Hayvanlar dünyası
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 19, 2004 01:50
Dağ gorilinin soyu tehdit altında
Goriller özellikle savaş ve yeni yerleşim yerleri yüzünden zarar görüyor. Kongo’da 300 kadar dağ gorili tükenmek üzere. Yaşam alanlarının günden güne kısıtlanması hayvanlar için büyük bir sorun haline geldi.
Kongo’da sayıları çok azalan dağ gorillerinin de yok olması tehlikesine dikkat çekildi. Bu ülkede çiftçiler dünya genelinde 700 dağ gorilinden yarısının yaşadığı en eski ulusal parka yerleştiler. Ormanın daha fazla işgal edilmesinin önlenmesi için şimdi Virunga Ulusal Parkı’nın sınırına lav taşlarından bir duvar örülmekte.
Afrika’nın kalbinde yaşanan iç savaştan bu yana parkın ormanlarında hala silahlı milis kuvvetleri dolaşıyor ve yetkililer üç park görevlisinin son üç hafta içinde öldürülmesinden de onları sorumlu tutuyorlar.
‘Bu yüzden duvarın bir an önce tamamlanmasını diliyoruz’ diyor goril koruma programının yöneticisi Eugene Rutagarama. Fakat duvar bir metrelik yüksekliğiyle ancak sembolik bir anlam taşıyacak ve insanları gerçekten de uzak tutabileceği kuşkulu.
Yanardağların yamaçlarındaki sisli ormanlık bölgede yaşayan goriller, çiftçilerin yanardağ vadilerindeki teras biçimindeki tarlalarını işlerken, ıssız ormanlık alanlarda barınmaya çalışıyorlar.
Goriller besin bulabilmek için yavrularıyla birlikte bambu ormanlarını dolaşsalar da bazen tarlalara da girmeye cesaret ediyorlar.
Virunga’da soyu tükenmek üzere olan 380 goril yaşıyor. Ve gorillerin Virunga dışındaki tek yaşam alanları Uganda’daki Bwindi Ulusal Parkı.
Kendi kendini yenileyen salamander organları bize umut mu?
Axolotl (Ambystoma mexicanum) salamanderi kopmuş uzuv ve organları geriye yara izi bile bırakmadan yenileme yetisine sahip. Hatta kökünden kopmuş bir kuyruğu, yerinden çıkmış bir gözü ya da kalbin parçalarını bile sadece birkaç hafta içinde yenilemekte.
Dresdner Max-Planck Moleküler Hücre Biyolojisi ve Genetik Enstitüsü’nde gerçekleştirilen Axolotl araştırmasını yöneten Amerikalı bilim kadını Elly Tanaka, hangi uzvu kesersek onun yerine bir yenisi büyüyor diyor. Gerçi diğer bazı amfibiler, hamamböceği ve solucan gibi hayvanların da bu tür yenileme yetileri var ama, hiçbiri bu konuda bu kadar ayrıntılı bir şekilde incelenmedi.
Bilim adamları hücrelere yenileme sinyalini veren çok sayıda uyarı maddesinin izine ulaştılar. Bunların arasında kan pıhtısından çıkarak sağlıklı dokudaki hücreleri uyarıp hasarlı dokuya yönelten bir hormon da var. Meksikalı salamanderin dokusu ihtiyaç halinde farklı bir rolü üstlenebiliyor. Mesela sinir sistemindeki hücreler kas veya kıkırdak dokusuna dönüşebilmekte.
İnsan bedeni
Max-Planck Enstitüsü araştırmacıları şimdi buna benzer süreçlerin insan bedeninde de işleyip işlemeyeceğini kontrol etmek istiyorlar.
Sonuçta insan ve diğer memeli hayvanlar da bir zamanlar yenileme yetisine sahipti. Tanaka bu nedenle bu potansiyelin tamamen körelip körelmediğini bulmaya çalışacak. Eğer bu yeti uyandırılabilirse, Tanaka’ya göre insanın organları da yenilebilir.
Derinin ter bezleri, pigment ve tüylerle birlikte yenilenmesinden özellikle de yangın kurbanları, belden aşağısı felç olan ve hastalık nedeniyle kol veya bacakları alınan hastalar yararlanabilecekler. Ancak Tanaka bilimin bu gelişme için önünde en az 10 ila 50 yılın bulunduğunu söyledi.
