Gürültüyü azaltan kulaklıklar nasıl çalışıyor?

Derin kulak tıkaçları veya fabrikalarda çalışan işçilerin taktıkları kulaklıklar tipik olarak gürültüyü 15 ile 25 desibel kadar düşürebilir. Ancak bunlar rahatsızdır veya kullanan kişinin diğer sesleri duymasını engeller.

Bu gibi durumlarda gürültüyü azaltan kulaklıklar büyük kolaylık sağlar. En ileri modelleri Ğfiyatları 300 dolar civarında seyredenler- yüksek frekanslı gürültüyü (200 hertzin üzerinde) pasif olarak bloke eden yapı malzemelerinden yapılır.

Bunların içerdiği elektronik kısımlar ve bir hoparlör, aktif olarak düşük frekanslı sesleri yok eder. Kulağı kapatan kısmın içindeki bir mikrofon, içeri giren ses dalgalarını hisseder ve bir hoparlör bunları yok eden basınç dalgaları ürertir. Arzu edilirse rahatsız etmeyecek düzeyde müziğin dinlenmesine olanak tanır.

15-25 desibel düşüyor

En iyi modelleri pasif olarak gürültüyü 15 ile 25 desibel düşürür; aktif elektrik devresi de düşük frekanslı tonlardan bir 10-15 desibel daha düşürür. Bir iç mikrofon, elektrik devresi ve hoparlörün Ğgeri besleme sistemini oluşturur- gerçek zamanda, sese uyum sağlayacak güçte ve hızda karşıt dalgalar yaratması gerekir.

Kulaklığın elektronik kısmı, içeri sızan orta frekanstaki seslere de saldırabilir. Massachusetts’da, Framingham’daki Bose Corporation’ın gürültü-azaltma araştırma sorumlusu Dan Gauger yüksek gürültü konusunda şöyle konuşuyor:

‘500-1000 hertzin üzerindeki frekansları aktif olarak azaltmak hálá çok zor. Çünkü donanımın karşıt dalga üretmesi için yeterli zamanı kalmıyor (Referans noktası olarak bir kadının tipik konuşması 225 hertzdir).

Bunları biliyor musunuz?

 Bose Corporation’ın kurucusu Amar Bose, 1978 yılında Avrupa’dan kalkan bir uçaktaki gürültüden rahatsız olduğu için gürültü azaltıcı kulaklıkları geliştirdi. Amerikan Hava Kuvvetleri 1950’li yıllarda aktif Ğ ses kesici kulaklıklardan yararlandı. 1970’li yıllardaki minik, düşük enerjili elektret mikrofonu bu düzeneği hafifletti. Bose, havayolu şirketleriyle işbirliği yaparak 1989 yılında ticari kulaklıkları piyasaya çıkarttı.

 Amerikan Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü’nden uzmanlar insanın işitme duyusunun 85 desibelin üzerindeki gürültülerden rahatsızlık duyduğunu belirtiyor. Bilimsel araştırmalara göre sürekli gürültü yorgunluğu artırıyor, stres düzeyini yükseltiyor háttá jet-lag’ın uzamasına yol açıyor. Desibel skalası logaritmik olarak artar: 50 desibel 40 desibelden 10 misli daha güçlüdür. Bazı ortalama desibel düzeyleri şöyledir:

 Konuşma 50-60 desibel

 Otoyolda giden 4 silindirli bir aracın içinde 70-75 desibel

 Yolcu uçağının içinde 75-80 desibel

 Çim biçme makinesi 95 desibel

 Tablalı testere 105 desibel

 Rock konseri 110-120 desibel

Kaynak: Scientific     American, Şubat 2005