Azerbaycan MHK Başkanı Barış Şimşek'ten Hürriyet'e özel açıklamalar: Federasyon asla MHK'ye karışmaz! Yapay zeka sistemi doğru değil...

Futbolun en önemli öğesini hakem zanneden bir ülke...

Son 23 yılda 18 MHK değiştiren bir futbol iklimi...

TFF’nin yeni döneminde MHK Başkanı’nın kim olacağına dair papatya falı açan hakem dünyası...

İşte tam bu kaosun ortasında 3,5 senede 6 MHK ile çalışan, VAR Koordinatörlüğü ve Hakem İşleri Müdürlüğü gibi zor görevleri icra ederken yeni bir kariyere, saygıya ve huzura yelken açan bir insan...

Cüneyt Çakır ve Fırat Aydınus’un ekibinde uluslararası muazzam maçlar...

Süper Lig’de 200’e yakın düdük...

İşte karşınızda Azerbaycan MHK Başkanı Barış Şimşek...

Şimşek’i memleketi Trabzon’da ziyaret ettik ve futbolu bizden geride bir ülkenin, bizden yüzlerce yıl ilerideki hakemlik mantalitesine tanıklık ettik.

Murat Fevzi Tanırlı(MFT): “Terzi kendi söküğünü dikemez” durumdayken Avrupa’ya MHK başkanı ihraç ettik. Barış Şimşek’i nereden buldu Azerbaycanlılar?

Barış Şimşek(BŞ): Benim için de sürpriz oldu. Azerbaycan Futbol Federasyonu, 2021-22 sezonunda “Yeni sezonda VAR kullanacağız ancak eğitim için yeterli kaynağımız yok. Yardımcı olur musunuz?” diyerek TFF’ye başvurdu. O dönemde VAR Koordinatörü’ydüm. Azerbaycan MHK’sının başında iyi dostum;Fritz Stühlik vardı. TFF’de birlikte görev yaptığımız Burçin Keskin’le hakemleri Riva’da ağırladık. Canlı maç uygulama aşaması için 2022 Haziran’ında Azerbaycan’dan aradılar, “organizasyonu yapıyoruz ancak yeni bir teklifimiz daha olacak” dediler.

“ÇOK BÜYÜK BİR FIRSAT, HAYIR DİYEBİLECEK HİÇ KİMSE DÜŞÜNEMİYORUM”

MFT: Eğitimlere odaklandığınız için MHK Başkanlığı teklifi aklınıza gelmiyor doğal olarak.

BŞ: Aklımın köşesinden geçmedi. “VAR’ın başına getirmeyi mi istiyorlar?” diye düşünürken “uyuyamam bu akşam” diye ısrar edince “MHK Başkanlığı düşünür müsünüz?” sorusu geldi. Şaşırmıştım! “Çok güzel bir fırsat, hayır diyebilecek kimse düşünemiyorum, TFF’den izin almanızı rica edeceğim” dedim.

MFT: Ve Bakü’de görüşme zamanı geldi...

BŞ: Evet, VAR kursları sırasında Riva’ya gelen yöneticiler, eğitimlerde kurduğum bağı ve hakemlerle iyi anlaştığımı görüp beğenmişler. İletişimin Türkçe olması da avantaj.

MFT: Türkiye, hakemlere karşı bir nefret ülkesi. Bu nefreti yıllarca yakından yaşayan biri olarak gurur duyulacak bir teklif aldığınızda ne hissettiniz?

BŞ: Çok güzel bir duygu. Neticede bir UEFA ülkesi, çok önemli.

MFT: Önce Trabzon’dan İstanbul’a göç, sonra da İstanbul’dan Bakü’ye. Aileniz nasıl tepki verdi?

BŞ: Gurur duydular. Eşim, her zaman en önemli destek. Doğru zamanda, doğru yerde olmaya çok inanırım. Hayat ne gibi fırsatlar sunar bilinmez ancak bir daha bu şans gelmeyebilirdi. Özellikle TFF yöneticilerime anlayışları için çok teşekkür ederim.

