Dr. Yanıt
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Eylül 10, 2005 21:30
Oto ön camındaki buğu neden daha önce temizleniyor?
Soru: Dikkatimi çeken bir olay var. Otomobilimdeki havalandırma sistemi, ön camdaki buğuyu, soğutma sistemine kıyasla daha büyük bir hızla temizliyor. Neden?
Yanıt: Bunun nedeni, normal havalandırmanın içindeki su molekülleridir.. Havalandırma sisteminin havalandırdığı sıcak havanın içinde, soğuk havada olduğundan daha fazla su buharı vardır. mesela 35 derecedeki 1 kg hava 162 gram su varken, 10 derecedeki havanın içinde yalnızca 86 gram su buharı bulunur. Yani yarı yarıya daha fazla!
Otomobilin ön camının iç kısmındaki su yoğunlaşması, aracın içindeki sıcak, nemli havanın soğuk ön cam ile karşılaşması sonucu oluşur. Ön camdaki hava sıcaklığı düşünce, hava, içinde barındırdığı su buharını tutamaz hale gelir ve yoğunlaşma oluşur.
Ön camda oluşan buğuyu temizlemek için yoğunlaşan havanın buharlaşması gerekir. Hava ne kadar çok su buharı tutarsa, su buharı basıncı o kadar yüksek olur.
Bir yüzeyde su buharının buharlaşıp buharlaşmamasını belirleyen etmen, su buharı basıncının derecesidir. Buharlaşma, çevredeki havanın su buharı basıncını artırır. Bu havanın su buharı basıncı, çevredeki ile aynı düzeye ulaşırsa buharlaşma sona erer.
Soğuk ve kuru hava, arabanın havalandırma sistemi yardımı ile içerde dolaştırıldığı zaman bu noktaya nadiren gelinir.
Klimanın içeri emdiği hava soğuduğu zaman nemini yitirir ve ön camda buharlaşmanın oluşması için uygun bir su buharı basınç derecesi yaratır. Ön cam, vantilatör yüksek hızda çalışırken daha çabuk temizlenir.
Pişmiş salyangoz kabuğundan yavru salyangoz doğar mı?
Soru: İlginç bir olay yaşadık fakat buna bir açıklama getiremedik: Pişirilen salyangozu yedikten sonra, boş kabuklardan birini yanımıza aldık; evde yıkadık ve mutfak penceresinin kenarına koyduk, uzun süre orada durdu. Bir süre sonra ise iki yavru salyangoz kabuk üzerinde dolaşıyordu. Bu nasıl oldu?
Cevap: Şimdi bilmediğiniz bir noktaya işaret etmek gerek. Fransa’da yaygın olarak yenen salyangoz yemeğinin nasıl yapıldığını bilmediğiniz için, bu olayı açıklayamadınız. Sandığınız gibi salyangoz yemeği kabuğuyla birlikte pişirilmez. Dolayısıyla eve götürdüğünüz kabuktan yavruların çıkması da doğaldır..
Salyangozlar yumurtalarını kabuğun iç kısımlarında taşır ve orada döllerler. Salyangoz yemek olarak hazırlanırken, canlı salyangozlar önce kabuklarının içinden çıkartılır, maydanoz, tereyağı ve sarmısak gibi benzeri maddelerle karıştırıldıktan sonra pişirilir. Sonra yeniden bu yemek kabuklarının içine yerleştirilir ve sofraya servisi yapılır.
Bu nedenle, kabuğun iç kısımlarında döllenmiş olarak bebek salyangozların sonrada büyüyerek ortaya çıkması doğaldır.
Demek büyük ziyafetten kurtulmuşlar!
Kırmızı şarabı bir başka kaba boşaltırken tadı değişir mi?
Soru: Bir arkadaşım, kırmızı şarabın şişeden doğrudan kadehlere servis yapılması gerektiğini, aksi takdirde tadının değişeceğini söyledi. Bu doğru mu?
Yanıt: Hayır değil, arkadaşınız uydurmuş, aslında kırmızı şarabı nötr, yani içine konan maddeyi etkilemeyen bir kaba boşaltıp bir süre sonra oradan kadehlere doldurmak daha çok tercih edilir..
Nedenine gelince: şarabı açtıktan biri süre sonra içmek en iyisidir, çünkü şarabın tadının tam olgunluğa ulaşabilmesi için hava ile temas etmesi, yani oksijenlenmesi gerekir.
