Bilimde başka neler oldu?

Güncelleme Tarihi:

Bilimde başka neler oldu
Oluşturulma Tarihi: Ocak 03, 2004 02:20

ANTROPOLOJİ VE ARKEOLOJİ

Etiyopya’da 160 bin yıllık Homo sapien kafatasını bulan bilim adamları, bulgularının, insanlığın Afrika’daki evriminin Neandertaller’den bağımsız olduğunun altını çizdiğini söyledi.

Bilim adamları, maymunlar ve insanların evrimiyle ilişkili olduğunu düşündükleri melez gen belirlediler.

Yeni Gine’de 7 bin yıl önce muz yetiştirildiğinin kanıtlanması, zirai alışkanlıkların Güneydoğu Asya’ya buradan yayıldığını gösterdi.

İncelenen bir DNA, Amerika’ya ilk kez 20 bin yıl önce adım atıldığını gösterdi.

İngiltere’de bulunan 6 bin yıllık bir çömleğin kimyasal analizi, sütle beslenmenin en eski kanıtı oldu.

Bolivya’daki gölü inceleyen araştırmacılar, gümüş üretiminin yaklaşık bin yıl kadar önce başladığını kararlaştırdı.

ASTRONOMİ

Columbia uzay mekiği, 1 Şubat’taki inişinden birkaç dakika önce parçalandı. 7 mürettebatı yaşamını yitirdi. Yapılan testler, kalkışta, yalıtıma ait bir parçanın sol kanatta delik açtığı andan beri mekikte sorun olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, günün birinde mekiklerin yerini alabilecek sıcağa dayanıklı maddeler üzerinde çalışıyor.

Astronomlar, yıldızına en yakın olan ve her 28.5 saatte yıldızının çevresinde dönen bir gezegen keşfetti. Bilim adamları ayrıca evrendeki bilinen en yaşlı ve en uzak gezegeni de saptadı. Dünya’dan 90 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın, Güneş Sistemi’ne en yakın çok gezegenli analogu barındırdığı kaydedildi.

Uzayın, bugüne kadar çekilen en görünür resmi, yakınımızdaki Andromeda galaksisinin bizim Samanyolu’muzdan çok daha ‘hareketli’ bir geçmişe sahip olduğunu gösterdi.

Astronomlar, bilinen en uzak kara deliğin kütlesini ölçtü.

Radar tabanlı gözlemlerine dayanan gezegen bilimciler, Satürn’ün uydusu Titan’ın üzerinde göller, okyanuslar veya hidrokarbonlar bulunduğuna ilişkin en güçlü kanıtı elde etti.

Güneş Sistemi’nin en soğuğundaki Neptün’de mevsim değişikleri yaşanabilir.

Astronomlar, evrendeki sıradan maddelerin nerelerde bulunabileceklerini sonunda bulduklarını açıkladılar. Diğer araştırmacılar, 1937’den beri kayıp olan bir göktaşının yerini belirledi.

10 yıldan fazla bir zamandır Güneş’ten uzaklaşmakta olan Plüton’un boyutu ikiye katlandı ve sıcaklığıysa 1 santigrat derece arttı.

Astronomlar, bir kara delik tarafından üretilen ses dalgalarını ilk kez belirledi.

BEYİN - DAVRANIŞ

Bilim adamları, disleksia (okuyamama) hastalığının ilerlemesine neden olan ilk geni belirledi.

Deneylere göre, duygusal olaylara ait hatıraları canlandıran, ancak bu olaylardan hemen önce olanların hatırlanmasını engelleyen biyolojik bir mekanizma vardı. Diğer araştırmalara göreyse, öğrenilen yeteneklerin hatırlanması, gece uyuyarak mümkündü.

Beyin hücreleri için bir koruyucu üretme işlemine katılan genlerin değiştirilmesinin, şizofreni ile bipolar bozuklukla bağlantısı saptandı.

Uyumada zorlukların, sağlıklı ve yaşlı kimselerin, doğal nedenlerden daha fazla ölümüne sebebiyet verdiği saptandı.

