Gelecekteki teleskoplar neleri görecek?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Haziran 24, 2006 00:00
Güneş sistemi dışındaki gezegenleri, yıldızları ve galaksileri incelemek amacıyla dünyadaki tüm uzay bilim adamları yeni kuşak aletler geliştiriyor. İşte önümüzdeki yıllarda uygulamaya konacak olan iddialı projelerden bazıları.
"Ska" teleskobu soğuk ve karanlık nesnelerin peşinde
Evrende yayılan radyo dalgalarını dinlemek amacıyla ortaya konan en iddialı projenin adı Ska (Square Kilometer Antenna’nın kısaltılmışı; kilometre kare anten). Her biri 7 metre çapı olan sayısız antenle donatılmış devasa teleskop, fotoğrafta kubbelerin altında yer alıyor.
Bunlar yan yana geldiklerinde bir milyon metrekarelik bir alanı kaplayabiliyorlar!
Ska günümüzde var olan benzerlerinden yüz kat daha büyük ve daha hassas olacak. Uzaktaki nebulaları (gaz bulutları) algılayacak, yeni pulsarları (çöken yıldızlardan arta kalan küçük, döner yıldızlar) saptayabilecek.
Ayrıca başka uygarlıkların varlığının kanıtı olan "akıllı" radyo sinyallerini de alabilecek. 2010 yılından itibaren uygulamaya konulması planlanan bu projeye Arjantin, Güney Afrika, Çin ve Avustralya gibi ülkeler talip.
Bilim adamları, 1000 gigaoktetlik antenler arasında dakikada gerçekleşen bilgi akışını yönetmeyi öğrenmeye yönelik bazı teknik sorunları çözmek için bu devasa teleskoplardan yararlanabilecekler. Bu projenin bütçesi 1 milyar euro.
Owl: Başka yıldızların çevresindeki gezegenleri keşfedecek
Her biri 1.6 metre çapında tam 3 bin 48 küçük aynadan oluşan bir mozaik tasarımı.![/images/100/0x0/55ea7f43f018fbb8f883d260]()
Owl, 100 metre çapıyla şimdiye kadar tasarlanmış olan optik teleskopların en büyüğü. Bu teleskop bir futbol sahası genişliğinde! İngilizce "Owl" adı da "owl" (baykuş) ile "overwhelmingly large" (ölçülemeyecek kadar büyük) arasındaki bir sözcük oyununa dayanıyor.
Bu ölçülerde tek bir ayna değil her biri 1.6 metre çapında tam 3 bin 48 küçük aynadan oluşan bir mozaik söz konusu. İç içe geçmiş yapısı sayesinde tüm aynalara gerek kalmadan da çalışabiliyor. Owl 2016 yılından itibaren sadece (!) 60 m.’lik çapıyla hizmete girecek.
Mozaiğin tümü 2021 yılında tam bir kapasite sunacak. 6000 m2’lik alıcı ayna kızılötesi ışınlarla uzaydaki diğer güneş sistemlerini ve oluşum halindeki yıldızları tarayacak.
Bu projenin maliyeti ise büyüklüğüyle karşılaştırıldığında mütevazı kalıyor: 1.1 milyar euro. Bu miktar yalnızca sıradan bir uzay sondaj aracının üretime maliyetine eşdeğer.
James Webb: Evrenin en yaşlı yıldızlarının keşfine doğru
Açılabilir 6.5 çapındaki aynası, uçan teleskop Hubble’a göre 10-100 kat daha fazla bir keskinlik sağlayacak.![/images/100/0x0/55ea7f43f018fbb8f883d262]()
Hubble’ın halefi konumundaki bu teleskopa Apollo programının yöneticisi olan NASA çalışanının adı verildi. 2013 yılında gerçekleştirilmesi planlanan bu teleskop nefes kesen özellikleriyle astronotların başını döndürüyor.
Açılabilir 6.5 çapındaki aynası (Hubble’ınki 2.4 metreydi) Hubble’a göre 10-100 kat daha fazla bir keskinlik sağlayacak. Webb’in görevi evrende ilk oluşmuş yıldızları araştırmak olacak. 13 milyar önce yayılmış olan ışığı algılayabilecek.
