Ağrı 1840, Nemrut ise 1692 yılında patlamıştı

Güncelleme Tarihi:

Ağrı 1840, Nemrut ise 1692 yılında patlamıştı
Oluşturulma Tarihi: Haziran 12, 2005 20:50

Anadolu volkanik bir bölge. Binlerce yıl öncesinden beri volkanlar Anadolu’yu, özellikle Van Gölü çevresini ve Kapadokya bölgesini yakıp yıkmıştı. İşte size Anadolu volkanları ve en son faaliyetleri ile ilgili kısa bilgiler.

Akdeniz’deki aktif volkanların bilinen tarihi binlerce yıl öncesine kadar gider. Anadolu’da kayıtlara geçen ilk volkan MÖ’den 6200 yıl öncesine tarihlenir. Bu volkan, o zamanki Anadolu uygarlıklarınca duvarlara resmedilmiştir. Bu volkanın kapadokya bölgesinde Hasan Dağı olduğu sanılmaktadır. İtalya’da Etna’nın bilinen ilk büyük patlaması MÖ 1500’de, Vezüv’un katasatrofik bir şekilde patlayarak Pompei’yi mahvetmesinin tarihi ise MS 79. Ege’de Santorini adasının havaya uçuşu 1538 yılında gerçekleşti.

Anadolu, İspanya’dan kafkasya’ya, yani Avrasya levhası ile Afrika levhasının arasında kalan geniş volkanik alanda bulunuyor. Bu bölgenin jeolojisi çok karmaşık. Küçük levhaların varlığı, genel bir tektonik değerlendirmeyi zorlaştırıyor.

Anadolu’nun özellikle Kapadokya bölgesi, bir zamanların volkan patlamalarının yoğun yaşandığı bölgeydi. Aynı zamanda Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu da volkanik dağlarla kaplı.

Nemrut Dağı

Örneğin Van-Tatvan yakınlarındaki, 2935 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı en son 1692 yılında faaliyete geçmişti. Yani 313 yıl önce! Dünya volkanolojisinde, şimdilik uykuda ancak yeniden patlayabilir olarak sınıflandırılıyor. Bu sayfada fotoğrafta gördüğünüz gibi Kaldera’sı bulunuyor. Yani, 9x5 km çapında büyük bir volkan çanağına sahip ve burası kısmen suyla dolu ve Nemrut Gölü olarak biliniyor.

O zamanki patlamasında lavları Van Gölü’de aktı. Tarihsel zamanda Anadolu’da tehlikeli olarak aktifleşen tek volkan olduğu biliniyor. Volkanik patlama kuzey bölgesinde olmuştu. Holosen dönemindeki patlamadan Van Gölü’ne akan maddeler bulunmuştur.

Aslında Nemrut Dağından daha yakın zamanda hareketlenen volkan, Tendürek Dağı’dır. Doğubeyazıt’a yakın İran sınırında olan bu dağ, 1855 yılında gaz ve kül püskürttü. Fakat büyük patlama gerçekleşmedi. İki krateri ve gölü vardır. Doğudaki krateri sıcak suya sahip.

Ülkemizin ikinci yüksek dağı olan (4158 m) ve Van Gölü’nün kuzeyinde bulunan Süphan Dağı da volkaniktir. Tepesi buzullarla kaplıdır. Son bazaltik püskürme, burada, 10 bin yıl önce gerçekleşti. Fotoğrafta Space Shuttle tarafından Van Gölü yönünden alınmış bir fotoğrafını görüyorsunuz.

Volkanik alan

Karapınar volkanik bölgesi de ülkemizin bir çok volkanını barındırıyor. Burada örneğin Kula volkanik alanı, Anadolu’nun genç volkanizmasının ürünüdür. Kula alanı, günümüzden 10.000 ile- 1.100.000 yıl öncesi, yani Pleistosen döneminde faaliyetteydi. Kula’da son patlamaların ne zaman olduğu bilinmiyor.

Karapınar bazaltik Volkanik alanı Konya Ereğlisi’ne yakındır. 300 metre yüksekliğindeki, düzlükte bulunan Meke Dağı buradadır. Dağın krateri ve gölü herkes tarafından görülebilmektedir..

Erciyes Dağı orta Anadolu’da en yüksek volkanik dağdır. Uykuda, ama büyük olasılıkla etkinliğini yitirdiği sanılıyor. En son 100 bin yıl önce patladığı sanılıyor.

Karacadağ, 1957 metre yüksekliğinde Suriye sınırına yakındır.

Hasan Dağı, 3268 metre yüksekliğinde Kapadokya’da uykuda volkanik dağdır. En son MÖ 6200 yılında patladığı sanılıyor. Kalderası 4-5 km kadardır. Kapadokya bölgesinde yaşayan taş devri insanları, bu patlamayı duvara resmetmişlerdir.

Ağrı, 1840’da

Göllü Dağı yine orta Anadolu’da 2143 metre yüksekliğinde Hasan dağı ile Nevşehir volkanik kompleksinin arasında bulunuyor. En son ne zaman faaliyetini durdurduğu henüz bilinmiyor.

Acıgöl- Nevşehir kalderası 7x8 km genişliğinde bir platoda bulunur. Günümüzden 180 bin yıl kadar önce oluştuğu tahmin ediliyor. En son 11.000- 4.300 yıl arasında faaliyet gösterdi.

Kars Platosu da volkanik bir alandır. Burada en son faaliyetin ne zaman olduğu bilinmiyor. Ancak en son aktivitesinin Holosen döneminde, Anadolu’da yerleşimler başladığı zaman olduğu sanılıyor.

Ağrı Dağı 5165 metre yüksekliğiyle ülkenin en yüksek volkanik dağıdır. En son 1840 yılında deprem sırasında, Ağrı Dağı’ndan çok büyük olmayan bir patlamanın gerçekleştiği ve piroklastik madde püskürdüğü biliniyor.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!