GÜLE GÜLE SİYAH İNCİ | İç savaşı durduran 'tarihin en iyi futbolcusu' 82 yaşında aramızdan ayrıldı
Güncelleme Tarihi:
20'nci yüzyılın en iyi futbolcusu olarak gösterilen, futbolu kıtaları aşan bir oyun haline getiren Pele, 82 yaşında hayatını kaybetti. Pele'nin ilham dolu macerası ve "sonsuz sevgi" şiarı gelecek kuşaklara önemli bir miras olarak kaldı. Onun futbolunu izleyebilmek için renkli televizyonlara hücum edildiği de oldu iç savaş döneminde 48 saat boyunca ateşkes ilan edildiği de... İşte dünya futbolunun "siyah incisinin" unutulmayacak hikâyesi.
Futbol otoritelerinin, “tarihin en iyi futbolcusu” olarak kabul ettiği, futbolun evrensel bir simgesi haline gelen Brezilyalı efsane futbolcu Edson Arantes do Nascimento (Pele) tedavi gördüğü hastanede, 82 yaşında hayatını kaybetti.
Bir yıldan fazladır kolon kanseri tedavisi gören Pele, geçtiğimiz hafta sonu sağlık durumunun kötüleşmesi nedeniyle Brezilya’nın Sao Paulo kentindeki Albert Einstein Hastanesi'ne kaldırılmıştı.
Dün yerel saatle 15.27’de organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybeden futbol efsanesi Pele’nin Instagram sayfasından yapılan duyuruda, “Sevgili futbol kralımız Pele’nin ilham veren sevgi dolu yolculuğu, bugün itibarıyla son buldu. Pele, futbol zekasıyla tüm dünyayı büyüledi, savaşın önüne geçti, toplum yararına birçok çalışma yürüttü ve en önemlisi, sorunlarımızın çözümü için tek doğrunun koşulsuz sevgi olduğuna inandı. Hiç şüphesiz, verdiği mesajlar gelecek kuşaklara bir miras niteliğinde olacak: Sevgi, sevgi ve sonsuza dek sevgi…” ifadelerine yer verildi.
Eski kulübü Santos da Pele'nin cenazesiyle ilgili ayrıntıları paylaştı. Pele'nin naaşı Pazartesi sabahı Estadio Urbana Calderia Stadyumu'nda halkın saygılarını sunabilmesi için sahanın ortasında ziyarete açılacak. Ardından Salı günü cenaze Sao Paulo'daki Santos sokaklarından geçirilerek Pele'nin ailesinin katılacağı özel bir törenle toprağa verilecek.
HİKÂYESİ HÜZÜNLÜ BİR ANIYLA BAŞLADI
Brezilya ile 3 kez Dünya Kupası kazanma başarısı gösteren ve bu performansıyla dünyada ilk ve tek olan Pele’nin hayatı kendisinden sonraki pek çok genç meslektaşına örnek oldu.
21 yıllık kariyeri boyunca çok sayıda hedefe ulaşan Pele, hiç şüphesiz futbolun bugünkü popülerliğine ve enerjisine kavuşmasında çok önemli bir figürdü. Büyük mücadelelerin sonucunda şekillenen kariyerinde dikkatleri erken yaşta üzerine toplayan Pele, güçlü rakiplerin arasından sıyrılarak tahtına oturdu.
Pele’nin hikâyesi hüzünlü bir anıyla başladı.
1950 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapan Brezilya, turnuvanın sonunda finale yükselmeyi başarmıştı. Maracana Stadyumu'nda oynan karşılaşmada, Uruguay’a 2-1’lik bir skorla yenilen Brezilya’da halk büyük hayal kırıklığı yaşıyordu.
9 yaşındaki Pele için bu yenilgi o güne kadar yaşadığı en derin üzüntüydü. Maçın son düdüğü çaldığında babasının ilk kez ağladığını gördü ve Pele efsanesi de tam bu noktada ortaya çıktı.
