Doğa

Maymunlar, hava durumuna göre, besin olgunlaşmış mı, anlıyor

Yaşanan günlerin ortalama hava sıcaklıkları ve güneş ışınlarıyla ilgili verilerini değerlendiren maymunlar, olgunlaşmakta olan bir incir ağacına tırmanışın kazançlı olup olmadığını tahmin edebiliyorlar.

İlginç sonuç Uganda’daki Kibale Ulusal Parkı’ndaki gri yanaklı Mangabey maymunlarını (Lophocebus albigena) inceleyen İskoç bilim adamlarına ait.

Karline Janmaat ile çalışan araştırma ekibi, 20 maymundan oluşan Mangabey grubunu 120 gün boyunca takip etmiş. Maymunlar ne zaman bir incir ağacına tırmansalar, bilim adamları ağaçta incirin bulunup bulunmadığını ve bunların olgunlaşıp, olgunlaşmadığını kaydettikleri gibi o günün hava sıcaklığına ve havanın güneşli olup olmadığını da dikkat etmişler.

Belleklerinde tutuyor

İşte bu gözlemler sonucunda maymunların, sadece ilk tırmanışta üzerinde incir buldukları ağaçlara yeniden çıktıklarını fark etmişler. Ve havanın birkaç gün önce güneşli ve sıcak olması, ağaca tırmana olasılığını arttırmakta diyor bilim adamları.

Mangabey maymunlarının, besin arayışlarını gerçekten de hava durumuna göre yaptıkları diğer testlerle de ortaya çıkmış.

Bilim adamlarının düşüncesine göre maymunlar birkaç günlük hava durumunu hatırlayabildikleri gibi meyvelerin olgunluk durumunu da akılda tutabiliyorlar, hatta hava sıcaklığı, güneşli hava ve meyvelerin olgunlaşması arasında da bağlantı kurma yetisine sahipler.

Bundan sonraki araştırmada maymunların hava sıcaklıklarındaki farklılıkları ne kadar iyi hatırlayabildikleri saptanmaya çalışılacak. Araştırmacılar maymunlardaki bu yetinin, evrim süreci içinde daha zeki primatların gelişiminde etkili olmuş olabileceğini sanıyorlar.

Dodo kuşuna ait kalıntılar bulundu

300 yıl önce neden tükendiği belki açıklanabilecek.

300 yılı aşkın bir süre önce soyları tükenen Dodo, uçma yetisi olmayan ve 25 kilo kadar büyüyen bir kuş türüydü. Bilim adamları Mauritius adasında buldukları sağlam kemiklere bakarak, Dodo kuşunun (Raphus cucullatus) niçin tükendiğini de açıklayabilecekler. Bugüne kadarki düşüncelere göre, kuşların 16.yy’da adaya yerleşen insanlarca tüketildikleri sanılıyordu. Adada bulunan kalıntılar arasında sağlam leğen ve bacak kemikleriyle birlikte kafatası, kanat ve diğer önemli beden bölgelerine ait parçalar da yer almakta.

Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden Julian Hume, kuşların kaderi hakkında bilgi verecek harika bir kemik topluluğuyla karşı karşıya olduklarını ve ilk kez, yerleşimsiz döneme ait kemikler bulduklarını söyledi. Dodo kuşunun kalıntıları, çok sayıda diğer buluntular ve "Dodo ağacının" (Tambalaque) tohumları en az 2000 yıllık. Bir söylenceye göre Mauritius adasındaki Dodo kuşları, Portekiz ve Hollandalılar tarafından şapka süsü olarak kullanılan renkli tüyleri için öldürülmüşler.

Dinozorların birçoğu sıcakkanlıymış

Yaygın kanının aksine, dinozorlar, uzaktan kuzenleri olan sürüngenler gibi soğukkanlı değil, memeliler gibi sıcakkanlıydı diyor Fransız bilim adamları.

Tebeşir dönemine ait fosillerin izotop analizlerini gerçekleştiren araştırmacılar bu amaçta yaklaşık olarak seksen milyonluk bir zaman dilimine ait dinozor fosillerinde, soluk alışverişi veya su içerken alınan oksijenin dağılışını incelemişler. Araştırmacılar özellikle de atom çekirdekleri aynı çekirdek sayısına ama farklı nötron sayısına sahip atom çekirdeklerindeki iki izotopun davranışını merak ediyorlardı. Bu izotoplar arasındaki ilişki, beden dokusunun gelişimi sırasında meydana gelen ısıya bağlı diyor araştırmayı kaleme alan bilim adamlarından biri olan Christophe Lecuyer.

Beden ısısı değişmeyen sıcak kanlı hayvanlarda bu bağlantı, soğuk kanlı hayvanlardan farklıdır. Araştırmacılar bu tezi kontrol edebilmek için dinozorlarla aynı alanda bulunan kaplumbağa veya timsah gibi soğuk kanlı hayvanların fosillerini incelemişler. Karşılaştırma sonucunda oksijen izotoplarının bileşimleri arasındaki farklılıkların, memeliler, kaplumbağalar ve timsahlar arasındaki farklılıklarla benzediği görülmüş.

Amerikalı bilim adamları birkaç yıl önce etçil dinozorların sıcakkanlı olduklarını öne sürmüşlerdi. Fransız araştırmacılar şimdi aynı şeyin otçul dinozorlar için de geçerli olduğunu iddia ediyorlar. Sonuçlar, 145-65 milyon yıl önce Avrupa’da yaşamış olan dört dinozor grubuna ait fosillerin incelenmesine dayandığı için önem taşımakta.

Yeni sonuçlarla, dinozorların meteorit çarpması ve hemen ardından iklimin soğuması yüzünden tükenmiş olduklarına dayanan teori tartışılabilir. Çünkü sıcak kanlı hayvanlar iklim değişimine, soğuk kanlı hayvanlara kıyasla çok daha iyi uyum sağlıyorlar.