Eşine, dostlarına ve çevresine yardımcı olan yaşlıların, bunu yapmayanlardan daha fazla yaşadıkları belirlendi.

BİYOTIP

Östrojen ve sentetik progesteron alan yaşı ilerlemiş kadınların, inme yaşama veya Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha yüksek olduğu kaydedildi. Bu hormonların çok düşük dozlarınınsa, kadınlarda menopoz öncesi kemik yoğunluğunu, yan etki yaratmaksızın arttırdığı bulundu.

Araştırmacılar, yerfıstığına alerjiyi önleyici ilk hapı buldu.

Bazı Viagra hastalarında görülen kalp krizinin nedeninin, kanın pıhtılaşmasında etkili bir enzim olduğu görüldü.

HIV virüsü taşıyan annelerin bebeklerine ilaç verme, emzirme yoluyla hastalığın bulaşma olasılığını azalttı. 3 deney aşamasındaki AIDS ilacı olumlu sonuçlar verdi.

Genlerin aktivitelerini gösteren manyetik rezonans görüntülemedeki ilerlemelerin, prostat kanserinin şiddetli türlerinin tanımlanmasına yardımcı olabileceği sanılıyor.

Araştırmacılar, üst akciğer bölümlerinin hastalıklı bölümlerinin ameliyatla alınmasının anfizem hastalarının daha iyi nefes alıp vermesini sağladığını doğruladılar.

Sağlıklı insanların kalp hastalıklarının belirteçleri arasında adiponektin bileşiği ile koroner arterlerdeki kalsiyum miktarı gösterildi.

Memantin ilacı, ileri safhadaki Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlattı. Aynı hastalarda bulunan plakların oluşumu, petri kabında kanser ilacı Gleevec sayesinde azaltıldı.

Doğduklarında, kanı filtre eden nefronların tamamına sahip olmayan kimselerin, yüksek tansiyona sahip oldukları belirlendi.

BOTANİK VE ZOOLOJİ

Afrika’daki indigo kuşlarının, çoklu türlere ayrılmasının nedeninin coğrafya değil, müzik zevki olduğu fikri öne çıktı.

Kaledonya kargalarının, kullandıkları aletlerin teknolojisini, yaratıcılıklarını kendi aralarında paylaşmayla arttırdıkları kanıtlandı. İnsanlar dışında ilk kez, bu yeteneğe sahip canlıların varlığı saptandı.

Uluslararası bir ekip, on yıldan fazla bir süredir yürüttükleri çalışma sonucunda, bal arılarının erkek ve dişilerini birbirlerinden ayıran geni buldu.

Dikenli ıstakozlar, ‘gerçek yön bulma’ denilen testleri geçen ilk omurgasız hayvanlar oldular.

HÜCRE VE MOLEKÜLER BİYOLOJİ

Omurgasızların, östrojen ve diğer steroitlere tepki veren proteinlere sahip olmaları, bu hormonal sistemin sanılandan daha önce evrildiğini gösterdi.

Mikrobiyologlar, bakterileri enfekte eden virüs olan bakteriyofajların, çok geniş çeşitliliğe sahip olduklarını ve okyanus ve toprakta bol miktarda bulunduklarını keşfetti.

Fare embriyonlarından geliştirilen hücrelerin, yumurta dahil neredeyse her türden hücre tipine dönüşebildiği kanıtlandı.

Hayvan spermlerinin, yumurtayı ararken sıcaklık değişimlerini ve kokuları takip ettikleri ve spermin bu özelliğinin, yaş ilerledikçe kaybolduğu bulundu.

Bir genetik araştırmaya göre, Asya’da her 12, dünya çapındaysa her 200 erkekten biri, Y kromozomunun, Cengiz Han veya onun askerlerine kadar ulaşan bir türünü taşıyor.

Genetik alanda tartışmalar yaratan, farklı bit türlerinin gen yapısı üzerindeki bir araştırmaya göre, insanlar giyinmeye ilk kez 72 bin yıl önce başladılar.

Bilim adamları, memelilerin iç kulaklarında yeniden sese duyarlı hücrelerin geliştirilmesinin mümkün olduğunu gösterdi.