O gün Pele, babasına bir gün Dünya Kupası'nı ülkesine getirme sözü verdi.
HENÜZ 17 YAŞINDA ÜLKESİNE ZAFER YAŞATTI
1958'deki Dünya Kupası'nda Pele verdiği sözü tutmak için sahadaydı.
Henüz 17 yaşındayken Brezilya'yı zaferden zafere taşıyan Pele, turnuvada attığı 6 golle Brezilya'yı şampiyonluğa ulaştırmış ve o döneme dek hiç görülmemiş bir performans sergilemişti. Fakir bir ailenin oğlu, Brezilya’ya kaybettiği onurunu geri kazandırmıştı.
Kariyeri boyunca acımasız tekmelerle karşı karşıya kalan ve bu nedenle sık sık sakatlanan Pele, “durdurulamaz” olduğunu daha genç yaşında kanıtladı. Dünya futbolu artık Pele'den “Siyah İnci” olarak bahsediyordu.
Pele'nin ölüm haberinin ardından dünyaca ünlü birçok futbolcu taziye mesajları yayımladı. Son Dünya Kupası'nın şampiyonu Arjantin'in yıldızı Lionel Messi, Pele'nin ölüm haberinden dakikalar sonra "Huzur içinde yat Pele" paylaşımı yaptı. Fransa’nın genç yıldızı Kylian Mbappé, “Futbolun Kralı aramızdan ayrıldı ama mirası asla unutulmayacak, huzur içinde yat Kral” mesajını paylaştı. Dünya futbolunun önemli isimlerinden Portekizli yıldız Cristiano Ronaldo ise şu ifadeleri kullandı: "Ebedi Kral Pelé'ye veda... Şu anda tüm futbol dünyasını vuran acıyı ifade etmek için sözcükler yeterli olmayacak. Milyonlar için bir ilham; dünün, bugünün ve her günün referans kaynağı. Paylaştığımız her an, uzaktayken bile bana gösterdiği sevgi karşılıklıydı. O, hiçbir zaman unutulmayacak ve hatırası, futbol tutkunlarının gönlünde sonsuza kadar yaşayacak. Huzur içinde yat Kral Pele." Ünlü Alman futbolcu Franz Beckenbauer de "Futbol, bugün tarihinin en büyük oyuncusunu kaybetti" diye yazdı.
SADECE İKİ TAKIMDA OYNADI
Fakat Pele'nin 21 yıllık kariyerindeki tek önemli başarı, Dünya Kupası'nı üç kez (1958, 1962, 1970) kaldırmış olması değildi.
1956-74 yılları arasında kariyerinin altın döneminde Santos’la başarıdan başarıya koşan Pele, bu takımda 6'sı Brezilya ligi olmak üzere 25 şampiyonluğa ulaştı. Santos için tüm zamanların en çok gol atan oyuncusu oldu ve halen kırılamayan bir rekora imza attı.
Ahmet Ertegün’ün futbolu ABD’ye getirme kararından sonra rotasını bu büyük ülkeye çeviren Pele, New York Cosmos’a transfer oldu. Kariyerinde sadece Santos ve New York Cosmos formaları giyen Pele 1363 maça çıktı ve inanılması güç ama 1281 gol attı.
“Kral” olarak anıldığı Brezilya adına 92 maça çıkan efsane 77 kez de milli formayla gol sevinci yaşadı.
10 NUMARALARIN EN BÜYÜĞÜ
Oynadığı dönemde dünyanın zirvesine yükselen Pele, futbolu bıraktıktan sonra da hep referans alınan isim oldu. Ondan sonra yetişen tüm yıldızlar hep onunla karşılaştırıldı. Bir anlamda dünya futbolunun pusulası haline gelmişti Pele.
Beyefendi duruşu, futbol zekâsı ve kurnazlığının yanı sıra atletik yapısı da futbola olan bakışı değiştirdi.
Günümüzde de Messi, Neymar, Ronaldo ve Mbappé, bu büyük efsane ile kıyaslanıyor.
