Balık dişi okyanusların tarihini çözdü!
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 08, 2002 17:58
Kum taneciği büyüklüğündeki balık dişi fosilleri, milyonlarca yıl önce deniz diplerinde ne olduğunu ortaya çıkarabiliyor.
20 milyon yıl önce, Güney Amerika’nın ucu Antarktika’dan ayrıldı ve Drake Geçidi oluştu. İklim araştırmacıları, bu kopuşu çok önemli buluyor. Büyük Okyanus’la Atlas Okyanusu’nun birleşmesiyle soğuk su halkaları kuzeyden gelen sıcak su akınını kesti ve üzerinde bitki bulunan yeşil bir anakara olan Antarktika buz ve karlarla kaplanarak dondu.
Bu gelişme, gezegenin öteki bölümlerinin soğumasına ve kurumasına yol açtı.
Ancak yerbilim araştırmaları Yer’deki iklim koşullarının gelişimini belirlemek açısından büyük önem taşıyan bu olayın kesin tarihini merak ve öğrenmek istiyorlardı.
Yanıt fosilde gizli
Florida Üniversitesi yerbilim profösörü Dr. Ellen E. Martin, balık dişi fosillerinin bu konuyu aydınlattığı düşüncesinde.
Büyük Okyanus’un kimyasal yapısı Atlas Okyanusu’na benzemiyordu, ama Drake Geçidi oluştuktan sonra Atlas Okyanusu’nun güneyi Büyük Okyanus’a benzer bir nitelik kazandı.
Cape Town’un 1100 kilometre güneybatısından aldıkları okyanus tortusunu inceleyen Dr. Martin’le Howard D. Scher, küçücük bir balık dişi fosili de buldular. Denizin değişen kimyasal yapısı, bu fosilde gizliydi.
Araştırmacılar, özellikle karalardan denize sürüklenen neodymium adlı maddeyi arıyorlardı. Kuzey Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarında az bulunan neodymium 143 adlı madde, Büyük Okyanus’ta daha fazla bulunuyordu.
Nasıl anlaşılıyor?
Canlı balık dişinde çok az görülen bu madde, balık öldükten sonra dişteki kalsiyumun yok olmasıyla onun yerini alıyor. İskeletin geri kalan bölümü çürüyüp giderken diş yok olmuyor ve belli bir dönemde suda bulunan neodymium düzeyini gösterebiliyor.
Dişin yaşı, tortu içindeki yerinden anlaşılabiliyor. En yeni fosiller üstte, en eskiler altta yer alır. Daha sonra strontium maddesi düzeyleri ölçülerek yaş tayini yapılır.
25 milyon yıllık dişi inceleyen araştırmacılar, Atlas Okyanusu’ndaki oranın düştüğünü gördüler. Bu değişimi Drake Geçidi’nin oluşumuyla açıkladılar: Atlas Okyanusu’nun kuzeyinden daha çok su geliyor ve bu su geçitte öteki sularla karışıyordu.
Birçok bilim insanının başka kanıtlara da gerek olduğunu söylediği bu görüşün doğruluğu, Büyük Okyanus’un güneyinde ve Atlas Okyanusu’nun başka bölgelerindeki balık dişleri incelenerek sınanacak. Drake Geçidi’nin açılış tarihi de kesinleştirilecek.
Dr. Martin aynı yöntemi Panama Kanalı’nın ne zaman kapandığını belirlemek için de kullanacak. Panama Kanalı’nın 3-4 milyon yıl önce kapandığı sanılıyor.
Bu gelişme, gezegenin öteki bölümlerinin soğumasına ve kurumasına yol açtı.
Ancak yerbilim araştırmaları Yer’deki iklim koşullarının gelişimini belirlemek açısından büyük önem taşıyan bu olayın kesin tarihini merak ve öğrenmek istiyorlardı.
Yanıt fosilde gizli
Florida Üniversitesi yerbilim profösörü Dr. Ellen E. Martin, balık dişi fosillerinin bu konuyu aydınlattığı düşüncesinde.
Büyük Okyanus’un kimyasal yapısı Atlas Okyanusu’na benzemiyordu, ama Drake Geçidi oluştuktan sonra Atlas Okyanusu’nun güneyi Büyük Okyanus’a benzer bir nitelik kazandı.
Cape Town’un 1100 kilometre güneybatısından aldıkları okyanus tortusunu inceleyen Dr. Martin’le Howard D. Scher, küçücük bir balık dişi fosili de buldular. Denizin değişen kimyasal yapısı, bu fosilde gizliydi.
Araştırmacılar, özellikle karalardan denize sürüklenen neodymium adlı maddeyi arıyorlardı. Kuzey Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarında az bulunan neodymium 143 adlı madde, Büyük Okyanus’ta daha fazla bulunuyordu.
Nasıl anlaşılıyor?
Canlı balık dişinde çok az görülen bu madde, balık öldükten sonra dişteki kalsiyumun yok olmasıyla onun yerini alıyor. İskeletin geri kalan bölümü çürüyüp giderken diş yok olmuyor ve belli bir dönemde suda bulunan neodymium düzeyini gösterebiliyor.
Dişin yaşı, tortu içindeki yerinden anlaşılabiliyor. En yeni fosiller üstte, en eskiler altta yer alır. Daha sonra strontium maddesi düzeyleri ölçülerek yaş tayini yapılır.
25 milyon yıllık dişi inceleyen araştırmacılar, Atlas Okyanusu’ndaki oranın düştüğünü gördüler. Bu değişimi Drake Geçidi’nin oluşumuyla açıkladılar: Atlas Okyanusu’nun kuzeyinden daha çok su geliyor ve bu su geçitte öteki sularla karışıyordu.
Birçok bilim insanının başka kanıtlara da gerek olduğunu söylediği bu görüşün doğruluğu, Büyük Okyanus’un güneyinde ve Atlas Okyanusu’nun başka bölgelerindeki balık dişleri incelenerek sınanacak. Drake Geçidi’nin açılış tarihi de kesinleştirilecek.
Dr. Martin aynı yöntemi Panama Kanalı’nın ne zaman kapandığını belirlemek için de kullanacak. Panama Kanalı’nın 3-4 milyon yıl önce kapandığı sanılıyor.