MFT: Avrupa’da görev almadığınız ülke ve kategori kalmadı değil mi?

BŞ: Cüneyt Çakır, Fırat Aydınus, Bülent Yıldırım, Halis Özkahya... Hepsiyle uluslararası arenada görev aldım. Kendi maçlarım da cabası. Avrupa’da gezmediğim ülke kalmadı. UEFA’da en önemli avantajlardan biri de hakem,ilave yardımcı hakem, 4.hakem, VAR, AVAR olarak her mevkide tecrübe edindim.

“TÜRKİYE’DEN ADAY OLABİLECEK İLK 5 İSİMDE KENDİMİ GÖSTERMEZDİM!”

MFT: Azerbaycan MHK Başkanlığı için Türkiye’den eski bir hakem seçilecek deseler...

BŞ: Ben bile kendimi ilk 5’te saymazdım.

MFT: Mütevazılık ediyorsunuz. Süper Lig’de hakemlik yapanlar ne yazık ki kendisini ideal MHK üyesi zannediyor. “İletişimi, tecrübesi ve yöneticilik vasfı uygun mu?” diye sorgulayan yok. Demek ki bu özellikleriniz takdir görmüş.

BŞ Teşekkürler. Hakemlik sonrası hiç ara vermedim ve Hakem İşleri Müdürlüğü’ne başladım. VAR Koordinatörlüğü ve eğitmenlik derken Türkiye’de 3,5 sene bu görevi ifa etmek çok şey kattı.

MFT: Azerbaycan’da MHK yapısı nasıl?

BŞ: Başkan ve 4 üye var. Diğer üyelerimiz değerli FIFA eski hakemleri. Bu isimler önceki kurulda da görevdeydi.

MFT: Azerbaycan Federasyonu ile anlaşmanız nasıl? Malumunuz Türkiye'de MHK’lar göreve başlarken istifayı baştan veriyorlar.

BŞ: 2+1 yıllık sözleşmem var. Göreve başlarken istifayı kabul etmek söz konusu değil. Projeleri gerçekleştirmek için 3 yıl yeterli bir süre değil. Başta Hakem Akademisi olmak üzere planımız çok. Mentor sistemini de başlattık. Her başkan projelerinin sonuçlarını görmek ister ancak hakemlikte ve yöneticilikte yarın yok. İlk sene her şey yolundaydı. 2. senenin sonunda da memnuniyet devam ederse opsiyon devreye girer.

MFT: Hakem atamalarını 5’iniz mi yapıyorsunuz?

BŞ: Hayır, profesyonel liglerin atamalarını(VAR’larıyla birlikte) ben yapıyorum. Azerbaycan Premier Ligi’nde 10 takım (haftada 5 maç), 1.Lig’de 15 takım (haftada 7 maç) var. Şimdi 12 takımlı 2.lig kuruluyor. Amatör lig atamalarını ise hakem departmanı yapıyor.

MFT: Azerbaycan Premier Ligi’nde kaç hakem var?

BŞ: Geçen sezonu 14 hakemle tamamlamıştık, şu an 16 oldu. Alt liglerdeki hakem sayısı çok az maalesef. U19 - U17 maçlarını bile 1.Lig hakemleri yönetmek zorunda kalıyor. Yaş ortalaması 30’un altında. En yaşlı hakemimiz 38’inde. 23-24 yaşında çok hakemimiz var.

“JAAP UİLENBERG’İN TÜRK HAKEMLİĞİNE KATKISI VE BİZE ÖĞRETTİKLERİ SAYESİNDEDİR.”

MFT: İşe nereden başladınız?

BŞ: Hakemler arasında güven duygusu yaratıp, adil ve şeffaf bir sistem kurmak için yola koyuldum. Olumlu geri dönüşler almaya başladık. Eğitim sistemine neşter vurulması gerekiyordu ancak tek başına mümkün değil, ekip işi olmalı. İyi işler, işinde iyilerle yapılıyor. Şanslıydım çünkü TFF’de uyumlu çalıştığımız Burçin Keskin’e de Azerbaycan Futbol Federasyonu sıcak bakıyordu. Şu an sözleşmeli eğitim danışmanımız.

