Gün gelecek her oyuncuya bir antrenör düşecek
Güncelleme Tarihi:
Alp ULAGAY <br>Footğraf: Steve Nesius/AP
Oluşturulma Tarihi: Eylül 17, 2006 00:00
Takım sporları daha profesyonel hale geldikçe antrenörlerin ve koçların alt uzmanlıkları artıyor. Artık baş antrenörlerin yanında bir yardımcı ordusu oturuyor. Örneğin ABD’deki Amerikan futbolu takımlarında 19-20 yardımcı koç görmek sıradan bir durum. Avrupa’daki futbol kulüplerinde de kaleci antrenörünün yanına şimdi de forvet antrenörü eklenecek gibi gözüküyor. Bu konuda öncülüğü de Fransa’nın Lyon takımı üstleniyor ve eski golcüsünü forvet antrenörü olarak göreve getirmeye hazırlanıyor.
Heyecanlı, çekişmeli bir maç. Seyirciler de oyuncular da bu son dakikaların nasıl biteceğini kestiremiyor. Yedek kulübesinde ise şöyle bir sahne var: Baş koç yanındaki yardımcı koç ordusuyla bir durum değerlendirmesi yapıyor. Beş yardımcısını etrafına toplamış maçın gidişatıyla ilgili konuşuyor. Diğer altı yardımcısından gelen bilgilerin de yardımıyla bu en kritik anda yeni bir strateji belirlemeye çalışıyor.
Doğru okudunuz. Bu yardımcı koç sayıları yanlış değil. ABD’deki Amerikan futbolu ligi NFL’de 32 takımda her baş koçun ortalama 18 yardımcısı var. Bu takım sporunda, stratejinin önemi ve devamlı sahaya girip çıkan toplam 53 kişilik oyuncu kadrosu nedeniyle belli bir uzmanlaşmaya ihtiyaç duyuluyor.
Örneğin Washington Redskins takımında Joe Gibbs’in tam 20 yardımcısı var. Bu 20 yardımcının her biri farklı bir görev üstleniyor. Redskins’te hücum ve savunma baş yardımcı koçlarının yanı sıra oyuncu pozisyonlarının özel koçları var. Oyun kurucuları, top tutucuları ve diğer pozisyondaki oyuncuları bu özel görevli yardımcı koçlar çalıştırıyor. Bu kadar değil. Kadroda üç de fizik kondisyondan sorumlu koç var. NFL’deki mücadele giderek daha fiziki bir hal alınca takımlar oyuncuların ağırlık çalışması için bile özel koç tutmaya başladı.
Üstelik bu koç kalabalığı yüzünden yedek bankında kim oturacak tartışması da çıkıyor. Yedek bankında ev sahibi takımlar 27, deplasman takımları 25 kişiye yer verebiliyor. Ama 21 kişilik bir koç kadrosuna doktor ve malzemecileri ekleyince bu sınır zorlanıyor.
Halbuki 1960’larda baş koçun yanında altı-yedi yardımcı bulunuyordu. Bugün sadece üç takımda 15’ten az yardımcı koç var. Bunlardan birinde, son beş sezonda üç şampiyonluk kazanan New England Patriots’ta baş koç Bill Belichick yardımcılarının sayısını bu sezona başlarken 14’ten 12’ye indirdi.
NBA’DE DE SAHA KENARI KALABALIKLAŞTI
Amerikan futbolunda bu koç bolluğu var da basketbol ligi NBA’de durum farklı mı? Sahada beş kişinin yer aldığı basketbol sporunda saha kenarında dokuz koçu bir arada görebilirsiniz. Geçen sezon NBA takımlarından Charlotte Bobcats, Dallas Mavericks, Golden State Warriors, Indiana Pacers, Miami Heat, Milwaukee Bucks, New York Knicks, San Antonio Spurs ve Washington Wizards’ta baş koçun yanı sıra tam sekiz yardımcı koç görev yapıyordu. 1999-2000 sezonunda Dallas Mavericks takımında baş koç Don Nelson’ın yanında tam 13 yardımcı bulunuyordu.
Yani tablo 40 yıl önce baş koçun kendi başına bu işi çekip çevirdiği dönemlerde çok farklıydı. 1960’ların efsane takımı Boston Celtics’in şampiyonluk posterlerinde koç Rad Auerbach tek yardımcısıyla poz veriyordu. Bugünün şampiyonalarında ise koç sayısı neredeyse oyuncu sayısını geçecek.