Bilim adamları, iç organların sağa veya sola yerleştirilmesine, embriyon içindeki elektrik alanının karar verdiğini öne sürdüler.

KİMYA

DNA’yı temel olarak kullanan araştırmacılar, deney tüplerinde kendiliğinden birleşen karbon nanotüp transistörler geliştirmenin bir yolunu buldular. Bu başarı, bu nano-bileşenlerden elde edilen daha karmaşık devrelerin de önünü açtı.

Deri altına yerleştirilen biyolojik olarak zarar vermeyen polimer bir mikroçip, belirlenen aralıklarda istenilen ilaçları depolayıp aktarabildi. Bu, hap ve iğne gereksinimini ortadan kaldırabilir.

Kimyagerler, 11 Eylül saldırıları sonrasında, en küçük kimyasal veya biyolojik silah örneğini bile saptayabilecek taşınabilir cihazlar geliştirme yarışına girdi.

Çok büyük miktarda dijital veriyi sürekli olarak saklayacak ucuz maddelerin üretilmesi için, araştırmacılar elektrik ileten plastik maddelerden hafıza cihazları geliştirdiler.

Deneylere göre parafin mumu, mekiklerdeki ek motorlarda kullanılan yakıtın yerini alabilecek ve varolan en ucuz, güvenli ve çevre için temiz roket yakıtı üretilmiş olacak.

Doğa Bilim

İkiz GRACE uydularından toplanan verilerle hazırlanan Dünya’nın yerçekimine ait harita, eskilerinin rafa kaldırılmasına neden oldu.

Orta Avrupa’da geçmişte meydana gelen sellerin yeniden incelenmesiyle, bölgedeki yaygın sellerin son 10 yılda azalmakta olduğu öne sürüldü.

Kuzey Kutbu buzullarının altındaki bir sırt boyunca yapılan inceleme, beklenmedik büyüklükte hidrotermal aktivitenin varlığına işaret etti.

Yeni bir bilgisayar simülasyonuna göre, Dünya’nın ince atmosferi küçük göktaşlarına karşı çok iyi bir koruma sağlıyor.

Jeofizikçiler, yerküreyi delebilen erimiş demir kütlesi içine yerleştirilecek üzüm boyutunda bir cihazın, gezegenin çekirdeğine gönderilmesiyle Dünya’nın iç yapısının araştırılabileceğini bildirdiler.

Çevre ve Ekoloji

Bir genç kızın vücudundaki çok az miktarda kurşun bile, üreme olgunluğuna erişilmesini geciktirebilir.

Yapışmayan kaplamalardan ve sürfaktanlardan çevreye yayılan bir kirleticinin, kuşları ve fareleri öldürdüğü ve kemirgenlerin gelişimine zarar verdiği belirlendi.

Günümüzdeki sanayi düzeyindeki balık avcılığı yüzünden, okyanustan elde edilen yenebilir ürünler, bir nesil sonra var olmayabilirler.

Bazı plastiklerde kullanılan birincil bir kimyasal, dişi farelerin, anormal sayıda kromozoma sahip yumurtalar üretmesine neden oldu.

Mutfak ve banyolarda bakterilerin öldürülmesine karşı kullanılan kimyasalların eser miktarları, akarsulardaki algleri öldürebilir.

Tüm ülkeler, Birleşmiş Milletler anlaşması çerçevesince, 16 kalıcı kirleticinin üretimini azaltmalı ve kullanımını ortadan kaldırmalıdır.

Gıda Bilimi ve Beslenme

Çok az miktarda içki, orta yaşa gelmeden iyileştirici etkiye sahip olabilir.

Besinler ve ilaçlar aracılığıyla çok fazla A vitamini tüketen kimselerde, vitaminleri normal miktarlarda alanlardan daha fazla kalça kırılmaları yaşadıkları tespit edildi.

Kronik stres, kişilerin daha fazla yağlı yiyecekler yemelerine neden olabilir, çünkü aşırı miktardaki yağ beyni dinginleştirir.

Ayda yalnızca bir kez yenen balık bile, en fazla görülen felç türüne karşı koruma sağlar.

