ettirmiş. En ince ayrıntısına kadar orijinal parçalarla onarılan uçakların hepsi çalışıyor. Fakat Allen’ın bir uçuş sertifikası bile yok.

Milyarder gençlik dönemini Jimi Hendrix’e adamış ve onunla ilgili ne varsa satın almıştı. Gitarından, fırfırlı gömleklere ve elle yazılmış şarkı metinlerine kadar tüm malzemeyi sergilemek için 200 milyon doları aşkın masraf yaparak bir Hendrix müzesi bile kurdu.

Mimar Frank Gehry tarafından tasarlanan ve kısaca EMP olarak anılan ‘Experience Music Project’ müzesi, renkli bir küf mantarı kolonisini andırıyor. Ancak müze dört yıl önce açılmasına karşın hala ziyaretçilerini bekliyor.

Fakat müzenin yan kanatlarından birinde geçtiğimiz haftalardan itibaren sergilenmeye başlanan en ilginç koleksiyonu müzeye bir önemli bir hareketlilik getireceğe benziyor.

Dünyanın ilk bilim kurgu müzesinde Star Trek hayranlarını çıldırtacak anı eşyaları sergilenmekte: Kaptan Kirk’ın kumanda koltuğu, Mr.Spock’un üniforması, ‘Phaser’ silahları, Steven Spielberg’in ‘A.I’ filmindeki androidin bir bacağı, ‘Darth Vader’ın bir kaskı, ‘Maymunlar Gezegeni’, ‘Blade Runner’, ‘Yıldız Savaşı Galactica’ ve ‘Robocop’ filminde kullanılan kostümler ve bir sürü bilim kurgu çizgi romanları ve kitaplar.

Uzayda canlı arıyor

Hayal dünyasını bilime kazandırmak amacıyla sadece ‘Allen-Teleskop-Feld’ misyonu için 25 milyon dolarlık yatırım yaptı Allen. 350 çanak radarla dev bir teleskop haline getirilen gözlem aracıyla milyonlarca yıldız üzerinde uzaktaki uygarlıklar aranacak.

Evrenin en karmaşık yapısı olan beyin için de ayrıca 100 milyonluk bir yatırımı var. Allen Beyin Bilimleri Enstitüsü’nde ilk olarak hangi beyin hücrelerinde hangi genlerin etkin olduğunu ayrıntılı bir şekilde gösteren ‘Allen Beyin Atlası’ tasarlanacak.

‘30 000 genin milyarlarca sinir hücresinden oluşan bir ağı ayakta tutabilmesi inanılmaz derecede büyüleyici’ diyor Allen. Projeyle elde edilen sonuçlara tüm araştırmacılar ücretsiz olarak ulaşabilecek.

‘Hiç kimse bizim kadar yaklaşamadı’

Milyarder pilot Steve Fossett, uzay aracını üreten Scalet Compotites firmasının sahiplerinden. Fossett bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğu rekor uçuşlarla büyük ün kazandı. Fossett’in bundan sonraki hedefi, Burt Rutan tarafından tasarlanan ‘Global Flyer’ adlı özel uçakla tek başına ve hiç duraksamadan dünyanın etrafını dolaşmak. Fossett, Space Ship One uzay aracında yaşanan aksaklıkları anlattı.

ÊKalkışta bazı sorunlar yaşandı değil mi?

- Evet, çok korkutucuydu. Telsizle pilotun kontrol merkeziyle konuşmasını dinledik. Uzay aracını yönlendirmekte sorun yaşıyor ve kontrolü kaybediyordu.

ÊBunu dünyadan fark etmek mümkün müydü?

- Tabii, uzay aracı beklediğimiz gibi dikey olarak yükselmedi ve 40km kadar rotadan saptı.

ÊUçuş için ne anlama geliyor bu?

- Her şeyden önce ‘Space Ship One’ aracının istenilen yüksekliğe ulaşamayacağından endişe etmeye başladık, sonuçta yol uzamıştı. En kötü durumda pilot, kontrolü yüz metre yükseklikte veya iniş sırasında tamamen kaybedebilirdi.

ÊAcil sistem yok mu?

- Var tabii. Çok gelişkin ikinci bir acil çalıştırma sistemine sahip bir uzay aracı bu. Pilot Mike Melvill de zaten sorun yaşayınca bu sistemi devreye soktu.

ÊBu aksaklıktan sonra tüm proje tehlikeye mi girdi?

- İlk önce sonuçları değerlendirmemiz gerekiyor. Ama sorunların giderileceğinden eminim.

ÊYani Space Ship One aracının hala büyük ödülü kazanma şansı var?

- Kesinlikle. Hiç kimse bizim kadar yaklaşamadı. Ayrıca yıl sonuna kadar da vaktimiz var, ödülü kazanacağız.

ÊBu tür projeler biraz riskli değil mi?

- Biz daha önce hiç kimsenin yapmadığını gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Elbette ki riskli. Her uçuşla biraz daha deneyim kazanacağız. Ama ilk uçuş özellikle de tehlikeli olduğu için çok ilginçti.