Basketbolun giderek profesyonelleşmesi ve daha yüksek performans beklentisi uzman koçları devreye sokuyor. Chip Engelland bu uzman koçlardan biri. Yıllarca Grant Hill, Steve Kerr gibi tanınmış oyuncuların şut antrenörlüğünü yaptı. Detroit Pistons takımında şut danışmanlığı görevini üstlendi. Geçen sezon başında ise bu uzman becerisini sadece bir takıma vakfetti ve San Antonio takımıyla anlaştı.
Baş koç Gregg Popovich yönetimindeki sorumluluğu Tony Parker ve Tim Duncan gibi şut va faul atış sorunu yaşayan oyuncuların stillerini düzeltmek. Parker geçen yaz iki haftalık çalışmadan sonra bile şutunda gelişme gördüğünü söylüyordu. Hakikaten de geçen sezon Parker’ın şut yüzdesi gözle görülür biçimde yükseldi.
UZUN OYUNCULARA ÖZEL KOÇ
Üç yıldır Detroit Pistons takımının Avrupa’da oyuncu temsilciliğini üstlenen Faruk Akagün bu uzman koçların takımdaki oyunculara göre de değişebildiğini söylüyor. "Detroit takımı üç yıl önce genç Sırp oyuncusu Darko Milicic’e destek versin, onu geliştirsin diye vatandaşı İgor Kokoskov ile anlaştı. Kokoskov uzun oyuncular konusunda uzmandı. Milicic takımdan ayrıldı ama Kokoskov görevine devam ediyor." Yine 1980’lerin ve 1990’ların NBA yıldızı Pat Ewing, Çinli pivot Yao Ming’i geliştirme amacıyla Houston Rockets tarafından işe alınmıştı.
Türkiye’de kendi antrenörlük günlerinden örnek veren Akagün bu uzmanlaşmayı normal buluyor. "1979’da Efes Pilsen’i Türkiye şampiyonu yaparken tek yardımcım vardı. 1990’da Galatasaray’ı şampiyonluğa taşırken iki. Bence bugün Türk takımlarının da böyle uzman koçlara ihtiyacı var. Keşke Orhun Ene ve Levent Topsakal gibi eski yıldızlar yeni kuşak oyun kurucuları yetiştirme görevi üstlense..."
FUTBOLA KAÇ ANTRENÖR YETER
Futboldaki antrenör uzmanlaşmasının örneklerini de son yıllarda hem Avrupa’de hem Türkiye’de görüyoruz. 15 yıl önce kaleci antrenörleri takımların kadrolarına girmeye başladı. Bugün oyunun farklı yönleriyle ilgilenen yardımcı antrenörler çıkıyor.
İngiliz Manchester United takımı 1999’da Avrupa şampiyonu olurken tecrübeli teknik direktör Alex Ferguson savunma organizasyonunu yardımcısı Steve McLaren’a bırakmıştı. Manchester’a üç kupa birden getiren o sezonki savunma başarısını birçok otorite McLaren’ın savunma oyuncularını özel çalıştırmasına bağlıyordu. Ancak, McLaren ertesi sezon görevinden ayrıldı. Ferguson ve öğrencileri de bir daha Avrupa’da aynı başarıyı yakalayamadı.
Şimdi Avrupa’nın önde gelen takımlarında pozisyon uzmanı antrenörler de çıkıyor. Fransa’nın Lyon takımı bu sezon başında eski golcüsü Brezilyalı Sonny Andersson ile anlaştı. Kulüp başkanı Aulas’nın talimatıyla Lyon’a geri dönen Andersson’un tek görevi olacak: Takımı forvet oyuncularının rakip ceza alanındaki gol vuruşu becerilerini artırmak. Böylece Fred ve Carew gibi isimler özel antrenörleriyle gol çalışması yapacak. Tabii takımın teknik direktörü Gerrard Houllier bu özel antrenör konusunda bir engel çıkarmazsa.
