Dünyanın en büyük füzyon reaktörü
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 13, 2004 21:23
Maliyeti bugün 1 milyar Euro olan dünyanın en büyük füzyon reaktöründe, güneş enerjisini sağlayan füzyon enerjisi taklit ediliyor. İngiltere, Oxfordshire’daki Culham Bilim Merkezi’nde bulunan ve 20 ülkeden gelen 600 bilim adamının çalıştığı Birleşik Avrupa Torus’u (JET- Joint European Torus-Jet) reaktörü 15 metre eninde, 120 metre yüksekliğinde bir gövdenin içine gömülü.
Güneşe enerjisini sağlayan füzyon işlemini taklit ediyor. JET’in ana fikri: Bir hidrojen izotop karışımını, çekirdekleri eritip birbiriyle kaynaştırmak için 100 milyon derecenin üzerindeki bir sıcaklığa erişinceye kadar ısıtıyorsunuz ve helyum, nötron ve devasa miktarlarda enerji üretiyorsunuz.
Yakıtı füzyonu tetiklemeye yetecek kadar ısıtmak ve bu sıcaklığı sabitlemek çok zor bir işlem. JET ekibi, bir gramın onda biri kadar soğuk hidrojen yakıtını reaktöre fışkırtıyor ve daha sonra radyo dalgaları, elektrik akımı ve parçacık huzme patlamaları yardımı ile ısıtıyor. Hidrojen atomları çok kısa bir süre içinde elektronlarını silkeleyip atarak iyon ve elektronlardan oluşan bir sıcak plazma oluşturuyor. Bu plazma o kadar sıcak oluyor ki çekirdekler birbiriyle kaynaşıyor.
6 misli büyüğü geliyor
JET, yüklü parçacıkların manyetik alanlar tarafından saptırılması olgusundan yararlanıyor. Kuvvetli, spiral şeklindeki manyetik alanlar plazmanın reaktör duvarlarına çarpmasını engelliyor. Plazmanın duvarlara çarpması soğumasına yol açıp füzyonu tehlikeye atabilir.
Büyük makineler ısıyı daha iyi tutarlar. Plazmayı daha soğuk reaktörden yalıtmak füzyonun devamı için yaşamsal önem taşır. Isının büyük bir makineden kaçması küçük makineden kaçmasından daha uzun zaman alır.
Reaktör, füzyondan elde edilen güç konusunda dünya rekoruna sahip. 13 yıllık bir çabanın sonunda JET şimdilik işlemden elde ettiği enerjiyi plazmayı ısıtmak için gerekli olan enerjiye eşitleyebildi.
Uluslararası füzyon araştırmacıları ITER adını verdikleri bir reaktör inşa etmeyi düşünüyorlar. ITER’in hacmi, JET’in 6 misli olacak.
Yakıtı füzyonu tetiklemeye yetecek kadar ısıtmak ve bu sıcaklığı sabitlemek çok zor bir işlem. JET ekibi, bir gramın onda biri kadar soğuk hidrojen yakıtını reaktöre fışkırtıyor ve daha sonra radyo dalgaları, elektrik akımı ve parçacık huzme patlamaları yardımı ile ısıtıyor. Hidrojen atomları çok kısa bir süre içinde elektronlarını silkeleyip atarak iyon ve elektronlardan oluşan bir sıcak plazma oluşturuyor. Bu plazma o kadar sıcak oluyor ki çekirdekler birbiriyle kaynaşıyor.
6 misli büyüğü geliyor
JET, yüklü parçacıkların manyetik alanlar tarafından saptırılması olgusundan yararlanıyor. Kuvvetli, spiral şeklindeki manyetik alanlar plazmanın reaktör duvarlarına çarpmasını engelliyor. Plazmanın duvarlara çarpması soğumasına yol açıp füzyonu tehlikeye atabilir.
Büyük makineler ısıyı daha iyi tutarlar. Plazmayı daha soğuk reaktörden yalıtmak füzyonun devamı için yaşamsal önem taşır. Isının büyük bir makineden kaçması küçük makineden kaçmasından daha uzun zaman alır.
Reaktör, füzyondan elde edilen güç konusunda dünya rekoruna sahip. 13 yıllık bir çabanın sonunda JET şimdilik işlemden elde ettiği enerjiyi plazmayı ısıtmak için gerekli olan enerjiye eşitleyebildi.
Uluslararası füzyon araştırmacıları ITER adını verdikleri bir reaktör inşa etmeyi düşünüyorlar. ITER’in hacmi, JET’in 6 misli olacak.