Hiç şüphesiz Pele’nin en büyük farkı bir popüler kültür figürü haline gelmesi ve kendisinden sonra gelenlere ilham kaynağı olmasıydı. Pele’nin enerjisi hem göze hem de kalbe hitap ediyordu.
SONRADAN SİYASETE DE ATILDI
Pele’nin hayatında çatışmalara ve karşı çıkışlara pek yer yoktu. Maradona, FIFA'nın uygulamalarına karşı açıklamalar yaparak futbolcuların haklarını savunurken Pele, tansiyonun çok yükseldiği zamanlarda bile FIFA organizasyonlarında görünmekten çekinmedi.
Geçtiğimiz yıl yayınlanan “Pelé” belgeseli büyük yıldızın saha dışındaki siyasi ilişkilerine ışık tutmuştu.
1964-1985 yılları arasında askerî diktatörlükle yönetilen Brezilya’da Pele’nin cuntacılarla el sıkışması büyük tepki toplamıştı. 1984 seçimlerinde askeri diktatörlüğe oy toplamak için giydiği sarı tişört, yakasını sonraki yıllarda hiç bırakmadı.
1995 yılında siyasete atılan Pele, Brezilya Sosyal Demokrat Parti'ye katıldı ve Spor Bakanlığı görevine getirildi. Fernando Henrique Cardoso liderliğindeki sosyal demokratlar, Pele’nin popülerliğini kullanmasını bildi.
Pele ise görevde kaldığı 6 yılda Brezilya futbolundaki yolsuzluğun önüne geçmek için çalıştı. Bugün “Pele Yasası” olarak anılan çalışmayla, sporcuların kulüplerle yaptıkları kontratların garanti altına alınmasını ve kulüplerin gelir vergisi ödemesini sağladı.
"20'nci yüzyılın futbolcusu" seçilen Pele'nin ölüm haberinin ardından bir açıklama yapan Uluslararası Futbol Federasyonu (FIFA), “Oyunumuzun efsanesi. Huzur içinde yat ölümsüz kral” ifadelerini kullanarak saygılarını sundu.
48 SAATLİĞİNE İÇ SAVAŞI DURDURDU
Ne var ki bakanlık görevi boyunca tartışmalar Pele'nin peşini bırakmadı. Brezilya futbolunda yolsuzluğu bitirmek için kolları sıvayan Pele, yolsuzluk suçlamasıyla görevden el çekmek zorunda kaldı.
Bugün futbolun küresel bir oyun haline gelmesinde büyük pay sahibi olan Pele, tüm hatalarına rağmen yarattığı enerjiyle kitleleri bir araya getirmeyi başardı.
1967-1970 yılları arasında Nijerya'nın güneydoğu illerinin Biafra Cumhuriyeti adı altında ülkede ayrılmak istemesi nedeniyle çıkan iç savaşa, Pele için 48 saatliğine ara verildi.
1967’de Santos takımıyla Afrika’da yaptığı dostluk maçları sırasında Pele Nijerya’dan da davet aldı. Durumun hassasiyetini bilen Pele daveti kabul etti. Pele’nin ülkeye geleceğini öğrenen Nijeryalılar onu seyredebilmek için Biafra’da 48 saatlik bir ateşkes imzaladı.
Ertesi gün İngiliz The Sunday Times gazetesi olayı manşete taşıdı ve Pele’yi şöyle tanımladı:
"Pele nasıl yazılır? T-A-N-R-I."
İnsanları bir araya getirme gücü olan Brezilyalı yıldız, Sonsuza dek sevgi şiarını gelecek kuşaklara emanet ederek aramızdan ayrıldı.
Güle güle siyah inci…
The Athletic'de yayımlanan "Celebrating Pele, the greatest player in World Cup history", The Guardian'da yayımlanan "Pelé radiated the quality of joy: an instant appeal to the eye and heart" ve The Times'da yayımlanan "Pelé obituary"den derlenmiştir.