Elektrik insanı nasıl ve neden fırlatıyor?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 29, 2002 17:42
SORU: Çıplak elektrik teline dokunduğunuzda sizi odanın öbür ucuna fırlatan kuvvet nereden geliyor? Etki-tepki ilkesini biliyorum, fakat elektriğin böyle bir itme etkisini nasıl yarattığını bir türlü anlayamıyorum.
YANIT 1: Sözünü ettiğiniz kuvvet kendi kaslarınızdan geliyor. Vücudunuzda ilerleyen elektrik akımı kaslarınızı uyarır ve bu uyarılma sonucunda kaslarınız çok kuvvetli bir şekilde büzülür. Bu büzülme gerçekten çok şiddetli olur, öyle ki kaslarınızı isteyerek bu kadar büzemezsiniz. Bazen stres altında kalmak da insanın kaslarının normal sınırların üzerinde büzülmesine neden olabilir. Örneğin bazı akıl hastaları çok uyarıldıklarında onlarca hastane görevlisini tepeleyebilirler, buradaki kas gücünün ardında stres yatmaktadır.
Kaslar, elektrik akımıyla uyarıldıklarında vücudun istemli gerilmeler için koyduğu limit geçerliğini yitirir. Elektrik akımı kollardan karına, oradan da bir bacağa ya da bacakların ikisine birden ilerler. Akımın böyle bir yol izlemesi nedeniyle vücuttaki kasların hemen hemen hepsi aynı anda büzülür. Böyle bir durumun sonucunda kasların insanı nasıl bir harekete sürükleyeceğini kestirmek pek kolay değil, ama bacak ve sırt kaslarının kuvvetli olmaları nedeniyle savrulma olasılığı oldukça yüksektir.
Elektrik şoku beklenmedik bir biçimde gerçekleştiği için, insan, bu savrulmanın kendi kaslarıyla oluştuğunu algılayamaz.
Bu tür elektrik şokları bazen insanların inanılmaz mesafelere savrulmalarına neden olabilir. Islak bir otoparkta yürürken yıldırım çarpan bir kadının tam 12 metre savrulduğu ve hayatta kaldığı bir vaka kayıtlara geçmiştir. Gerçi yıldırım, elektrik çarpmasından biraz farklı bir olaydır ve kadının bu 12 metrelik uçuşunda vücut neminin aniden buharlaşmasının yaratığı etkilerin de rolü vardır ama yine de iki durum arasında ilişki kurulabilir.
Elektrik şokuyla böyle bir savrulma yaşayan insanlarda çarpmalardan kaynaklanan yaralanmalara ek olarak bir de kaslardaki aşırı gerilme nedeniyle kalıcı burkulmalar oluşabilir. Eklemler ve eklem dokularında zedelenmeler görülür. Bu nedenle, fizyoterapistler hastalarına tedavi uygulamaya başlamadan önce, o ana kadar ciddi bir elektrik çarpması yaşayıp yaşamadıklarını sorarlar.
Elektrik teline dokununca odanın içinde savrulmak, aslında insanın hayatını kurtarır, zira bu yolla elektrik akımı kesilmiş olur. En tehlikeli elektrik çarpmaları dokunmayla değil, elde bir nesneyi tutmayla ilintili olanlardır. Böyle durumlarda şoka neden olan nesneyi bırakmak mümkün olmayabilir ve ölüm tehlikesi oldukça yüksektir.
YANIT 2: Elektrik şoku yaşayan insanların bulundukları yerde donakalmak yerine fırlamalarının nedeni vücuttaki bazı kasların diğerlerinden daha baskın olmalarıdır.
Elektrik akımı çok güçlü olursa beyin kontrolü tamamen ortadan kalkar ve insanlar çizgi filmlerdeki gibi elektrik şoku yaşadıkları yere kilitlenerek garip bir pozisyon alırlar ( kol garip bir şekilde bükülmüş, bacaklar gergin). Bunun nedeni, beyin kontrolü olmadığı için bütün kasların otomatik olarak aynı anda refleks göstermesidir, bazı kasların diğerlerinden daha baskın olmaları, böyle çarpık bir görünümün doğmasına neden olur.
Kaslar, elektrik akımıyla uyarıldıklarında vücudun istemli gerilmeler için koyduğu limit geçerliğini yitirir. Elektrik akımı kollardan karına, oradan da bir bacağa ya da bacakların ikisine birden ilerler. Akımın böyle bir yol izlemesi nedeniyle vücuttaki kasların hemen hemen hepsi aynı anda büzülür. Böyle bir durumun sonucunda kasların insanı nasıl bir harekete sürükleyeceğini kestirmek pek kolay değil, ama bacak ve sırt kaslarının kuvvetli olmaları nedeniyle savrulma olasılığı oldukça yüksektir.
Elektrik şoku beklenmedik bir biçimde gerçekleştiği için, insan, bu savrulmanın kendi kaslarıyla oluştuğunu algılayamaz.
Bu tür elektrik şokları bazen insanların inanılmaz mesafelere savrulmalarına neden olabilir. Islak bir otoparkta yürürken yıldırım çarpan bir kadının tam 12 metre savrulduğu ve hayatta kaldığı bir vaka kayıtlara geçmiştir. Gerçi yıldırım, elektrik çarpmasından biraz farklı bir olaydır ve kadının bu 12 metrelik uçuşunda vücut neminin aniden buharlaşmasının yaratığı etkilerin de rolü vardır ama yine de iki durum arasında ilişki kurulabilir.
Elektrik şokuyla böyle bir savrulma yaşayan insanlarda çarpmalardan kaynaklanan yaralanmalara ek olarak bir de kaslardaki aşırı gerilme nedeniyle kalıcı burkulmalar oluşabilir. Eklemler ve eklem dokularında zedelenmeler görülür. Bu nedenle, fizyoterapistler hastalarına tedavi uygulamaya başlamadan önce, o ana kadar ciddi bir elektrik çarpması yaşayıp yaşamadıklarını sorarlar.
Elektrik teline dokununca odanın içinde savrulmak, aslında insanın hayatını kurtarır, zira bu yolla elektrik akımı kesilmiş olur. En tehlikeli elektrik çarpmaları dokunmayla değil, elde bir nesneyi tutmayla ilintili olanlardır. Böyle durumlarda şoka neden olan nesneyi bırakmak mümkün olmayabilir ve ölüm tehlikesi oldukça yüksektir.
YANIT 2: Elektrik şoku yaşayan insanların bulundukları yerde donakalmak yerine fırlamalarının nedeni vücuttaki bazı kasların diğerlerinden daha baskın olmalarıdır.
Elektrik akımı çok güçlü olursa beyin kontrolü tamamen ortadan kalkar ve insanlar çizgi filmlerdeki gibi elektrik şoku yaşadıkları yere kilitlenerek garip bir pozisyon alırlar ( kol garip bir şekilde bükülmüş, bacaklar gergin). Bunun nedeni, beyin kontrolü olmadığı için bütün kasların otomatik olarak aynı anda refleks göstermesidir, bazı kasların diğerlerinden daha baskın olmaları, böyle çarpık bir görünümün doğmasına neden olur.