Oluşturulma Tarihi: Ocak 29, 2004 23:26
Hayvan Makinesini Araştırırken
İvan Pavlov’u anımsar mısınız? Hepimizin okul zamanımızdan en çok aklımızda kalan bilgilerden biri olan ‘şartlı refleks’ araştırmasının sahibidir Pavlov. Deneysel bilimin, biyoloji alanında 20 yüzyılın en tanınmış bilimcilerindendi.
Pavlov, hayatı boyunca, bu kadar karmaşık bir sistem nasıl çalışıyor? Sorusunu sorduğu ‘canlı makineyi’ araştırmaya adamıştı ve öncü bilimsel çalışmalara imza attı. Hayal gücüne dayanarak çok önemli deneyler kurdu, kalp, sindirim sistemi, beyin nasıl çalışıyor ve bunların sonucunda insan nasıl davranıyordu.. bütün bu ve benzer soruların peşinde dolaştı durdu hayatı boyunca ve ilk bilimsel bilgilerin üretilmesini sağladı.
İlahiyat öğrencisi
Pavlov aslında ilahiyat öğrencisiyken bilime merak sardı.
1860’ların Avrupası ve Rusya’sında bilim yeni bir yükseliş içindeydi. Gençler arasında büyük ve saygın bir yeri vardı ve yeni bir çıkış noktası arayan düşün insanlarını ve gençleri heyecanlandırıyordu.
İvan Pavlov böyle bir ortamda bilime sarılmıştı. Birinci Dünya Savaşı’nın insanlık üzerinde yaptığı yıkımdan sonra, Pavlov 1922 yılında şöyle diyecekti:
‘Sadece bilim, her şeyden güçlü bilimsel yöntemin yardımıyla insan doğasına en dürüst biçimde yaklaşacak, insanı şimdi içinde bulunduğu karanlıktan çıkaracak, diğer insanlarla ilişkilerinde bugünkü utanç verici durumundan kurtaracaktır’.
Gizlice kütüphaneye
Pavlov’u yazan yazar diyor ki:
‘İvan Pavlov’un hayatı, ileriyi görme gücüne sahip, yaratıcı, deneyselliğe bağlı bir bilim adamının; bilimin, dünyamızı ve kendimizi iyileştirme gücüne adanmış uzun bir ömrün hikayesidir. Bu hikaye en olmayacak biçimde başlar:
‘İlahiyat öğrenimi gören bir öğrenci erkenden kalkar. Rusya’nın soğuk ve karanlık sabahında teridgin bakışlarla, yeni halk kütüphanesine doğru ilerler. Kütüphane tabii ki kapalıdır, ne de olsa henüz sabahın beşidir. Ama İvan içeriye süzülmenin ve bazı yasak kitapları okumanın bir yolunu bulmuştur’.
Pavlov, ‘Özgürlükçü Çar’ın Rusya’yı modernleştirmesi ve dışa açması sayesinde, yeni fikirlerle tanışmak için halkın kütüphanelerin önünde uzun kuyruklar oluştuğu bir Rusya’da gözlerini bilime açmıştı.
Üniversite okumak için gittiği St. Petersburg, Rusya’nın batıya açılan kapısı olarak, bir bilim kenti havasındaydı. İlk Bilimler Akademisi orada kurulmuş, Rusya’nın bilim yuvasıydı. Örneğin Periyodik Tablo’yu bulan Mendeleyev, orada üniversitede profesördü. Üniversite o sırada en parlak çağını yaşıyordu.
Pavlov, hayvan fizyolojisi alanını seçerek, bu parlak bilim yuvasında üniversiteye başladı; oradan dev bir bilim adamı olarak çıkacaktı!
İvan Pavlov kitabını okuyun, o bize aynı zamanda çok önemli bir bilim tarihi kesitini çok sade bir dille sunuyor.
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu’nun Bilim insanlarının yaşam öyküleri dizisinde yayımlanan önceki kitaplar şunlar: Curie, Freud, Kepler, Mendel, Bell.