Doğa
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 05, 2006 00:00
Bazı mamutlar sarışınmış
İster fare ister mamut olsun, kıl rengini aynı gen belirliyor. Sonuç, mamut kemiklerini analiz eden Alman bilim![/images/100/0x0/55ea46b6f018fbb8f8757d55]()
adamlarına ait. Açık renk tüyleriyle mamutların buz devrine uyum sağladıkları sanılıyor. Günümüzde de arktik bölgede yaşayan birçok hayvanın (örneğin kutup ayısı) tüyleri açık renk.
Max-Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden Michael Hofreiter ve Leipzig Üniversitesi’nden Torsten Schöneberg bir mamut geninin şifresini çözmeye başardılar. Bilim adamları geni yaklaşık olarak 43.000 yıllık mamut kemiklerinden elde etmişler. Kalıtım malzemesi DNA, organizmanın ölümünden hemen sonra dağılmaya başlar. Onunla birlikte kayıtlı kalıtım bilgileri de yok olur.
Bilim adamları şimdi Science dergisinde, bir geni çok sayıda DNA parçasından ne şekilde birleştirdiklerini anlatıyorlar. Bilim adamları bu amaçta normalden 30 misli kemik kullanmışlar. Bu şekilde elde edilen DNA parçaları "iki aşamalı Multiplex-PCR yöntemiyle" çoğaltılmış. Bu yöntemde ilk adım olarak aynı anda çok sayıda DNA parçası çoğaltılıyor.
Buz devrine uyum
İkinci aşamada ise her parça yeniden çoğaltılmakta. Bilim adamları kısa bir süre önce keşfedilen bu tekniği biraz daha geliştirmişler. Her parça bölündükten sonra ikinci aşamada yeniden iki parçaya bölünmüş ve yeniden çoğaltılmış. Böylece çok sayıda kısa parçacıklarla uzun DNA sekansları "yaratılmış".
Bu şekilde elde edilen gen, "Melanocortin" reseptörünün bir tür yapı tarifi. Fare gibi memeli hayvanlarda diğer genlerle birlikte cilt ve tüy rengini belirlemekte. Bu gendeki bir işlev bozukluğu, kızıl saç ve çok açık ten rengine yol açmakta. İşte bilim adamları mamut kalıtımında bu genin iki varyantını saptamışlar.
Daha aktif olanı mamutun koyu kahverengi tüy rengini açıklıyor. Daha az etkin olana varyantı bazı mamutların açık kahverengi ya da sarı tüylü olmalarına neden olmuş. Bu teori Sibirya’da bulunan sarışın mamut kıllarıyla da desteklenmekte.
Bilim adamları mamutların, açık renk tüyleriyle buz devrine uyum sağladıklarını tahmin ediyorlar. Günümüzde de arktik bölgede yaşayan birçok hayvanın (örneğin kutup ayısı) tüyleri açık renktir.
Aşırı avlanma, medüzlere yaradı
Dünyanın birçok yerinde medüzlerin çoğaldığı görülmekte. Balıkçılığın yoğun olduğu bölgelerde balıktan çok medüz![/images/100/0x0/55ea46b6f018fbb8f8757d57]()
yaşıyor.
İngiltere’deki St.Andrews Üniversitesi’nden Andrew Brierley ve ekibi, Namibya sularındaki canlıları incelemişler. Afrika’nın güneybatı sahillerine güney kutup bölgesinden gelen soğuk akıntı kuzeybatıya doğru akar. Benguela akıntısı sulara besleyici madde taşıyarak balıkların çoğalmasını sağlar. Fakat sardalye ve gümüşbalığı 1970’li yıllardan bu yana çok fazla avlandığı için iyice azalmış.
Bilim adamları şimdi Current Biology dergisinde, bölgede balıktan çok medüzün bulunduğunu söylüyorlar. Namibya sahillerinde yaklaşık olarak 12,2 milyon ton medüze karşılık sadece 3,6 milyon ton balık yaşıyor. Araştırma, balıklardaki azalmaya karşın, medüzlerin çoğalmasını gösteren ilk verileri sunması açısında önem taşımakta.
Balıklar azalınca, medüzler geriye kalan besinlerle (planktonlar) beslenerek çoğalıyorlar diye tahmin ediyor bilim adamları. Aequorea forskalea ve Chrysaora hysoscella gibi büyük medüzler o kadar büyük ki ağ balıkçılığına bile engel oluyorlar. Biyologlar, diğer bazı bölgelerde de medüzlerin çoğalmasını aşırı balıkçılığa bağlıyorlar.