Bu özelliğiyle de galaksilerin oluşumunu inceleyen uzmanlar için bulunmaz Hint kumaşı konumunda. Güneş ve dünyanın ışınımından güneşlikle korunacak (fotoğrafta mavi olan). Eksi 238 dereceye kadar soğutulabilecek.
Böylece James Webb kızılötesi ışınların gözlenmesinde olağanüstü bir rol üstlenecek (karasal bir teleskobun 100 bin katı daha güçlü!) Bu teleskopun ömrü beş ila 10 yıl arasında değişiyor. Ancak Hubble’ın tersine onarılamayacak. Yani 4.5 milyar euro’luk atılabilir (!) süper bir teleskop söz konusu.
Darwin: Dünya dışı varlıkları araştıracak
Başka yıldızların etrafında dönen gezegenlerin atmosferini analiz etmek amacıyla tasarlanmış, sekiz uzay gemisinden oluşan küçük bir donanma. Başlıca misyonu ise yaşam izlerini araştırmak.![/images/100/0x0/55ea7f43f018fbb8f883d264]()
Ça m’interesse dergisinde yer alan haberde sonuncu teleskop olan Darwin, başka yıldızların etrafında dönen gezegenlerin atmosferini analiz etmek amacıyla tasarlanmış, sekiz uzay gemisinden oluşan küçük bir donanma. Başlıca misyonu ise yaşam izlerini araştırmak. Altı motoru, her biri 3 metre çapı olan teleskoplar söz konusu...
Bunlar yüzlerce metre çapı olan bir aynayı simüle edecek. Yedinci motor bu altı motorun gönderdiği ışığı alacak, sekizincisi ise dünyayla ve donanmanın geri kalanlarıyla iletişim kuracak. Bu filo güneşin parıltısından uzak durabilmek için dünyanın 1.5 milyon kilometre uzağında dönecek.
Avrupa Uzay Ajansı’nın 550 milyon euro’luk bu projesi 2014 yılında hayata geçirilecek. "Terrestrial Planet Finder" adı altında benzer bir proje ABD’de halen araştırma aşamasında. Bu ikisinin bir araya getirilip ortak bir proje yaratılması da söz konusu. Daha uzak bir gelecekte ise astronotlar yüzlerce ayna arasında bölünmüş görüntünün daha sonra bilgisayarda yeniden oluşturulacağı bir teleskop silsilesi öngörüyorlar.
Evrende yayılan radyo dalgalarını dinlemek amacıyla ortaya konan en iddialı projenin adı Ska (Square Kilometer Antenna’nın kısaltılmışı; kilometre kare anten). Her biri 7 metre çapı olan sayısız antenle donatılmış devasa teleskop, fotoğrafta kubbelerin altında yer alıyor.
Bunlar yan yana geldiklerinde bir milyon metrekarelik bir alanı kaplayabiliyorlar!
Ska günümüzde var olan benzerlerinden yüz kat daha büyük ve daha hassas olacak. Uzaktaki nebulaları (gaz bulutları) algılayacak, yeni pulsarları (çöken yıldızlardan arta kalan küçük, döner yıldızlar) saptayabilecek.
Ayrıca başka uygarlıkların varlığının kanıtı olan "akıllı" radyo sinyallerini de alabilecek. 2010 yılından itibaren uygulamaya konulması planlanan bu projeye Arjantin, Güney Afrika, Çin ve Avustralya gibi ülkeler talip.
Bilim adamları, 1000 gigaoktetlik antenler arasında dakikada gerçekleşen bilgi akışını yönetmeyi öğrenmeye yönelik bazı teknik sorunları çözmek için bu devasa teleskoplardan yararlanabilecekler. Bu projenin bütçesi 1 milyar euro.
Owl: Başka yıldızların çevresindeki gezegenleri keşfedecek
Her biri 1.6 metre çapında tam 3 bin 48 küçük aynadan oluşan bir mozaik tasarımı.
Owl, 100 metre çapıyla şimdiye kadar tasarlanmış olan optik teleskopların en büyüğü. Bu teleskop bir futbol sahası genişliğinde! İngilizce "Owl" adı da "owl" (baykuş) ile "overwhelmingly large" (ölçülemeyecek kadar büyük) arasındaki bir sözcük oyununa dayanıyor.