Türkiye’de çok sayıda yardımcıyla çalışmayı seven bir teknik direktör var: Halen Vestel Manisaspor’u çalıştıran Ersun Yanal. Yanal’ın yedek kulübesi Türkiye Ligi’ndeki birçok takıma oranla daha kalabalık. Tam beş yardımcısı var: Kemal Özdeş, Sercan Görgülü, Metin Bayındır, Volkan Kazak ve Nadir Arıkan. Ersun Yanal, tüm antrenmanlara bizzat katılıyor. Ancak, yardımcıları arasında görev dağılımı var. Kaleci antrenörü Metin Bayındır’ın yanı sıra Volkan Kazak takımın fizik kondisyonundan sorumlu. Yanal, bu antrenör kadrosuyla yetinmiyor. Teknik menajer Niyazi Enseler başkanlığındaki üç kişilik bir ekibe de hem Avrupa’da hem Türkiye’de oyuncu ve rakipleri izleme görevi yüklüyor.
Doğru okudunuz. Bu yardımcı koç sayıları yanlış değil. ABD’deki Amerikan futbolu ligi NFL’de 32 takımda her baş koçun ortalama 18 yardımcısı var. Bu takım sporunda, stratejinin önemi ve devamlı sahaya girip çıkan toplam 53 kişilik oyuncu kadrosu nedeniyle belli bir uzmanlaşmaya ihtiyaç duyuluyor.
Örneğin Washington Redskins takımında Joe Gibbs’in tam 20 yardımcısı var. Bu 20 yardımcının her biri farklı bir görev üstleniyor. Redskins’te hücum ve savunma baş yardımcı koçlarının yanı sıra oyuncu pozisyonlarının özel koçları var. Oyun kurucuları, top tutucuları ve diğer pozisyondaki oyuncuları bu özel görevli yardımcı koçlar çalıştırıyor. Bu kadar değil. Kadroda üç de fizik kondisyondan sorumlu koç var. NFL’deki mücadele giderek daha fiziki bir hal alınca takımlar oyuncuların ağırlık çalışması için bile özel koç tutmaya başladı.
Üstelik bu koç kalabalığı yüzünden yedek bankında kim oturacak tartışması da çıkıyor. Yedek bankında ev sahibi takımlar 27, deplasman takımları 25 kişiye yer verebiliyor. Ama 21 kişilik bir koç kadrosuna doktor ve malzemecileri ekleyince bu sınır zorlanıyor.
Halbuki 1960’larda baş koçun yanında altı-yedi yardımcı bulunuyordu. Bugün sadece üç takımda 15’ten az yardımcı koç var. Bunlardan birinde, son beş sezonda üç şampiyonluk kazanan New England Patriots’ta baş koç Bill Belichick yardımcılarının sayısını bu sezona başlarken 14’ten 12’ye indirdi.
NBA’DE DE SAHA KENARI KALABALIKLAŞTI
Amerikan futbolunda bu koç bolluğu var da basketbol ligi NBA’de durum farklı mı? Sahada beş kişinin yer aldığı basketbol sporunda saha kenarında dokuz koçu bir arada görebilirsiniz. Geçen sezon NBA takımlarından Charlotte Bobcats, Dallas Mavericks, Golden State Warriors, Indiana Pacers, Miami Heat, Milwaukee Bucks, New York Knicks, San Antonio Spurs ve Washington Wizards’ta baş koçun yanı sıra tam sekiz yardımcı koç görev yapıyordu. 1999-2000 sezonunda Dallas Mavericks takımında baş koç Don Nelson’ın yanında tam 13 yardımcı bulunuyordu.
Yani tablo 40 yıl önce baş koçun kendi başına bu işi çekip çevirdiği dönemlerde çok farklıydı. 1960’ların efsane takımı Boston Celtics’in şampiyonluk posterlerinde koç Rad Auerbach tek yardımcısıyla poz veriyordu. Bugünün şampiyonalarında ise koç sayısı neredeyse oyuncu sayısını geçecek.
Basketbolun giderek profesyonelleşmesi ve daha yüksek performans beklentisi uzman koçları devreye sokuyor. Chip Engelland bu uzman koçlardan biri. Yıllarca Grant Hill, Steve Kerr gibi tanınmış oyuncuların şut antrenörlüğünü yaptı. Detroit Pistons takımında şut danışmanlığı görevini üstlendi. Geçen sezon başında ise bu uzman becerisini sadece bir takıma vakfetti ve San Antonio takımıyla anlaştı.