MFT: Burçin Keskin’in yüzüne “Uilenberg maskesi” yapıştırsak fark görebilir miyiz? Jest ve mimiklerine kadar yansıttı yıllarca.

BŞ: Uilenberg’i hatırlatman iyi oldu. Şu anki konumuma gelmemde birkaç isim hariç çalıştığım herkesin katkısı vardır. Ama Jaap Uilenberg ismi benim için çok değerlidir. Bugün UEFA ülkesi bir federasyonda ülkemi temsil ediyorsam, Uilenberg’in Türk hakemliğine verdikleri sayesindedir. UEFA ve Avrupa vizyonunu ondan öğrendik. Bunun aksini söyleyen çok büyük haksızlık eder. Önümüzdeki sezon ekibimize katılacak, sözü var.

MFT:Azerbaycan’daki genç bir hakemin yerine koyuyorum kendimi. Türkiye’den MHK başkanı ve üst düzey eğitimciler geliyor. Avrupa’da maç almaya başlıyoruz. Uilenberg gelecek. “Rüyada mıyım?” derim.

BŞ: Bir başka güzel adım Bahattin Duran ve Tarık Ongun oldu. Özellikle yardımcı hakem eğitiminde büyük bir eksiklik olduğunu gördüm. Ne tesadüftür ki dünyanın iki önemli yardımcı hakemi de boştaydı Murat Fevzi. 3 seminerimize davet ettik. Yardımcı hakemlerimizin gözlerindeki ışıltıyı hatırlıyorum da inan tüylerim diken diken oluyor. Ama altını özellikle çizmek istiyorum ki dostluğumuz nedeniyle burada değiller. İşlerinde çok iyi oldukları için buradalar.

“AZERBAYCAN’DA FEDERASYON ASLA MHK’YA KARIŞMIYOR”

MFT: Avrupa’daki MHK yapılarını “Medeniyet MHK’ları” yazımda aktarmıştım. Bizde TFF-Kulüpler-MHK üçgeninde her şey hakemlerin aleyhine. Kulüpler federasyona bağırır, federasyon ise MHK ya da hakemi uçurur. Bu ilişkiler nasıl?

BŞ: Federasyon çatısı altında Profesyonel Futbol Ligi(PFL) kurumu var. Federasyon adına profesyonel ligleri bu kurum yönetiyor. Biz de PFL çatısı altında görev yapıyoruz. İdari olarak Azerbaycan Futbol Federasyonu(AFFA) adına Genel Sekreterlik var. Ama hakemlerle sadece biz iletişim kuruyoruz.

MFT: Federasyon herhangi bir sebeple üyelerinize veya size müdahale ediyor mu?

BŞ: Asla olmadı. Ne atamalarımız ne de klasman belirleme ilgili bir diyalogumuz olmadı.

MFT: Kulüpler önemli hata olduğunda federasyona mı yoksa MHK’ya mı tepki gösteriyor? Avrupa’nın büyük liglerinde otorite, hakemini koruyor. Azerbaycan, bize mi yoksa Avrupa’yamı yakın?

BŞ: Federasyondan ziyade ligleri yöneten kurum PFL üzerinde yürüyor bu tür işler. Türkiye’de hem hakemlik hem yöneticilik döneminde tecrübe ettiğim kadar sert çıkış görmedim. Kulüpler, Federasyona karşı açıklamalarında çok dikkat ediyorlar.

“YAPAY ZEKA ATAMA SİSTEMİNİ DOĞRU BULMUYORUM”

MFT: Yani Barış Şimşek’in yapay zekası iyi çalışıyor diyebilir miyiz?

BŞ: Yapay zeka sistemimiz var ancak atama modülünü kullanmıyorum. Denetleme amaçlı kullanıyoruz. Doğru bulsaydım uygulardım. Kullananı eleştiremem ama yaptığım işin sorumluluğunu almak isterim. Atamalarda insan faktörünün önemine inananlardanım. Hakemin karakterini, yapısını, maçın durumunu bilmek çok önemli. İlginç bir şekilde Türkiye’de kabul gördüğünü gözlemliyorum. Bir açıdan da yapay zeka, kurullar için bir koruma kalkanı da olabilir.