Şarabı açtıktan sonar bir süre beklenir ki hava ile temas etsin.. Şarabı şişesinden başka bir kaba boşaltmak bu işlemi daha kolaylaştırır taze şarabın tadını olgunlaştırır. Ayrıca bir nokta daha var: Böylece şarabın içindeki posaları da arındırmış olursunuz.
Madem konuyu açtınız biraz daha bilgi: 3-10 yaş arasındaki nispeten daha genç kırmızı şaraplar, şişeyi açar açmaz tüketilirse ağızda buruk bir tat bırakır. Çünkü bunlar, yıllanması için oksijensiz bir ortamda muhafaza edilir.
Geçen süre içinde şarapta bazı bileşimler oluşur. Bir şarabın aroması, açıldıktan 10-30 dakika içinde değişikliğe uğrar. Şişeden sürahiye boşaltmak bu havalandırma sürecini hızlandırır. Bu da şarabın aromasını artırıcı bir etki yaratır. Çünkü uçucu maddeler serbest kalarak kokuyu yoğunlaştırır.
Kap değiştirmek ayrıca şarabın burukluğunu ve sertliğini veren tanenin tadını yumuşatır. Şarap şişesinin mantarını, şarabı kadehlere boşaltmadan 15-60 dakika önce açmak bile, kap değişimi kadar kesin ve hızlı etkiye yol açmaz.
Daha eski şaraplarda kap değişimi posalardan kurtulmayı da sağlar. Posalar zararsızdır, ancak şarabın berraklığını yok eder. Genç şaraplardan farklı olarak, yaşlı şaraplar sürahiye boşaltıldıktan sonra hemen içilmelidir.
Bir nokta daha: Eskiden kırmızı şarapların oda sıcaklığında içilmesi tavsiye edilirdi, şimdi ise bazı şarapbilirlerin yeni bir tavsiyesi var: Kırmızı şaraplar hafifçe soğutulup içiliyor. Artık keyfe keder bir olay. Ama kesin olan, kırmızı şarabın beyaz şarap gibi veya kadar soğuk içilmemesi gerektiğidir, yoksa şarabın hiçbir aromasını alamayabilirsiniz.
Soru: Dikkatimi çeken bir olay var. Otomobilimdeki havalandırma sistemi, ön camdaki buğuyu, soğutma sistemine kıyasla daha büyük bir hızla temizliyor. Neden?
Yanıt: Bunun nedeni, normal havalandırmanın içindeki su molekülleridir.. Havalandırma sisteminin havalandırdığı sıcak havanın içinde, soğuk havada olduğundan daha fazla su buharı vardır. mesela 35 derecedeki 1 kg hava 162 gram su varken, 10 derecedeki havanın içinde yalnızca 86 gram su buharı bulunur. Yani yarı yarıya daha fazla!
Otomobilin ön camının iç kısmındaki su yoğunlaşması, aracın içindeki sıcak, nemli havanın soğuk ön cam ile karşılaşması sonucu oluşur. Ön camdaki hava sıcaklığı düşünce, hava, içinde barındırdığı su buharını tutamaz hale gelir ve yoğunlaşma oluşur.
Ön camda oluşan buğuyu temizlemek için yoğunlaşan havanın buharlaşması gerekir. Hava ne kadar çok su buharı tutarsa, su buharı basıncı o kadar yüksek olur.
Bir yüzeyde su buharının buharlaşıp buharlaşmamasını belirleyen etmen, su buharı basıncının derecesidir. Buharlaşma, çevredeki havanın su buharı basıncını artırır. Bu havanın su buharı basıncı, çevredeki ile aynı düzeye ulaşırsa buharlaşma sona erer.
Soğuk ve kuru hava, arabanın havalandırma sistemi yardımı ile içerde dolaştırıldığı zaman bu noktaya nadiren gelinir.
Klimanın içeri emdiği hava soğuduğu zaman nemini yitirir ve ön camda buharlaşmanın oluşması için uygun bir su buharı basınç derecesi yaratır. Ön cam, vantilatör yüksek hızda çalışırken daha çabuk temizlenir.
Pişmiş salyangoz kabuğundan yavru salyangoz doğar mı?