Bu dengesizliğin denizdeki yaşamı ne şekilde etkileyeceği henüz bilinmiyor. Fakat çok fazla düşmanı bulunmayan medüzlerin, balık larvalarını yiyerek, balıkların yeniden çoğalmasını engelleyebilirler diyor uzmanlar.
İster fare ister mamut olsun, kıl rengini aynı gen belirliyor. Sonuç, mamut kemiklerini analiz eden Alman bilim
Max-Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden Michael Hofreiter ve Leipzig Üniversitesi’nden Torsten Schöneberg bir mamut geninin şifresini çözmeye başardılar. Bilim adamları geni yaklaşık olarak 43.000 yıllık mamut kemiklerinden elde etmişler. Kalıtım malzemesi DNA, organizmanın ölümünden hemen sonra dağılmaya başlar. Onunla birlikte kayıtlı kalıtım bilgileri de yok olur.
Bilim adamları şimdi Science dergisinde, bir geni çok sayıda DNA parçasından ne şekilde birleştirdiklerini anlatıyorlar. Bilim adamları bu amaçta normalden 30 misli kemik kullanmışlar. Bu şekilde elde edilen DNA parçaları "iki aşamalı Multiplex-PCR yöntemiyle" çoğaltılmış. Bu yöntemde ilk adım olarak aynı anda çok sayıda DNA parçası çoğaltılıyor.
Buz devrine uyum
İkinci aşamada ise her parça yeniden çoğaltılmakta. Bilim adamları kısa bir süre önce keşfedilen bu tekniği biraz daha geliştirmişler. Her parça bölündükten sonra ikinci aşamada yeniden iki parçaya bölünmüş ve yeniden çoğaltılmış. Böylece çok sayıda kısa parçacıklarla uzun DNA sekansları "yaratılmış".
Bu şekilde elde edilen gen, "Melanocortin" reseptörünün bir tür yapı tarifi. Fare gibi memeli hayvanlarda diğer genlerle birlikte cilt ve tüy rengini belirlemekte. Bu gendeki bir işlev bozukluğu, kızıl saç ve çok açık ten rengine yol açmakta. İşte bilim adamları mamut kalıtımında bu genin iki varyantını saptamışlar.
Daha aktif olanı mamutun koyu kahverengi tüy rengini açıklıyor. Daha az etkin olana varyantı bazı mamutların açık kahverengi ya da sarı tüylü olmalarına neden olmuş. Bu teori Sibirya’da bulunan sarışın mamut kıllarıyla da desteklenmekte.
Bilim adamları mamutların, açık renk tüyleriyle buz devrine uyum sağladıklarını tahmin ediyorlar. Günümüzde de arktik bölgede yaşayan birçok hayvanın (örneğin kutup ayısı) tüyleri açık renktir.
Aşırı avlanma, medüzlere yaradı
Dünyanın birçok yerinde medüzlerin çoğaldığı görülmekte. Balıkçılığın yoğun olduğu bölgelerde balıktan çok medüz
İngiltere’deki St.Andrews Üniversitesi’nden Andrew Brierley ve ekibi, Namibya sularındaki canlıları incelemişler. Afrika’nın güneybatı sahillerine güney kutup bölgesinden gelen soğuk akıntı kuzeybatıya doğru akar. Benguela akıntısı sulara besleyici madde taşıyarak balıkların çoğalmasını sağlar. Fakat sardalye ve gümüşbalığı 1970’li yıllardan bu yana çok fazla avlandığı için iyice azalmış.
Bilim adamları şimdi Current Biology dergisinde, bölgede balıktan çok medüzün bulunduğunu söylüyorlar. Namibya sahillerinde yaklaşık olarak 12,2 milyon ton medüze karşılık sadece 3,6 milyon ton balık yaşıyor. Araştırma, balıklardaki azalmaya karşın, medüzlerin çoğalmasını gösteren ilk verileri sunması açısında önem taşımakta.
Balıklar azalınca, medüzler geriye kalan besinlerle (planktonlar) beslenerek çoğalıyorlar diye tahmin ediyor bilim adamları. Aequorea forskalea ve Chrysaora hysoscella gibi büyük medüzler o kadar büyük ki ağ balıkçılığına bile engel oluyorlar. Biyologlar, diğer bazı bölgelerde de medüzlerin çoğalmasını aşırı balıkçılığa bağlıyorlar.
Bu dengesizliğin denizdeki yaşamı ne şekilde etkileyeceği henüz bilinmiyor. Fakat çok fazla düşmanı bulunmayan medüzlerin, balık larvalarını yiyerek, balıkların yeniden çoğalmasını engelleyebilirler diyor uzmanlar.