Çocuklar, dünyamız çölleşiyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 19, 2004 21:05
Dünya üzerindeki işlenebilir topraklar giderek azalıyor, bu topraklar erozyona kurban veriliyor. Hesaplara göre, erozyon tarımda yıllık üretimi %30 oranında düşürmekte. Ayrıca erozyona uğramış topraklar küresel iklime de zarar veriyorlar.
Bir yılda atmosfere yayılan 270 milyon ton karbondioksite ilave olarak, tarım alanlarında yakılan ateşlerle de 2000 milyon ton karbondioksit (CO2) açığa çıkıyor.
Çölleşme terimi size daha çok kumu ve ıssızlığı hatırlatıyorsa da aslında çok daha geniş anlamlıdır. Kuruyarak verimsizleşen alanlar, toprak, su ve bitki örtüsünün insanlar tarafından bozulması da çölleşmeye yol açar.
Afrika, Asya, Latin Amerika ve hatta güney Avrupa’da yaşayan yaklaşık olarak 1,3 milyar insan toprak kaybı yüzünden tehdit altında. Erozyondan iklimsel değişimler kadar insanların hatalı davranışları da sorumludur.
Ülkemiz de erozyon ve çevre kirliliği tehdidiyle karşı karşıyadır. Ülke topraklarının üçte ikisi su veya rüzgar erozyonunun etkisi altındadır ve her yıl bir santimetre kalınlığında ve Kıbrıs Adası büyüklüğünde toprak denizlere akıyor. Biliyorsunuz bizim bir Erozyon Baba’mız var. TEMA’nın başkanı, çölleşmeye karşı yıllardır mücadele ediyor.
Çöl nedir?
Araştırmacılar çölleri türlerine göre farklı gruplara ayırırlar. Kuru çöllerin en belirgin özellikleri su kıtlığıdır. Bir bölge yılda metrekare başına 150 litreden az yağış alıyorsa çöl olarak adlandırılır. Örneğin Sahra bölgesinin bazı kesimlerine 20 yıldır yağmur yağmamıştır.
Oysa gezegenimizin Kuzey ve Güney Kutupları gibi soğuk çöllerinde kıt olan su değil sıcaklıktır. Toprak neredeye tüm mevsimlerde donduğu için soğuk çöllerde çok az bitki yetişir. Yanardağ püskürtülerinden sonra lavlar, grimsi ve zehirli kül yağmurları bölgenin önemli bir kısmını çoraklaştırdığında lav ve volkan çöllerinden söz edilir.
Bu bölgelerde toprak örtüsü çok geçirgen olduğu için yağmur suyu hızla dibe çöker. Bu alanlar uzun bir süre için çorak kalırlar ve toprak sertleşerek taşlaşır. Volkan çöllerinin en çok bulunduğu ülke İzlanda’dır.
Dünyanın en büyük çölleri
Dünyanın en büyük çölü Sahra çölüdür. Afrika kıtasında Kızıldeniz’den Atlantik’e kadar uzanan Sahra çölünün kapladığı alan ( 9 milyon kilometrekare) neredeyse Avrupa kıtası kadardır. Dünyanın ikinci büyük çölü, Avustralya’nın içlerinde yer alır. Kırmızı kumlu bölgedeki Büyük Kum Çölü, Büyük Victroria Çölü, Gibson ve Simpson
Çölleri beşinci kıtanın ‘kırmızı kalbini’ oluştururlar. Bunların ortasında sadece kayalıklardan oluşan görkemli Ayers Rock tepesi yükselir.
Dünyanın üçüncü büyük çöl bölgesi Gobi, denizlerden uzak orta Asya’nın içlerinde uzanır. Gobi Moğolca’da çöl anlamanı gelir. 2000km uzunluğundaki Gobi çölü Çin ve Moğolistan’da yaklaşık iki milyon kilometrekareye yayılmıştır.
Çölleşme terimi size daha çok kumu ve ıssızlığı hatırlatıyorsa da aslında çok daha geniş anlamlıdır. Kuruyarak verimsizleşen alanlar, toprak, su ve bitki örtüsünün insanlar tarafından bozulması da çölleşmeye yol açar.
Afrika, Asya, Latin Amerika ve hatta güney Avrupa’da yaşayan yaklaşık olarak 1,3 milyar insan toprak kaybı yüzünden tehdit altında. Erozyondan iklimsel değişimler kadar insanların hatalı davranışları da sorumludur.
Ülkemiz de erozyon ve çevre kirliliği tehdidiyle karşı karşıyadır. Ülke topraklarının üçte ikisi su veya rüzgar erozyonunun etkisi altındadır ve her yıl bir santimetre kalınlığında ve Kıbrıs Adası büyüklüğünde toprak denizlere akıyor. Biliyorsunuz bizim bir Erozyon Baba’mız var. TEMA’nın başkanı, çölleşmeye karşı yıllardır mücadele ediyor.
Çöl nedir?
Araştırmacılar çölleri türlerine göre farklı gruplara ayırırlar. Kuru çöllerin en belirgin özellikleri su kıtlığıdır. Bir bölge yılda metrekare başına 150 litreden az yağış alıyorsa çöl olarak adlandırılır. Örneğin Sahra bölgesinin bazı kesimlerine 20 yıldır yağmur yağmamıştır.
Oysa gezegenimizin Kuzey ve Güney Kutupları gibi soğuk çöllerinde kıt olan su değil sıcaklıktır. Toprak neredeye tüm mevsimlerde donduğu için soğuk çöllerde çok az bitki yetişir. Yanardağ püskürtülerinden sonra lavlar, grimsi ve zehirli kül yağmurları bölgenin önemli bir kısmını çoraklaştırdığında lav ve volkan çöllerinden söz edilir.
Bu bölgelerde toprak örtüsü çok geçirgen olduğu için yağmur suyu hızla dibe çöker. Bu alanlar uzun bir süre için çorak kalırlar ve toprak sertleşerek taşlaşır. Volkan çöllerinin en çok bulunduğu ülke İzlanda’dır.
Dünyanın en büyük çölleri
Dünyanın en büyük çölü Sahra çölüdür. Afrika kıtasında Kızıldeniz’den Atlantik’e kadar uzanan Sahra çölünün kapladığı alan ( 9 milyon kilometrekare) neredeyse Avrupa kıtası kadardır. Dünyanın ikinci büyük çölü, Avustralya’nın içlerinde yer alır. Kırmızı kumlu bölgedeki Büyük Kum Çölü, Büyük Victroria Çölü, Gibson ve Simpson
Çölleri beşinci kıtanın ‘kırmızı kalbini’ oluştururlar. Bunların ortasında sadece kayalıklardan oluşan görkemli Ayers Rock tepesi yükselir.
Dünyanın üçüncü büyük çöl bölgesi Gobi, denizlerden uzak orta Asya’nın içlerinde uzanır. Gobi Moğolca’da çöl anlamanı gelir. 2000km uzunluğundaki Gobi çölü Çin ve Moğolistan’da yaklaşık iki milyon kilometrekareye yayılmıştır.