Soru: İlginç bir olay yaşadık fakat buna bir açıklama getiremedik: Pişirilen salyangozu yedikten sonra, boş kabuklardan birini yanımıza aldık; evde yıkadık ve mutfak penceresinin kenarına koyduk, uzun süre orada durdu. Bir süre sonra ise iki yavru salyangoz kabuk üzerinde dolaşıyordu. Bu nasıl oldu?
Cevap: Şimdi bilmediğiniz bir noktaya işaret etmek gerek. Fransa’da yaygın olarak yenen salyangoz yemeğinin nasıl yapıldığını bilmediğiniz için, bu olayı açıklayamadınız. Sandığınız gibi salyangoz yemeği kabuğuyla birlikte pişirilmez. Dolayısıyla eve götürdüğünüz kabuktan yavruların çıkması da doğaldır..
Salyangozlar yumurtalarını kabuğun iç kısımlarında taşır ve orada döllerler. Salyangoz yemek olarak hazırlanırken, canlı salyangozlar önce kabuklarının içinden çıkartılır, maydanoz, tereyağı ve sarmısak gibi benzeri maddelerle karıştırıldıktan sonra pişirilir. Sonra yeniden bu yemek kabuklarının içine yerleştirilir ve sofraya servisi yapılır.
Bu nedenle, kabuğun iç kısımlarında döllenmiş olarak bebek salyangozların sonrada büyüyerek ortaya çıkması doğaldır.
Demek büyük ziyafetten kurtulmuşlar!
Kırmızı şarabı bir başka kaba boşaltırken tadı değişir mi?
Soru: Bir arkadaşım, kırmızı şarabın şişeden doğrudan kadehlere servis yapılması gerektiğini, aksi takdirde tadının değişeceğini söyledi. Bu doğru mu?
Yanıt: Hayır değil, arkadaşınız uydurmuş, aslında kırmızı şarabı nötr, yani içine konan maddeyi etkilemeyen bir kaba boşaltıp bir süre sonra oradan kadehlere doldurmak daha çok tercih edilir..
Nedenine gelince: şarabı açtıktan biri süre sonra içmek en iyisidir, çünkü şarabın tadının tam olgunluğa ulaşabilmesi için hava ile temas etmesi, yani oksijenlenmesi gerekir.
Şarabı açtıktan sonar bir süre beklenir ki hava ile temas etsin.. Şarabı şişesinden başka bir kaba boşaltmak bu işlemi daha kolaylaştırır taze şarabın tadını olgunlaştırır. Ayrıca bir nokta daha var: Böylece şarabın içindeki posaları da arındırmış olursunuz.
Madem konuyu açtınız biraz daha bilgi: 3-10 yaş arasındaki nispeten daha genç kırmızı şaraplar, şişeyi açar açmaz tüketilirse ağızda buruk bir tat bırakır. Çünkü bunlar, yıllanması için oksijensiz bir ortamda muhafaza edilir.
Geçen süre içinde şarapta bazı bileşimler oluşur. Bir şarabın aroması, açıldıktan 10-30 dakika içinde değişikliğe uğrar. Şişeden sürahiye boşaltmak bu havalandırma sürecini hızlandırır. Bu da şarabın aromasını artırıcı bir etki yaratır. Çünkü uçucu maddeler serbest kalarak kokuyu yoğunlaştırır.
Kap değiştirmek ayrıca şarabın burukluğunu ve sertliğini veren tanenin tadını yumuşatır. Şarap şişesinin mantarını, şarabı kadehlere boşaltmadan 15-60 dakika önce açmak bile, kap değişimi kadar kesin ve hızlı etkiye yol açmaz.
Daha eski şaraplarda kap değişimi posalardan kurtulmayı da sağlar. Posalar zararsızdır, ancak şarabın berraklığını yok eder. Genç şaraplardan farklı olarak, yaşlı şaraplar sürahiye boşaltıldıktan sonra hemen içilmelidir.
Bir nokta daha: Eskiden kırmızı şarapların oda sıcaklığında içilmesi tavsiye edilirdi, şimdi ise bazı şarapbilirlerin yeni bir tavsiyesi var: Kırmızı şaraplar hafifçe soğutulup içiliyor. Artık keyfe keder bir olay. Ama kesin olan, kırmızı şarabın beyaz şarap gibi veya kadar soğuk içilmemesi gerektiğidir, yoksa şarabın hiçbir aromasını alamayabilirsiniz.