Doğa

Timsahın güçlü çenesi karada gelişmiş

Çin’de bulunan fosil, timsahın atasının karaya uyumlu yaşarken güçlü çene geliştirdiğini gösterdi...

Timsahın ataları, çenelerini suda yaşamaya başlamadan önce geliştirmişler. Bu ilginç sonuç, Amerikalı ve Çinli bilim adamlarının, Çin’de bulunan Junggarsuchus fosilinin incelenmesiyle ortaya çıktı.

George Washington Üniversitesi’nden James M.Clark’la birlikte çalışan ekibin konuyla ilgili yazısı Nature dergisinde yayımlandı.

Clark ve çalışma arkadaşları, günümüz timsahları ve Junggarsuchus arasındaki akrabalık ilişkisini 55 farklı iskelet özelliğine göre saptamışlar.

Buna göre Junggarsuchus, hala karadaki yaşama uyumluydu, ama buna rağmen korkunç çenesi gelişmeye başlamıştı.

Araştırmacılar, sudaki yaşama, kendisinden sonraki kuşakların uyum sağladıklarını sanıyorlar.

Yeni timsah fosili Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuzeybatısında Xinjiang bölgesinde, yaklaşık olarak 160 milyon yıl öncesine ait orta Jura tabakalarında bulundu.

Buluntu, karada yaşayan timsaha ait en iyi korunagelen Jura dönemi fosili olması açısından önem taşımakta.

Bulut’un da formülü bulundu

Kanadalı bilim adamları tarafından geliştirilen bir bulut formülüyle, hem güzel havada ortaya çıkan bulutlar hem de tropik siklon bulutlarının hacmi hesaplanabiliyor. Yeni gelişme sayesinde kısa vadeli hava raporları ve küresel iklim modelleri daha kesin bir şekilde tasarlanabilecek. McGill Üniversitesi fizikçisi Shaun Lovejoy’un New Scientist dergisindeki yazısına göre, araştırmacılar uçakla desteklenen bir lazerle farklı bulut tiplerini, bulutların bileşimlerini ve hızlarını ölçmüşler.

Elde edilen verilerden böylece bulut tipinin, her bulutun genişliğini, uzunluğunu ve kalınlığının hesaplanmasına izin veren bir formül geliştirilmiş.

Hacimleri hesaplanıyor

Buna göre örneğin eğer bulutların ölçüleri uydulardan biliniyorsa hacimleri kolayca hesaplanabilmekte.

Meteoroloji uzmanları bulutların kalınlığını hava balonlarıyla ölçüyorlardı. Fakat balonlar şiddetli rüzgarlar tarafından sürüklendikleri için çoğunlukla hatalı bilgi topluyordu.

Bilim adamları bu yüzden hava raporu hazırlarken, iklim modellerinde sadece yassı bulutlarla yetinmek zorundaydılar ki bu da hava raporu tahminini zorlaştırmakta. Ancak yeni formülün hava modellerine göre geliştirilmesi biraz zaman alacak.

Çünkü hava modelleri içindeki üç boyutlu bulutların hesaplanması matematiksel açıdan çok zahmetli.

Kelebekler, renkleri karanlıkta da seçebiliyor

İsveçli bilimciler, kelebeklerin renk dengesi yetisini keşfetti! Kelebekler renk tonlarını saptayabiliyor.

Geceleri ve alacakaranlıkta aktif olan kelebekler çiçekleri birbirinden ayırt edebilmek için renkli görme yetisinden yararlanıyorlar. İsveçli bilim adamları şimdi böceklerin renk dengesi yetisine sahip olduklarını da buldular.

Buna göre hayvanlar rengin ışıltısından bağımsız olarak renk tonlarını saptayabiliyorlar. Lund Üniversitesi’nden Anna Balkenius ve Almut Kelber’in konuyla ilgili araştırma yazısı, Journal of Experimental Biology dergisinde yayımlandı.

Biyologlar gece aktif olan Deilephila porcellus kelebeği ve gündüz uçan güvercin kuyruğu kelebeğinin renkli görme ve renk dengesi yetisini inceleyerek kelebeklere beyaz ışık altında mavi boyalı bir kağıt çiçekte şekerli su bulmayı öğretmişler.

Daha sonraki deneylerde ise mavi rengi farklı ışıklarda da algılayıp algılamadıklarını kontrol etmek için şekerli su ödülünü bir tarafa bırakarak, farklı renklerde kağıdı farklı ışıklarda sunmuşlar. Deneyler sonucunda kelebeklerin her her türlü ışıkta renkleri tanıyabildikleri ortaya çıkmış.

Bu yeti özellikle de gece etkin olan kelebekler için büyük bir avantaj, diyor bilim adamları.