Futbolda naklen yayın geliri kavgası büyüyor

Süper Lig’de naklen yayın gelirlerinin paylaşımı konusundaki tartışma büyüyor. Fenerbahçe, ‘iÅŸlevi kalmadı’ diyerek Kulüpler BirliÄŸi’nden ayrılma kararı aldı. Fenerbahçe BaÅŸkanı Aziz Yıldırım, bu sistemde havuzun Anadolu Kulüpleri tarafından bozulacağını savundu.FENERBAHÇE Kulübü’nün Kulüpler BirliÄŸi’nden ayrılma kararıyla birlikte ligde naklen yayın tartışması yaÅŸanmaya baÅŸlandı. Yaklaşık 2 ay önce ‘Naklen yayın gelirlerinin dağıtımı deÄŸiÅŸmeli’ diyerek yeni bir tartışma baÅŸlatan Fenerbahçe, havuz gelirlerinin baÅŸarıya ve puan sistemine göre dağıtılması gerektiÄŸini ifade etmiÅŸti. GectiÄŸimiz hafta yapılan Kulüpler BirliÄŸi toplantısında bu konu yeniden gündeme geldi. 14 Anadolu Kulübü yayın gelirlerinin adil dağıtımı için ortak bir karar aldılar ve 4 büyük kulübe bildirmeden federasyona iletmiÅŸlerdi. Adil dağıtım istiyorlardı. Ancak F.Bahçe, G.Saray, BeÅŸiktaÅŸ ve Trabzonspor’un tepkisi ile karşılaÅŸtılar. 4 büyük kulüp toplantıyı terketti. Futbol Federasyonu naklen yayın dağıtımlarında deÄŸiÅŸikliÄŸe sıcak bakarken, sürpriz bir geliÅŸme de önceki gün yaÅŸandı. Fenerbahçe, ‘Bizim yayın gelirleriyle ilgili teklifimiz bizim görüşümüz alınmadan gündeme getirildi. BirliÄŸin hiç bir iÅŸlevi yok’ diyerek Kulüpler BirliÄŸi’nden ayrılma kararı aldı. HAVUZ BOZULUR: Fenerbahçe Kulübü BaÅŸkanı Aziz Yıldırım, Birinci Süper Futbol Ligi’nin yayın haklarının toplu pazarlandığı havuz sisteminden ayrılmak gibi bir düşüncelerinin olmadığını, ancak Anadolu kulüplerinin mevcut sistemi son dönemde yıprattığını söyledi. Ä°stanbul Lisesi Spor Etkinlikleri Haftası çerçevesinde düzenlenen panele katılan Aziz Yıldırım, özellikle, son dönemde 4 büyük kulüp ile diÄŸer kulüplerin arasını açan havuz sisteminde gelir dağılımı konusuna deÄŸinerek ÅŸunları söyledi: ‘Son seyahatimde büyük Ä°talyan kulüplerinin yetkilileriyle görüştüm. Orada her kulüp kendi maçını ayrı pazarlıyor. Milan ile Juventus’un yıllık yayın geliri 70 milyon Euro, düşen Atalanta’nın ise 7 milyon Euro. Ankara’da yapılan Kulüpler BirliÄŸi Genel Kurulu’nda 13-14 kulüp birleÅŸip yeni kararlar almışlar ve Futbol Federasyonu’na da baskı yaparak uyguluma yoluna gitmiÅŸler. Bu yanlış. Bize de danışmaları gerekirdi. Biz performansa göre gelir dağılımı yapılmasından yanayız. Åžimdi hiçbir ÅŸey yapmadan herkes para alacak. Kendi hatalarının bedelini ödüyorlar. Büyük kulüpler yaÅŸayacak ki onlar da yaÅŸasın. Bizim havuz sisteminden çıkmak gibi bir düşüncemiz yok. Ama böyle giderse Anadolu takımları kendileri bu sistemi bozacaklar. ’ Cavcav: Kalanlar ile devam ederiz KULÃœPLER BirliÄŸi ve GençlerbirliÄŸi BaÅŸkanı Ä°lhan Cavcav, Fenerbahçe’nin birlikten ayrılacağını açıklaması ile ilgili olarak, ‘Giden gider, kalanlarla yola devam ederiz’ dedi. Cavcav şöyle konuÅŸtu: ‘Bu bizim arzu etmediÄŸimiz bir durum. Ama çıkmak istemeleri de onların en doÄŸal hakkı. Ama ligden çekiliyoruz derlerse iÅŸte o zaman diÄŸer kulüpler için iyi olmaz. Futbol Federasyonyonu’nda Anadolu kulüplerinin, havuz sisteminin deÄŸiÅŸtirilmesi ve naklen yayın gelirinin adil bir ÅŸekilde dağıtılması yönündeki ortak tavrı, bir gecede alınmış karar deÄŸildi. ‘Bize danışılmadı. Devre dışı bırakıldık. Karşı tarafmışız gibi bir durum ortaya çıktı’ ÅŸeklindeki açıklamalar hoÅŸ deÄŸildi.’Avrupa liglerinde naklen yayın gelirleri nasıl paylaşılıyorÄ°NGÄ°LÄ°Z MODELÄ°: Bu modelin özü Ä°ngilizlerin deyimiyle 50:25:25 kuralına dayanır. Bu kurala göre Federasyon oluÅŸan toplam naklen yayın gelirlerinin baÅŸlangıçta yüzde ellisini tüm kulüplere eÅŸit dağıtıyor. Kalan