Dünyada 60 çeşit ıslık dili kullanılıyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Nisan 20, 2005 20:41
Dünyanın birçok yerinde kullanılan "ıslık dilini" araştıran bir Fransız dilbilimci, yeni bir "ıslık dilinin" doğuşuna şahit oldu. Gezgin bilimci Doğu Anadolu’da da kullanılan ıslık dilini kaydetti.
Güney Meksika’daki Huautla Jiménéz bölgesindeki bir yamaçta duran on üç yaşındaki çocuk, işaret parmağını alt dudağına yerleştirerek üç kısa bir uzun ses çıkarıyor. Kanarya şakımasını andıran ıslık mesajını alan baba, uzun bir tonla yanıt verince 200 metrelik mesafeden bir ıslık diyaloğu başlıyor aralarında.
Islık seslerinin tümünü sözcüklere çevirmek mümkün. "Ne yapıyorsun şimdi" diyor baba.
"Çok önemli bir şey yapmıyorum" diyor oğlan da.
Bunun üzerine baba :"İstersen köye inebiliriz" diyor.
Baba oğlun ıslık diyaloğu, Fransız biyoakustik mühendisi Julien Meyer ve ton mühendisi Laure Dentel tarafından kaydedilmekte. Meyer, ıslık dillerini araştırmak için dünyayı gezen bir dilbilimci.
10 yıl sürdü
Son araştırması on yıl kadar sürdü. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki on ülkede bir düzine ıslık sesini inceledi. Bunların arasında Gomera adaları (İspanya), Euböa (Yunanistan) ve Doğu Anadolu’nun dağlık bölgeleri de var.
Meyer’in tahminine göre dünya genelinde yaklaşık olarak 60 ıslık dili kullanılmakta.
"Bu son derece ilginç fenomen, dilin doğası hakkında bilgi veriyor" diyen Meyer, gezileri sırasında Amazonlarda, Tayland ve Laos’ta bugüne kadar hiç bilinmeyen üç ıslık dilini belgeledi.
"İlke olarak konuşulan her dil ıslık seslerine dönüştürülebilmekte" diyor Meyer. Yunanca, İspanyolca ve Türkçe’deki ıslık dilinde örneğin, ıslıklar dil hareketleriyle biçimlendirilmekte. "i"nin, "a" ya göre daha kalın çıkması "i" de dilin daha yukarıda olmasıyla ilgilidir. Sessiz harfler ise uzun ıslık sesi veya glisando gibi yansıtılmakta. Böyle bir dili anlamak, uygulamaktan daha zordur diyor araştırmacı.
Gerçi birbirinden farklı ıslıklar, konuşulan sesli ve sessiz sözcükler kadar çok değil, ama ıslıkların anlamı genelde anlaşılmakta.
Ailelere uzaktan mesaj
Peki insanlar doğrudan doğruya konuşmak yerine niye ıslıklarla haberleşiyorlar? Meyer ıslık çalarak haberleşen insanları bulabilmek için yaya veya eşek sırtında uzun tırmanışlar yapmak zorunda kalmıştı.
Bunlar genelde çalıştıkları bölgeden ailelerine ve arkadaşlarına mesaj gönderen çiftçiler, avcılar veya çobanlardı. Çünkü uygun bir topografide uygulanan iyi bir ıslık tekniği sayesinde sesler on kilometreye kadar ulaşabiliyor.
Meksika’daki Huautla Jiménéz bölgesinde Meyer’in işi daha kolaydı. Orada her yerde ıslıkla anlaşıyorlar insanlar. Pazar yerinde, evden eve ya da bir dükkandan diğerine ıslık sesleri dolaşıyor.
Tayland’da ise dilbilimci çok özel bir serenat türüne rastlamış. Aşıklar, pencerenin önüne gelerek ıslıkla iltifatlar yağdırıyorlar sevdiklerine. Islık serenadında kulağa daha hoş geldiği için yaprak kullanmakta. Meyer Amazonlarda Kızılderililerle maymun avına çıkmış. Biri "Gördün mü?" diye ıslık çaldığında, diğeri "Evet, ırmağın kıvrımında bir tane var" diyordu.
İnsanların ıslık dili yetisini ölçmek için, araştırmacı onlara hiç bilmedikleri metinleri çalmalarını istemiş. Mesaj karşı taraftan çoğunlukla doğru alınmıştı.
Algılanması doğru
Birçok araştırmacının sandığı gibi ıslıklar basmakalıp anlamlar içeren sesler değil. Konuşmaların tümü ıslık diline çevrilebilmekte.
Islıkla haberleşmenin gerçek bir dil olduğunu, çekirdek spin tomografisiyle yapılan incelemeler de göstermiştir.
Nature dergisinde kısa bir süre önce yayımlanan bir araştırmada bilim adamları Gomera ıslık diliyle ("silbo Gomero") kurulan basit cümleleri dinleyen Gomeralıların beyin etkinliklerini incelediklerini ve gerçekten konuşulanların algılanması sırasında etkinleşen dil bölgesinin etkinleştiğini gördüklerini söylüyorlar.
Meyer’in araştırdığı bu ıslık dilleri dünyada bir avuç insan tarafından kullanılıyor artık. Hepsi küreselleşme ve kentleşme yüzünden yok olabilir. En büyük tehlike ise cep telefonu. Sonuçta dağın tepesinden vadiyle görüşmek mümkün.
