Bu gürz, dört asırdır bu duvarda asılı duruyor

Silivrikapı'daki bir surun üzerinde 400 küsur seneden buyana mermerden yapılma koskoca bir gürz asılı durur. Baltacı Ä°dris AÄŸa'ya ait olan bu gürz, eski devirlerdeki müsabakalarda rekor kıran sporcuların spor aletlerini duvarlara asma ádetimizin bugüne kalan tek örneÄŸidir.Silivrikapı surlarındaki bir kapıda iki satırlık mermer bir kitabe, üzerinde de zincirlerle asılı koskoca bir gürz vardır. 1585 tarihli kitabede gürzün saray baltacılarından Ä°dris AÄŸa'ya ait olduÄŸu ve gelip geçenlerin gürze bakıp okuduklarına inanmaları yazılıdır.Ä°dris AÄŸa hakkında, onun saray muhafızlığı gibi bir görev olan 'baltacılık' yaptığı dışında bir bilgimiz yok. AÄŸa'dan bugüne kalan tek hatıra, surun üzerinde asılı duran ve görenlere 'Bir insan bunu nasıl kaldırabilir?' dedirten koskoca gürzü.Yeniçeriler bir zamanlar dünyanın en güçlü askerleri olmalarını çok fazla idman yapmalarına borçluydular. Cirit, ok, güreÅŸ gibi kuvvet ve çeviklik gerektiren birçok sporla uÄŸraşır ve dolayısıyla her zaman formda kalırlardı. Yılın altı ayında Okmeydanı'nda aralıksız ok talimi yapar, idmanlarına daha sonra Unkapanı'ndaki Pehlivanlar Tekkesi'nde devam ederlerdi. Topuz, gürz, koÅŸu, binicilik ve ağırlık kaldırma gibi sporlarla da uÄŸraşırlardı.Ağırlık kaldırmak her sporun baÅŸlangıcı gibiydi. Mesela bir genç yay çekmeye baÅŸlamadan önce, her gün bir öncekinden fazla olmak ÅŸartıyla ağırlık kaldırmaya baÅŸlar, mermer yumruklardı. Böylelikle kol adalelerini sertleÅŸtiren genç yay çekebilir hale gelirdi. Ä°dman sporcular için son derece önemliydi ve bu yüzden 'bir adam idmanını bir gün bırakırsa idman onu yirmi gün bırakır' denirdi.Ä°dmanlarda kullanılan gürzlerin ağırlığı 25-30 kilo kadardı. Gürzlerin, ÅŸekillerine, ağırlıklarına ve kullanımlarına göre, 'kesme', 'orta çekme', 'asma', 'dökme', 'salma', 'salık', 'ÅŸeÅŸtop' gibi ÅŸekilleri vardı. Rekor kıran yeniçerinin gürzü ve topuzu cami duvarlarına veya kapılara asılır, buralarda sergilenirdi.Bugün Topkapı Sarayı'nda bulunan birçok gürz, topuz ve ağırlık malzemesinin arasında en fazla ilgi çekeni, Dördüncü Murad'ın idmanlarında kullandığı mermer ağırlıktır. Sultan Murad'ın idmanını 102 kiloluk bu mermerle yaptığı ve taşı, halkasına serçe parmağını sokarak kaldırdığı söylenir. Sarayın siláh bölümünde bulunan diÄŸer kurÅŸun ve mermer gürzlerle topuzların ağırlıkları 10 ile 37 kilo arasında deÄŸiÅŸir. Ä°ÅŸte, Baltacı Ä°dris AÄŸa'nın Silivrikapı'daki surun üzerinde asılı bulunan gürzü de bu idman aletlerinden biridir ve müsabakalarda rekor kıran sporcuların spor aletlerini duvarlara asma ádetimizin bugüne kalan tek örneÄŸidir. Gürzün üzerinde bundan birkaç yıl öncesine kadar iki büyük balina kemiÄŸi vardı, sonra kemikler düşüp kayboldu ve Ä°dris AÄŸa'nın hatırası tek başına kaldı.PaÅŸa’nın topa dönen kesik başıİstanbul’da 13 Nisan 1588'de isyan eden sipahiler Kazasker DoÄŸancı Kara Mehmed PaÅŸa'nın kellesini istediler. Üçüncü Murad, PaÅŸa'nın idamını emretti ve kellesini kestirdi.DoÄŸancı Kara Mehmed PaÅŸa'nın kesik başını celládın elinden alan sipahiler top gibi, ayakları ile yuvarlayarak saraydan Atmeydanı'na kadar götürdüler. PaÅŸa'nın káhyası, sipahilerin önde gelenlerine 400 altın rüşvet vererek kesik başı kurtarabildi ve cesediyle beraber defnetti.Â