yüzde ellinin yarısı ise, yani toplamın yüzde yirmibeÅŸi sportif performansa göre kulüpler arasında pay ediliyor. Yani kulüplerin sezon sonundaki bulundukları lig sırası, kimin ne kadar alacağını belirliyor. Son yüzde yirmibeÅŸlik dilim ise kulüplerin popülaritelerine baÄŸlı olarak, haftalık yayınlanan naklen maç sayılarına göre kulüplere dağıtılıyor. Ä°ngiliz Liglerinde yayın hakkını 1983’te BBC ve ITV iki yıl için 5,2 milyon sterlin ödeyerek almıştı. FRANSIZ MODELÄ°: Fransız Ligi’nde gelirin yüzde 83’ü 20 klüp arasında ‘dayanışma Primi’ adı altında her kulübe eÅŸit olarak, yüzde 10’u sportif performansa, yani sezon sonundaki lig sırasına göre, kalan yüzde 7 ise her hafta yayınlanan maçlar içinde en yüksek reytingi alan üç maçı oynayan kulüpler arasında popülaritelerine göre pay ediliyor. DoÄŸal olarak bu maçlar arasında en fazla maçı yayınlanan kulüp bu dağıtımdan en fazla payı alıyor. Ä°TALYAN MODELÄ°: Ä°talyanların Serie-A’da uyguladıkları dağıtım modeli ise yukarıdaki her iki modelden de daha farklı. Ä°talyanlar bu iÅŸi nasıl yapıyorlar? Ä°talya’da ligi domine eden dört büyük kulüp yayıncı kuruluÅŸla (Sky-Italia)yaptıkları serbest pazarlık sonucunda toplam naklan yayın gelirlerinin yaklaşık yüzde 65’ini kendi aralarında paylaşıyorlar. Aslan payını alan bu kulüpler ise Milan, Inter, Roma ve Juventus. Kalan diÄŸer 16 takım ise Federasyon aracılığıyla Sky-Italia ile maçlarının ÅŸifreli kanallardan yayınlanması koÅŸuluyla serbest pazarlık yaparak naklen yayın geliri elde ediyorlar. ALMAN MODELÄ°: Almanya’da yayın gelirinin yüzde 50’si bütün kulüplere eÅŸit olarak dağıtılıyor. Geri kalan yüzde 50’nin yüzde yetmiÅŸbeÅŸi yani 4’te 3’ü son 3 yıl baz alınarak kulüplerin baÅŸarısına göre, kalan yüzde yirmibeÅŸ te kulüplerin sportif performansları sonucu aldıkları puanlara göre dağıtılıyor. Almanya’daki havuz sisteminde maçları medya devi (aynı zamanda 2002 Dünya Kupasının da yayın hakkını satın alan) Kirch grubuna baÄŸlı Premiere kanalı yayınlıyordu. Alman Futbol Federasyonu ile grubun 2000 yılında yaptığı dört yıllık bir anlaÅŸmaya göre Kirch grubu 4 yıllık süre için Bundesliga kulüplerine yıllık 400 Milyon Euro ödeyecekti. Ancak Kirch’in iflas etmesi nedeniyle bu rakamın sadece 271.5 Milyon Euro’luk kısmı kulüplere ödenebildi. Bu anlaÅŸma daha sonra 2006’ya kadar uzatıldı. Ä°SPANYA MODELÄ°: Ä°spanya La Liga’da Real Madrid ve Barcelona’nın toplam yayın gelirinin üçte birini aldığı bir dağıtım modelinin egemen olduÄŸunu görüyoruz. Ä°spanyol Liginde mücadele eden 20 takıma ana yayıncı kuruluÅŸun Federasyon aracılığıyla yaptığı yıllık ödeme toplamı 450 Milyon USD’a (yaklaşık 350 milyon Euro’ya) ulaÅŸmış durumda. Bu tutarın 300 Milyon dolarlık kısmı Real ve Barcelona dışındaki 18 kulübe Lig sonundaki sportif performansına, yayınlanan naklen maç sayısına ve popülaritelerine göre dağıtılırken; toplam yayın gelirinin üçte biri olan kalan 125 milyon dolar ise Real Madrid ve Barcelona’ya eÅŸit olarak pay ediliyor. Naklen yayın gelirleri nasıl dağıtılıyor SÃœPER Lig için Ä°ngiliz, Fransız ve Ä°talyan modellerinden hangisinin daha ‘Adil’ ve uygun olacağı konusunda kamuoyunda henüz bir görüşbirliÄŸine ulaşılmadı. Ancak Federasyon’un Fransız dağıtım modelini Türkiye’ye uyarlamaya çalıştığı konusunda medyada bazı haberler yer aldı. Bugün Türkiye’de naklen yayın gelirlerinin dağıtım sistemi dört büyükleri kollayan bir yapıda. Yıllık yaklaşık yüz milyon dolara yakın gelirin yarısı BeÅŸiktaÅŸ, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’a dağıtılıyor. Kalan yüzde elli ise diÄŸer ondört takım arasında paylaÅŸtırılyor. Â