Meyer, Meksika’da bir Mazatek köyü olan Eloxchitlan’da çok ilginç bir durumla karşılaşmış. Bölgede geleneksel olarak sadece Mazatek ıslık dili kullanılmakta. Fakat kısa bir süreden beri kimi gençler resmi İspanyol dilini de ıslık diline çevirmeye başlayınca yeni bir ıslık dili daha doğmuş.
Islık seslerinin tümünü sözcüklere çevirmek mümkün. "Ne yapıyorsun şimdi" diyor baba.
"Çok önemli bir şey yapmıyorum" diyor oğlan da.
Bunun üzerine baba :"İstersen köye inebiliriz" diyor.
Baba oğlun ıslık diyaloğu, Fransız biyoakustik mühendisi Julien Meyer ve ton mühendisi Laure Dentel tarafından kaydedilmekte. Meyer, ıslık dillerini araştırmak için dünyayı gezen bir dilbilimci.
10 yıl sürdü
Son araştırması on yıl kadar sürdü. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki on ülkede bir düzine ıslık sesini inceledi. Bunların arasında Gomera adaları (İspanya), Euböa (Yunanistan) ve Doğu Anadolu’nun dağlık bölgeleri de var.
Meyer’in tahminine göre dünya genelinde yaklaşık olarak 60 ıslık dili kullanılmakta.
"Bu son derece ilginç fenomen, dilin doğası hakkında bilgi veriyor" diyen Meyer, gezileri sırasında Amazonlarda, Tayland ve Laos’ta bugüne kadar hiç bilinmeyen üç ıslık dilini belgeledi.
"İlke olarak konuşulan her dil ıslık seslerine dönüştürülebilmekte" diyor Meyer. Yunanca, İspanyolca ve Türkçe’deki ıslık dilinde örneğin, ıslıklar dil hareketleriyle biçimlendirilmekte. "i"nin, "a" ya göre daha kalın çıkması "i" de dilin daha yukarıda olmasıyla ilgilidir. Sessiz harfler ise uzun ıslık sesi veya glisando gibi yansıtılmakta. Böyle bir dili anlamak, uygulamaktan daha zordur diyor araştırmacı.
Gerçi birbirinden farklı ıslıklar, konuşulan sesli ve sessiz sözcükler kadar çok değil, ama ıslıkların anlamı genelde anlaşılmakta.
Ailelere uzaktan mesaj
Peki insanlar doğrudan doğruya konuşmak yerine niye ıslıklarla haberleşiyorlar? Meyer ıslık çalarak haberleşen insanları bulabilmek için yaya veya eşek sırtında uzun tırmanışlar yapmak zorunda kalmıştı.
Bunlar genelde çalıştıkları bölgeden ailelerine ve arkadaşlarına mesaj gönderen çiftçiler, avcılar veya çobanlardı. Çünkü uygun bir topografide uygulanan iyi bir ıslık tekniği sayesinde sesler on kilometreye kadar ulaşabiliyor.
Meksika’daki Huautla Jiménéz bölgesinde Meyer’in işi daha kolaydı. Orada her yerde ıslıkla anlaşıyorlar insanlar. Pazar yerinde, evden eve ya da bir dükkandan diğerine ıslık sesleri dolaşıyor.
Tayland’da ise dilbilimci çok özel bir serenat türüne rastlamış. Aşıklar, pencerenin önüne gelerek ıslıkla iltifatlar yağdırıyorlar sevdiklerine. Islık serenadında kulağa daha hoş geldiği için yaprak kullanmakta. Meyer Amazonlarda Kızılderililerle maymun avına çıkmış. Biri "Gördün mü?" diye ıslık çaldığında, diğeri "Evet, ırmağın kıvrımında bir tane var" diyordu.
İnsanların ıslık dili yetisini ölçmek için, araştırmacı onlara hiç bilmedikleri metinleri çalmalarını istemiş. Mesaj karşı taraftan çoğunlukla doğru alınmıştı.
Algılanması doğru
Birçok araştırmacının sandığı gibi ıslıklar basmakalıp anlamlar içeren sesler değil. Konuşmaların tümü ıslık diline çevrilebilmekte.
Islıkla haberleşmenin gerçek bir dil olduğunu, çekirdek spin tomografisiyle yapılan incelemeler de göstermiştir.
Nature dergisinde kısa bir süre önce yayımlanan bir araştırmada bilim adamları Gomera ıslık diliyle ("silbo Gomero") kurulan basit cümleleri dinleyen Gomeralıların beyin etkinliklerini incelediklerini ve gerçekten konuşulanların algılanması sırasında etkinleşen dil bölgesinin etkinleştiğini gördüklerini söylüyorlar.
Meyer’in araştırdığı bu ıslık dilleri dünyada bir avuç insan tarafından kullanılıyor artık. Hepsi küreselleşme ve kentleşme yüzünden yok olabilir. En büyük tehlike ise cep telefonu. Sonuçta dağın tepesinden vadiyle görüşmek mümkün.
Meyer, Meksika’da bir Mazatek köyü olan Eloxchitlan’da çok ilginç bir durumla karşılaşmış. Bölgede geleneksel olarak sadece Mazatek ıslık dili kullanılmakta. Fakat kısa bir süreden beri kimi gençler resmi İspanyol dilini de ıslık diline çevirmeye başlayınca yeni bir ıslık dili daha doğmuş.