Baş koç Gregg Popovich yönetimindeki sorumluluğu Tony Parker ve Tim Duncan gibi şut va faul atış sorunu yaşayan oyuncuların stillerini düzeltmek. Parker geçen yaz iki haftalık çalışmadan sonra bile şutunda gelişme gördüğünü söylüyordu. Hakikaten de geçen sezon Parker’ın şut yüzdesi gözle görülür biçimde yükseldi.
UZUN OYUNCULARA ÖZEL KOÇ
Üç yıldır Detroit Pistons takımının Avrupa’da oyuncu temsilciliğini üstlenen Faruk Akagün bu uzman koçların takımdaki oyunculara göre de değişebildiğini söylüyor. "Detroit takımı üç yıl önce genç Sırp oyuncusu Darko Milicic’e destek versin, onu geliştirsin diye vatandaşı İgor Kokoskov ile anlaştı. Kokoskov uzun oyuncular konusunda uzmandı. Milicic takımdan ayrıldı ama Kokoskov görevine devam ediyor." Yine 1980’lerin ve 1990’ların NBA yıldızı Pat Ewing, Çinli pivot Yao Ming’i geliştirme amacıyla Houston Rockets tarafından işe alınmıştı.
Türkiye’de kendi antrenörlük günlerinden örnek veren Akagün bu uzmanlaşmayı normal buluyor. "1979’da Efes Pilsen’i Türkiye şampiyonu yaparken tek yardımcım vardı. 1990’da Galatasaray’ı şampiyonluğa taşırken iki. Bence bugün Türk takımlarının da böyle uzman koçlara ihtiyacı var. Keşke Orhun Ene ve Levent Topsakal gibi eski yıldızlar yeni kuşak oyun kurucuları yetiştirme görevi üstlense..."
FUTBOLA KAÇ ANTRENÖR YETER
Futboldaki antrenör uzmanlaşmasının örneklerini de son yıllarda hem Avrupa’de hem Türkiye’de görüyoruz. 15 yıl önce kaleci antrenörleri takımların kadrolarına girmeye başladı. Bugün oyunun farklı yönleriyle ilgilenen yardımcı antrenörler çıkıyor.
İngiliz Manchester United takımı 1999’da Avrupa şampiyonu olurken tecrübeli teknik direktör Alex Ferguson savunma organizasyonunu yardımcısı Steve McLaren’a bırakmıştı. Manchester’a üç kupa birden getiren o sezonki savunma başarısını birçok otorite McLaren’ın savunma oyuncularını özel çalıştırmasına bağlıyordu. Ancak, McLaren ertesi sezon görevinden ayrıldı. Ferguson ve öğrencileri de bir daha Avrupa’da aynı başarıyı yakalayamadı.
Şimdi Avrupa’nın önde gelen takımlarında pozisyon uzmanı antrenörler de çıkıyor. Fransa’nın Lyon takımı bu sezon başında eski golcüsü Brezilyalı Sonny Andersson ile anlaştı. Kulüp başkanı Aulas’nın talimatıyla Lyon’a geri dönen Andersson’un tek görevi olacak: Takımı forvet oyuncularının rakip ceza alanındaki gol vuruşu becerilerini artırmak. Böylece Fred ve Carew gibi isimler özel antrenörleriyle gol çalışması yapacak. Tabii takımın teknik direktörü Gerrard Houllier bu özel antrenör konusunda bir engel çıkarmazsa.
Türkiye’de çok sayıda yardımcıyla çalışmayı seven bir teknik direktör var: Halen Vestel Manisaspor’u çalıştıran Ersun Yanal. Yanal’ın yedek kulübesi Türkiye Ligi’ndeki birçok takıma oranla daha kalabalık. Tam beş yardımcısı var: Kemal Özdeş, Sercan Görgülü, Metin Bayındır, Volkan Kazak ve Nadir Arıkan. Ersun Yanal, tüm antrenmanlara bizzat katılıyor. Ancak, yardımcıları arasında görev dağılımı var. Kaleci antrenörü Metin Bayındır’ın yanı sıra Volkan Kazak takımın fizik kondisyonundan sorumlu. Yanal, bu antrenör kadrosuyla yetinmiyor. Teknik menajer Niyazi Enseler başkanlığındaki üç kişilik bir ekibe de hem Avrupa’da hem Türkiye’de oyuncu ve rakipleri izleme görevi yüklüyor.