“TARİHTE İLK KEZ BİR AZERİ HAKEM ŞAMPİYONLAR LİGİ’NDE DÜDÜK ÇALDI”

MFT: “Barış Şimşek geldi, Avrupa yolu açıldı. Kopenhag – Dortmund maçı, Azerbaycan hakemliğinde bir milat oldu” diyebilir miyiz?

BŞ: Göreve gelirken genel sekreterimizle görüşmede koyduğumuz hedeflerden biri Avrupa’da daha üst düzey maçlar almaktı. Önemli bir yol kat ettik. Tarihte ilk kez benim dönemimde olması münasebetiyle bir yerlere dokunabilmişiz diye düşünüyor, gururlanıyoruz. Şansa da inanmak lazım. Hakemlerin performansları da gayet iyiydi. Aliyar Agayev Kopenhag’da çok iyi maç yönetti. Şu anda Gürcistan’da U21 finallerinde,Belçika-Hollanda maçını yönetti, TV’den izledim. İkinci maçını yerinde izleyeceğim. 3 FIFA hakemimiz ve 6 FIFA yardımcı hakemimiz var. Diğer iki FIFA hakemimiz de ilk defa Konferans Ligi’nde grup aşamasında düdük çaldı. Elçin Masiyev, U17 finallerine gitti, 4 maç yönetti. Çok sevindirici gelişmeler. Plaj futbolu hakemimiz Dünya Kupası’na davet aldı. UEFA gözlemci sayımız 2’den 3’e çıktı.

“SAHADAKİ HAKEM İŞİNİ DÜZGÜN YAPMADIKÇA VAR'IN BAŞARILI OLMA ŞANSI YOK.”

MFT: Hakemlikte dünya genelinde kalite problemi var. VAR sonrası tartışmalar arttı. Rosetti ve Carballo da UEFA’da dertli. Azerbaycan'da VAR ilk kez sizin döneminizde uygulandı.

BŞ: Çok merakla bekleniyordu ve hangi lig olursa olsun VAR’da ilk yıl çok zor. Kamuoyunu aydınlatmak kolay değil çünkü hatalar sona erecekmiş gibi bir beklenti var. Protokolde de açıkça belirtildiği gibi böyle bir amaç yok, mümkün de değil. VAR'ın felsefesini kamuoyuna iyi anlatabilirseniz, başarı oranınız o kadar artıyor. Türkiye ve UEFA'daki tecrübelerimle rahatlıkla söyleyebilirim ki VAR sisteminin iyi çalışması için en önemli şart sahadaki hakemin başarısı. Sahadaki hakem işini iyi yapmadıkça VAR'ın başarılı olma şansı yok. Çünkü VAR sadece majör hatalar için icat edilmiş bir sistem.

MFT: VAR’da “Azerbaycan çıtası” mı yoksa “UEFA çıtası” mı var? 

BŞ: İlk yılımız olmasına rağmen çok başarılıydık. UEFA’nın eğitimlerde güzel bir tanımı var: ”Don’t flip flop (VAR çıtasıyla oynamayın)”. Müdahale çıtası ne kadar yüksekte olursa sistem o kadar başarılı oluyor. Unutulmasın ki bu sonuca VAR'ın 5-6 yıllık deneyiminden sonra varıldı.Biz de onu uygulamaya çalıştık. Önemli hatalar da yaptık. Herhangi bir ülkede VAR'ın başarılı olup olmadığına karar verirken diğer ülkelerde neler olup bitiyor bakılmalı.

MFT: Önemli hakem hataları olduğunda kamuoyunu bilgilendiriyor musunuz?

BŞ: Sık olmasa da yayıncı kuruluşta TV programına katılıyorum. Pozisyonları anlatıyorum. Hakem hatalı karar vermiş diyoruz şeffaf şekilde. Doğruyu yapmışsa da net tavır sergiliyoruz. Riskli bir ortam gibi gözükebilir ancak Azerbaycan’da kamuoyu yetkili ağızdan bir konu aydınlatıldığında rahatlıyor. Hatanın kabullenilmesi bile olumlu bir etki yaratıyor.