Matematik ve Bilgisayarlar

Bir Rus matematikçi, 3 boyutlu uzayların şekillerine ilişkin Poincaré varsayımının kanıtını bulduğunu öne sürdü, ancak kanıtın doğru olup olmadığı hala belirli değil.

Ekonomi uzmanları, bir hükümet veya bir kurumun alacağı herhangi bir kararın sonuçlarını tahmin edecek bahislerin kullanımını öne sürdü.

E-posta kullanıcıları arasında yapılan geniş çaplı bir araştırma, bu gezegen üzerindeki herhangi birinin, hiç tanımadığı başka birini yalnızca 6 aşamalı bir sosyal bağlantı kurarak bulabileceğini ortaya koydu.

Uzayın şekli üzerindeki tartışmalar, evrenin sıcaklık dalgalarına ilişkin uydu görüntülerinin analizinin ardından yeni boyuta taşındı.

Bir matematikçi, ağustos ayında sonsuz sayı kümeleri hakkında yıllardır çözülemeyen bir soruya yeni bir yaklaşım getirdi.

Paleobiyoloji

Moa denilen ve Yeni Zelanda’ya mahsus, devekuşuna benzer uçamayan, büyük bir kuş türünün fosillerinden alınan genetik materyal, soyları tükenmiş olan 3 cinsin, tamamen ayrı türler olmayabileceklerini gösterdi.

Soyları tükenmiş olan deniz böcekleri türünden trilobit hayvanlarının gözlerinin üzerinde geniş çıkıntılar saptanması, denizde yaşayan kimi yaratıkların yaklaşık 400 milyon yıl önce gündüzleri hareket halinde olduklarını gösteriyor.

Tükenmiş Bradypus canlısının, kurutulmuş pisliğinin hücrelerinden DNA çıkarıldı. Genetik maddenin incelenmesi, yaratığın yeni bir tür olarak nitelendirilmesini sağlayabilir.

Güney Kutbu’nun 500 kilometre kadar yakınında bulunan küçük bir fosil, hiçbir böceğin yaşamadığı bugünkü buzul dünyası Antarktika’nın, bir zamanlar bir tür sineğe ev sahipliği yaptığını ortaya koydu.

Fizik

Yeni bulgular sonucunda kuramcılar, temel parçacıklar kuvarklar arasındaki etkileşim modellerini yeniden ele aldı. Daha önceleri ikişer veya üçer gruplar halinde bulunan kuvarklar, siklotron içinde 4’lü ve 5’li şekillerde de gruplaştı.

Aynalar arasına sıkıştırılan ve yoğun ışıkla uyarılan aşırı soğuk tek bir sezyum atomu, kendi infrare lazer ışınını salıverdi.

60 yıl önce farkına varılmasına karşın bu yıl ilk kez bilim adamları, bir elektromanyetik dalganın frekansını azaltma yerine yükseltmeyi, yani Doppler etkisinin tersini yarattılar.

Ses dalgalarının vücut içinde akustik olarak nasıl dağıldığına ilişkin ilk ölçümlere göre, insan vücudu, uzatılmış bir tavuk yumurtasını andırıyor.

Tek moleküller içinde belirli titreşimleri başlatan bir yöntem, bilim adamlarının bu parçacıklar içindeki seçilmiş bağları koparmalarını ve böylece bazı moleküllerin bir yüzey üzerinde kaymalarını sağladı.

Teknoloji

Renkleri hızla değiştirebilen sıvı tabanlı piksellerin yeni türleri, esnek elektronik kağıtlar üzerine renkli video görüntülerinin gönderilmesinde yapıtaşı görevi görebilir.

Kurama dayanan hesaplamalar, titanyum bazlı alaşımların üretilmesindeki hataları ortadan kaldırdı ve daha üstün niteliklere sahip alaşımlar elde edildi.

Ultra ince pozitif ve negatif yüklü maddelerin araya eklenmesi şeklindeki çok basit bir kaplama yöntemi, gıda korunmasından enerji üretimine kadar birçok alanda kullanım sunuyor.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!