Alzheimer aşısı sil baştan
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 15, 2002 16:52
Alzheimer hastalığına karşı geliştirilen aşıda beklenmedik bir yan etki ortaya çıktı. Aşı, deneklerin yedisinde beyin zarı enfeksiyonuna yol açtı.
Alzheimer aşısı geçtiğimiz yıl İrlanda’daki biyoteknoloji firması Elan tarafından geliştirilmişti. Yaklaşık yüz Alzheimer hastası üzerinde uygulanan bağışıklık testinden başarılı sonuçlar alındıktan sonra ilacın etkisi Avrupa ve Amerika’daki 360 hasta üzerinde denenmeye başlandı.
Ne var ki umut verici bulguları beklenmedik yan etkiler izledi. İlk önce Fransa’da daha sonra ise Amerika ve İsviçre’de bazı hastalarda beyin ve beyin zarı iltihabı (Meningoencephalitis) gibi rahatsızlıklar belirdi. Aşı tedavisine son verildi, tüm denekler sıkı kontrol altına alındı. Gerçi hastaların hiçbirinde yaşamı tehdit eden bir durum söz konusu değil, hatta farklı ilaçlarla tedavi edilen İsviçreli hastaların durumu da iyiye gidiyor. Fakat büyük umutlarla geliştirilen Alzheimer aşısı beklentileri yanıt veremedi ne yazık ki.
Bilim dünyası aşıyla ilgili ilk iyi haberi, Elan bilim adamlarının ve firmaya bağlı araştırma enstitüsünün, genetik farelerdeki tipik beyin bozukluluğunun aşıyla durdurulabileceklerini açıklamasıyla duymuştu. Diğer iyi haberler 2000 yılının sonlarında geldi. Beyin hücrelerinin toplu ölümüne neden olan karakteristik protein plakaları (Amyloid plakaları) tedavi edilmekte olan hayvanların %84’ünde kaybolmuş ayrıca hafıza kaybı ve öğrenme bozuklukları da önlenebilmişti.
100 hasta
Elan yöneticileri o tarihlerde Wheth-Ayerst ilaç firmasıyla birlikte aşıyı insanlar üzerinde de denemeye başladılar. İlk aşamada yaklaşık yüz hastaya bedendeki B-Amyloid proteinin sentetik versiyonu olan AN-1792 aşısı enjekte edildi. Hastaların bağışıklık savunması, plakaları temizleyen ve beyin hücrelerini koruyan antikorlarla uyarıldı. İlk başlarda her şey iyi gitti. Hastalarda herhangi bir yan etki görülmedi. Hatta bazı hastalarda Amyloid yanıt vermeye bile başladı. Böylece 2001 eylül ayında 360 Alzheimer hastasının aşılanmasına karar verildi.
Fakat beklenmedik etkiler karşısında hayal kırıklığına uğrayan bilim adamları şimdi ani beyin iltihaplarının ortaya çıkışını tartışıyorlar. Gerçi şimdiye kadar enfeksiyona işaret eden izlere rastlanmadı ama aşı belki de hastalarda bağışıklık reaksiyonuna neden olmuştu.
Aşının doğrudan doğruya beyni etkileyip etkilemediği de bilinmiyor. Öyle görülüyor ki bu tür tutarsızlıklarla birlikte Alzheimer araştırmacıları çalışmalarına yeni baştan başlamaları gerekecek. Die Zeit’in haberine göre, özellikle de İsviçreli doktorlar aşı konusunda umutlarını yitirmemişler. Olumsuzlukların kaldırılabileceğinden emin olan Nitsch, yan etkilerin her zaman ortaya çıkabileceğini ve klinik deneylerin de tam da bu noktada yarar sağladığını vurguluyor.
Ne var ki umut verici bulguları beklenmedik yan etkiler izledi. İlk önce Fransa’da daha sonra ise Amerika ve İsviçre’de bazı hastalarda beyin ve beyin zarı iltihabı (Meningoencephalitis) gibi rahatsızlıklar belirdi. Aşı tedavisine son verildi, tüm denekler sıkı kontrol altına alındı. Gerçi hastaların hiçbirinde yaşamı tehdit eden bir durum söz konusu değil, hatta farklı ilaçlarla tedavi edilen İsviçreli hastaların durumu da iyiye gidiyor. Fakat büyük umutlarla geliştirilen Alzheimer aşısı beklentileri yanıt veremedi ne yazık ki.
Bilim dünyası aşıyla ilgili ilk iyi haberi, Elan bilim adamlarının ve firmaya bağlı araştırma enstitüsünün, genetik farelerdeki tipik beyin bozukluluğunun aşıyla durdurulabileceklerini açıklamasıyla duymuştu. Diğer iyi haberler 2000 yılının sonlarında geldi. Beyin hücrelerinin toplu ölümüne neden olan karakteristik protein plakaları (Amyloid plakaları) tedavi edilmekte olan hayvanların %84’ünde kaybolmuş ayrıca hafıza kaybı ve öğrenme bozuklukları da önlenebilmişti.
100 hasta
Elan yöneticileri o tarihlerde Wheth-Ayerst ilaç firmasıyla birlikte aşıyı insanlar üzerinde de denemeye başladılar. İlk aşamada yaklaşık yüz hastaya bedendeki B-Amyloid proteinin sentetik versiyonu olan AN-1792 aşısı enjekte edildi. Hastaların bağışıklık savunması, plakaları temizleyen ve beyin hücrelerini koruyan antikorlarla uyarıldı. İlk başlarda her şey iyi gitti. Hastalarda herhangi bir yan etki görülmedi. Hatta bazı hastalarda Amyloid yanıt vermeye bile başladı. Böylece 2001 eylül ayında 360 Alzheimer hastasının aşılanmasına karar verildi.
Fakat beklenmedik etkiler karşısında hayal kırıklığına uğrayan bilim adamları şimdi ani beyin iltihaplarının ortaya çıkışını tartışıyorlar. Gerçi şimdiye kadar enfeksiyona işaret eden izlere rastlanmadı ama aşı belki de hastalarda bağışıklık reaksiyonuna neden olmuştu.
Aşının doğrudan doğruya beyni etkileyip etkilemediği de bilinmiyor. Öyle görülüyor ki bu tür tutarsızlıklarla birlikte Alzheimer araştırmacıları çalışmalarına yeni baştan başlamaları gerekecek. Die Zeit’in haberine göre, özellikle de İsviçreli doktorlar aşı konusunda umutlarını yitirmemişler. Olumsuzlukların kaldırılabileceğinden emin olan Nitsch, yan etkilerin her zaman ortaya çıkabileceğini ve klinik deneylerin de tam da bu noktada yarar sağladığını vurguluyor.