MFT: VAR kayıtlarını hiç açıkladınız mı?

BŞ: Eğitim amaçlı iki kez. TV’de pozisyonu tek tek anlattım. “Bakıniddia edildiği gibi VAR çağırmış da hakem gitmemezlik yapmamış” veya “VAR’ın izlemeye davet etmesi gerekirdi ancak çağırmamış” gibi. Doğru örnekler de yaşandı. “Uygulama güzel. Doğru kelimeleri kullanmışlar, iyi değerlendirmişler” gibi. Ligin ilk yarısında paylaştıktan sonra bir daha talep gelmedi.

MFT: Biraz yaşama dönelim. Nasıl geçiyor hayat Bakü’de? Kuymağı özlüyor musun hocam?

BŞ: Bakü hem tarihi hem modern yönden çok güzel bir Avrupa başkenti. Çok keyifli vakit geçirilebilecek yerler var. Hem etkinlik olarak hem de yemek olarak zengin. Türk yemekleri konusunda sıkıntı çekmiyorum, kuymak dahi var. Tabii ki Trabzon'daki kadar güzel yapan yer yok. Ailem yanımda olmadığı için elbette özlem duyuyorumYeni dostluklarım var. Evden dışarı çıkmayı çok seven biri değilim, işkolik yanım ağır. Bir büyük şansım da Trabzon-Bakü arasında direkt uçak seferlerinin başlamış olması. 1 saat 15 dakikada Trabzon’a geliyorum.

“BİZ BURADAN AYRILIRKEN, KENDİ BAŞINA YETEN BİR HAKEMLİK SİSTEMİ BIRAKMAK İSTİYORUM”

MFT: Türk spor yöneticisi profilinde ağırlıklı olarak “Benden sonrası tufan” zihniyeti hakim.

BŞ: Asla bu düşüncede değilim. Yani VAR eğitimcisi de, akademi çalışanları da Azerbaycan'dan olsun isterim. Yapıyı kuralım, güveni tesis edelim, bilgiyi aktaralım, kendi başına yeten bir hakemlik sistemi bırakmak idealim. İçtenlikle söyleyeyim ki Futbol Federasyonumuza, Genel Sekreterimize ve PFL Başkanımıza çok teşekkür ediyorum. Maddi manevi destek olmadan bu işler başarılamaz..Bu da başarıyı getiriyorTFF’ye de çok teşekkür ediyorum, hep yardımcı oluyorlar. Futbol Gelişim Direktörlüğü’nde teknik koordinatör görevindeki Erden Or hocamızla “eğitimcilerin eğitimi” seminerlerini yapmıştık Türkiye’de. O sistemi de buraya getirdik.

MFT: Statta ilgi nasıl MHK’ye?

BŞ : En ufak bir problemle karşılaşmadım. Türkiye'den gelmemizin şöyle bir avantajı var. Azerbaycan’da Türkiye Süper Ligi tahmin ettiğimden daha fazla takip ediliyor.Çok üzücü bir deprem yaşadık. Yardım için Qarabağ-Galatasaray ve Sabah-Beşiktaş maçları organize edildi, inanılmaz ilgi vardı, büyük misafirperverlik gösterildi. Ayrıca beni, Bahattin’i, Tarık’ı hakemlik dönemlerimizden biliyorlar. Hatta unutulmaz bir an yaşadım. 2 Premier Lig takımımız hazırlık maçı oynuyordu Azerbaycan’da. Tezahürat başladı ve birden gençliğime gittim. Haluk Levent'in “Anlasana” şarkısıyla tezahürat var. Şu an bile bu şarkıyı herkes bilmez. Üniversite zamanımızın şarkısıyla tezahürat yapılıyor. Azerbaycan radyosundaki 10 şarkıdan 8’i Türk şarkısı.Kültürlerimiz gerçekten çok yakın.