Doğa

Balinalar da sıcaktan bunaldı ve İskoçya sularına kaçtı

İskoçya sahillerinde geçtiğimiz haftalarda eskiye göre çok daha fazla balina ve yunus görüldü. Uzmanlar bu durumu denizlerdeki sıcaklık artışına bağlıyorlar.

İngiliz bilim adamlarına göre bu konuda son yıllarda kuzeydeki denizlerdeki sıcaklık artışı önemli bir rol oynamakta. Ancak deniz memelilerinin son zamanlarda İskoçya sularında görülmeleri, çok sıcak geçen yaz mevsimiyle ilgili. Bugüne kadar daha önceleri sadece İngiltere’nin güney sahillerinde görülen tırtaktan (Delphinus delphis) İskoçya sularında on iki örnek görülmüş ve küçük balina (Balaenoptera acutorostrata) sayısı da normalden fazla diyor bilim adamları. Hatta Edinburgh açıklarında kısa süre önce uzun balina (Balaenoptera physalus) bile ortaya çıkmış.

Mavi balinanın (Balaenoptera musculus) bir akrabası olan bu deniz canlısı mavi balinadan sonra dünyanın ikinci en büyük hayvanıdır. Kuzey yarımküredeki örnekleri 18-24m kadar büyüyebiliyorlar.

Sea Watch Foundation organizasyonundan Peter Evans, İskoçya sularındaki balina ve yunus çokluğu, birkaç yıldır devam eden sıcaklık artışının göstergesi diye konuştu. Organizasyon ayrıntılı gözlemlerin ardından 12.-20 Ağustos arasında kesin sayıları açıklayacak.

Dünya denizlerinde yeni ender biyosferler var

Dünya denizlerinde sanılanın aksine zengin tür çeşitliliğine sahip yaşam alanları bulunuyor. Bilim adamları mikroorganizma çeşitliliği karşısında hayrete düştüler.

Okyanusların derinliklerindeki mikroorganizma çeşitliliği bugüne kadar tahmin edilenden on misli fazla çıktı. Mikroorganizmaları kalıtımlarına göre belirleyen bir teknik geliştiren bilim adamları türlerin yüz misli fazla olabileceğini düşünüyorlar. Yeni keşfedilen türlerin çoğu küçük gruplarda görülen bakteri türleri.

Bilim adamları daha önceleri okyanuslarda yaklaşık olarak 5000 organizma türünün bulunduğunu sanıyorlardı, ancak son yirmi yıl içinde yapılan incelemelerle bu sayı 500.000’e çıktı. "454 Tag Sequencing"olarak adlandırılan yeni sekanslama yöntemiyle bilim adamları, kalıtım molekülü DNA’nın sekansları sayesinde türleri ayırt edebiliyorlar.

Amerika’daki Marine Biological Laboratuary (MBL) kurumundan Mitchell Sogin, "Cenus of Marine Life" çerçevesinde okyanuslardaki mikroorganizmaları araştırıyor. Araştırmacıların Proceedings of the National Academy of Sciences dergilerindeki yazılarına göre bir litre deniz suyunda 20.000’in üzerinde tür saptanmış.

Örnekler Atlantik ve Pasifik’in sekiz ayrı bölgesinde ve 550-4100m derinlikten toplanmış. Yeni türler ender bir biyosfer oluşturmakta diyor bilim adamları. Ancak mikroorganizmaların kalıtımları birbirlerinden çok farklı. Bilim adamları türlerin farklı dönemlerde gezegendeki koşulları önemli ölçüde değiştiklerine inanıyorlar.

Bununla birlikte ender biyosfer bakterilerinin ne gibi bir rol oynadıkları bilinmemekte. Araştırmacılar, çalışmalarına devam ederek hangi türlerin çevrelerine daha iyi uyum sağladıklarını bulmaya çalışacaklar.

Arılarla birlikte bitki türleri de yok oluyor

En az iki Avrupa ülkesinde arı türlerinde önemli bir azalma söz konusu. Uluslararası bir araştırma ekibi, arılarınyardımıyla tozlaşan bitki türlerinin de azaldığını saptadı.

Science dergisinde çıkan bir haberde, belli başlı bitkilere göre uzmanlaşmış olan arıların İngiltere’de %52, Hollanda’da ise %67 oranında azaldığına dikkat çekilmekte. Leeds Üniversitesi’nde Jacobus Biesmeijer ve William Kunin yönetiminde çalışan araştırmacılar, tozlaşmada katkıları bulunan arılar ve diğer böceklerle ilgili neredeyse bir milyon veri toplamış. Bu çalışma doğadaki tür çeşitliliğinin araştırılmasına dayanan ALARM projesinin bir parçası.

Araştırmaya göre en büyük kayıp, belli başlı bölgelerdeki az sayıda bitki türünün polenlerini taşıyan arılarda yaşanmakta. Bu uzmanlaşmış arıların soyları on yıl içinde tükenebilir diyor bilim adamları.

Ancak bitkilerdeki azalmanın gerçekten de arılardaki yok oluşunun bir sonucu mu olduğu henüz kesin olarak bilinmemekte. İngiltere’de arı türlerinin tükenişine bağlı olarak 75 yabani bitkide azalma söz konusu. Ama buna karşın rüzgar veya suyun etkisiyle tozlaşan diğer 30 tür önemli ölçüde yayılmış.