Goriller özellikle savaş ve yeni yerleşim yerleri yüzünden zarar görüyor. Kongo’da 300 kadar dağ gorili tükenmek üzere. Yaşam alanlarının günden güne kısıtlanması hayvanlar için büyük bir sorun haline geldi.
Kongo’da sayıları çok azalan dağ gorillerinin de yok olması tehlikesine dikkat çekildi. Bu ülkede çiftçiler dünya genelinde 700 dağ gorilinden yarısının yaşadığı en eski ulusal parka yerleştiler. Ormanın daha fazla işgal edilmesinin önlenmesi için şimdi Virunga Ulusal Parkı’nın sınırına lav taşlarından bir duvar örülmekte.
Afrika’nın kalbinde yaşanan iç savaştan bu yana parkın ormanlarında hala silahlı milis kuvvetleri dolaşıyor ve yetkililer üç park görevlisinin son üç hafta içinde öldürülmesinden de onları sorumlu tutuyorlar.
‘Bu yüzden duvarın bir an önce tamamlanmasını diliyoruz’ diyor goril koruma programının yöneticisi Eugene Rutagarama. Fakat duvar bir metrelik yüksekliğiyle ancak sembolik bir anlam taşıyacak ve insanları gerçekten de uzak tutabileceği kuşkulu.
Yanardağların yamaçlarındaki sisli ormanlık bölgede yaşayan goriller, çiftçilerin yanardağ vadilerindeki teras biçimindeki tarlalarını işlerken, ıssız ormanlık alanlarda barınmaya çalışıyorlar.
Goriller besin bulabilmek için yavrularıyla birlikte bambu ormanlarını dolaşsalar da bazen tarlalara da girmeye cesaret ediyorlar.
Virunga’da soyu tükenmek üzere olan 380 goril yaşıyor. Ve gorillerin Virunga dışındaki tek yaşam alanları Uganda’daki Bwindi Ulusal Parkı.
Kendi kendini yenileyen salamander organları bize umut mu?
Axolotl (Ambystoma mexicanum) salamanderi kopmuş uzuv ve organları geriye yara izi bile bırakmadan yenileme yetisine sahip. Hatta kökünden kopmuş bir kuyruğu, yerinden çıkmış bir gözü ya da kalbin parçalarını bile sadece birkaç hafta içinde yenilemekte.
Dresdner Max-Planck Moleküler Hücre Biyolojisi ve Genetik Enstitüsü’nde gerçekleştirilen Axolotl araştırmasını yöneten Amerikalı bilim kadını Elly Tanaka, hangi uzvu kesersek onun yerine bir yenisi büyüyor diyor. Gerçi diğer bazı amfibiler, hamamböceği ve solucan gibi hayvanların da bu tür yenileme yetileri var ama, hiçbiri bu konuda bu kadar ayrıntılı bir şekilde incelenmedi.
Bilim adamları hücrelere yenileme sinyalini veren çok sayıda uyarı maddesinin izine ulaştılar. Bunların arasında kan pıhtısından çıkarak sağlıklı dokudaki hücreleri uyarıp hasarlı dokuya yönelten bir hormon da var. Meksikalı salamanderin dokusu ihtiyaç halinde farklı bir rolü üstlenebiliyor. Mesela sinir sistemindeki hücreler kas veya kıkırdak dokusuna dönüşebilmekte.
İnsan bedeni
Max-Planck Enstitüsü araştırmacıları şimdi buna benzer süreçlerin insan bedeninde de işleyip işlemeyeceğini kontrol etmek istiyorlar.
Sonuçta insan ve diğer memeli hayvanlar da bir zamanlar yenileme yetisine sahipti. Tanaka bu nedenle bu potansiyelin tamamen körelip körelmediğini bulmaya çalışacak. Eğer bu yeti uyandırılabilirse, Tanaka’ya göre insanın organları da yenilebilir.
Derinin ter bezleri, pigment ve tüylerle birlikte yenilenmesinden özellikle de yangın kurbanları, belden aşağısı felç olan ve hastalık nedeniyle kol veya bacakları alınan hastalar yararlanabilecekler. Ancak Tanaka bilimin bu gelişme için önünde en az 10 ila 50 yılın bulunduğunu söyledi.