Bu ölçülerde tek bir ayna değil her biri 1.6 metre çapında tam 3 bin 48 küçük aynadan oluşan bir mozaik söz konusu. İç içe geçmiş yapısı sayesinde tüm aynalara gerek kalmadan da çalışabiliyor. Owl 2016 yılından itibaren sadece (!) 60 m.’lik çapıyla hizmete girecek.
Mozaiğin tümü 2021 yılında tam bir kapasite sunacak. 6000 m2’lik alıcı ayna kızılötesi ışınlarla uzaydaki diğer güneş sistemlerini ve oluşum halindeki yıldızları tarayacak.
Bu projenin maliyeti ise büyüklüğüyle karşılaştırıldığında mütevazı kalıyor: 1.1 milyar euro. Bu miktar yalnızca sıradan bir uzay sondaj aracının üretime maliyetine eşdeğer.
James Webb: Evrenin en yaşlı yıldızlarının keşfine doğru
Açılabilir 6.5 çapındaki aynası, uçan teleskop Hubble’a göre 10-100 kat daha fazla bir keskinlik sağlayacak.
Hubble’ın halefi konumundaki bu teleskopa Apollo programının yöneticisi olan NASA çalışanının adı verildi. 2013 yılında gerçekleştirilmesi planlanan bu teleskop nefes kesen özellikleriyle astronotların başını döndürüyor.
Açılabilir 6.5 çapındaki aynası (Hubble’ınki 2.4 metreydi) Hubble’a göre 10-100 kat daha fazla bir keskinlik sağlayacak. Webb’in görevi evrende ilk oluşmuş yıldızları araştırmak olacak. 13 milyar önce yayılmış olan ışığı algılayabilecek.
Bu özelliğiyle de galaksilerin oluşumunu inceleyen uzmanlar için bulunmaz Hint kumaşı konumunda. Güneş ve dünyanın ışınımından güneşlikle korunacak (fotoğrafta mavi olan). Eksi 238 dereceye kadar soğutulabilecek.
Böylece James Webb kızılötesi ışınların gözlenmesinde olağanüstü bir rol üstlenecek (karasal bir teleskobun 100 bin katı daha güçlü!) Bu teleskopun ömrü beş ila 10 yıl arasında değişiyor. Ancak Hubble’ın tersine onarılamayacak. Yani 4.5 milyar euro’luk atılabilir (!) süper bir teleskop söz konusu.
Darwin: Dünya dışı varlıkları araştıracak
Başka yıldızların etrafında dönen gezegenlerin atmosferini analiz etmek amacıyla tasarlanmış, sekiz uzay gemisinden oluşan küçük bir donanma. Başlıca misyonu ise yaşam izlerini araştırmak.
Ça m’interesse dergisinde yer alan haberde sonuncu teleskop olan Darwin, başka yıldızların etrafında dönen gezegenlerin atmosferini analiz etmek amacıyla tasarlanmış, sekiz uzay gemisinden oluşan küçük bir donanma. Başlıca misyonu ise yaşam izlerini araştırmak. Altı motoru, her biri 3 metre çapı olan teleskoplar söz konusu...
Bunlar yüzlerce metre çapı olan bir aynayı simüle edecek. Yedinci motor bu altı motorun gönderdiği ışığı alacak, sekizincisi ise dünyayla ve donanmanın geri kalanlarıyla iletişim kuracak. Bu filo güneşin parıltısından uzak durabilmek için dünyanın 1.5 milyon kilometre uzağında dönecek.
Avrupa Uzay Ajansı’nın 550 milyon euro’luk bu projesi 2014 yılında hayata geçirilecek. "Terrestrial Planet Finder" adı altında benzer bir proje ABD’de halen araştırma aşamasında. Bu ikisinin bir araya getirilip ortak bir proje yaratılması da söz konusu. Daha uzak bir gelecekte ise astronotlar yüzlerce ayna arasında bölünmüş görüntünün daha sonra bilgisayarda yeniden oluşturulacağı bir teleskop silsilesi öngörüyorlar.