Etnospor nedir? Etnospor ne anlama gelmektedir?
Güncelleme Tarihi:
Etnospor, yüz yıllardır icra edilen spor dallarına verilen genel bir addır. Bu kapsamda toplumların sahip oldukları spor geleneklerinden uzaklaşmaması için etkinlikler düzenlenmektedir. Türkiye, Kırgızistan, Hindistan ve bazı ülkelerin geleneklerinde yer alan spor müsabakaları, Etnospor kapsamında yer alıyor. Peki, Etnospor nedir ne ne demektir? İşte, merakla araştırılan bu spor müsabakaları hakkında bazı bilgiler
Etnospor, spor dallarının giderek kurumsallaştığı, sportif başarının bir gösterge olduğu çağımızda yüzyıllardır çeşitli kültürler tarafından icra edilen birbirinden zengin oyunlar / sporlar için yapılan genel bir tanımdır.
Etnospor bu geleneklerin unutulmaması, yeniden üretilmesi ve tekrar Dünya sahnesine çıkarılması amacıyla pek çok yerel kimliği içinde barındırmaktadır.
Aba Güreşi, Aşık Oyunları, Atlı Cirit, Atlı Okçuluk, Kökbörü, Kuşak Güreşi, Mangala, Mas Güreşi, Şalvar Güreşi, Yağlı Güreş ve Yaya Okçuluğu, bu kapsamda yer alan spor dalları arasında yer almaktadır.
Aşık oyunu bunlardan birisi olarak biliniyor;
Bu oyun aşık kemiği adı verilen insanlarda da bulunan bir kemik ile oynanmaktadır. Oyun için koyun veya keçi gibi küçükbaş hayvanların arka ayaklarında bulunan aşık kemiği kullanılır. Oyun çizilen bir dairenin içine her oyuncunun aşıklarını dizmesiyle başlar. Her oyuncunun amacı yaptığı atışlarla aşıkları dairenin dışına çıkartmaktır.
Aşık oyununu 3 farklı şekilde oynanabilir. Bu üç türün en önemli farkı oynanan yerin ve aşığın şeklidir. En yaygın şekli, bir daire çizilip içine her oyuncunun eşit miktarda aşık dizmesiyle oynananıdır. Oyuncular sıra ile daire içerisindeki aşıkları vurarak dışarı çıkarmaya çalışırlar. Atışlar daireye belirli bir uzaklıktan çizilmiş bir çizgi arkasından yapılır. Atışlarda enek adı verilen aşık kullanılır. Oyuncu aşığı vurarak daireden dışarı çıkartmışsa artık o aşığın sahibidir. Ve atış sırası hala o oyuncudadır. Vuruş yapılamamış ve dışarı çıkarılamamış ise sıra diğer oyuncuya geçer. Oyuncular çizgi gerisinden yapılan atışlar sonrası tekrar çizgi gerisine gitmek zorunda değildir ve aşıklarının son bulunduğu yerden atış yaparlar. Oyun daire içindeki aşıklar bitene kadar devam eder.
Diğer bir çeşidinde ise daire yerine çizilmiş bir çizgi vardır ve bu çizgiye tek sıra dizilmiş aşıklar konur. Aşıkların sol baştan 1. olanı vurarak çizgiden çıkaran oyuncu tüm aşıkları alır. Eğer baştakini vuramamış ve diğerlerinden birini vurarak çıkarmışsa çıkardığı aşığı alır.
Bu iki oynama şeklinden tamamen farklı olan bir aşık oyunu çeşidi daha vardır. Bu türde kenarları düzleştirilmiş ve içine kurşun konulmuş dikdörtgen şeklindeki aşık döndürülerek havaya atılır ve dik durdurulmaya çalışılır dik getiren bir aşık alır veya puan kazanır.
Bu oyunun esasında çok eskiden beri oynandığı yönünde bilgiler mevcuttur. Hatta Eski Yunanda talih oyunlarında zar olarak kullanılmıştır. Ayrınca Orta Asya Türkleri arasında da oynandığı bilinmektedir. Aşık kemiğinin şamanlıkla da ilgisi vardır.
Aşık oyunu çoğunlukla koyun kemiği ile oynanır. Ama başka küçük hayvanların aşıklarının kullanıldığı da görülmüştür. Bu hayvanlar kedi ve köpek olabilmektedir. Ayrıca bazı yörelerde kedi ve köpek aşığı ile oyun oynanmaz. Özellikle kedi aşığını nazarlık olarak kullanan yörelerde bu anlamda hassasiyet daha yüksektir.