50 yılın altın futbolcuları

Avrupa Futbol Federasyonları BirliÄŸi (UEFA) Haziran 2004'te 50. yılını kutlayacak. Ãœye sayısı baÅŸlangıçta 25'ti. En son Kazakistan'ın da katılmasıyla 52'ye ulaÅŸtı. UEFA bu yıldönümünde futbolda 50 yılın en büyüklerini ortaya çıkarmak istiyor. Ãœyesi olan federasyonlardan ülkelerinin en büyük futbolcusunun ismini istedi. Her federasyon, ülkenin futboluna damga vurmuÅŸ birer ismi UEFA'ya bildirdi. Türkiye Futbol Federasyonu da futbol hayatını devam ettiren Hakan Şükür'ün ismini verdi. Bu 52 büyük futbolcunun isimleri Lyon'daki Futbolevi'nde sergilenecek.HAKAN ŞÜKÃœR (1971, Türkiye)Dünya Kupası tarihinin en erken golünü attıMutsuz bir Dünya Kupası geçiriyordu. Altı maçta tek bir gol atamamıştı. Bu üçüncülük maçında kendini göstermeliydi. Güney Koreliler baÅŸlama vuruÅŸunu yapar yapmaz Türkiye sıkı bir presle karşılık verdi. Savunmanın hatası sayesinde topu kapan Hakan Şükür 11. saniyede Kore filelerini havalandırdı. Bu dünya kupaları tarihinde atılmış en çabuk goldü. Hakan Şükür, Türkiye formasıyla 41 gol atmayı baÅŸararak bir rekora imza attı. Avrupa Åžampiyonası çeyrek finali oynadı. Galatasaray'la birlikte Åžampiyonlar Ligi'nin gediklilerindendi. 2000'deki UEFA ÅŸampiyonluÄŸu sonrası Ä°talya'da ve Ä°ngiltere'de oynadı ama arzuladığı baÅŸarının çok uzağında kaldı.FERENC PUSKAS (1927, Macaristan)Sovyet müdahalesinden sonra ülkesine dönemediO muhteÅŸem sol ayağındaki sakatlık, 1954'te Macaristan'a dünya kupasını kaybettirdi. Oysa, Almanya ile yapacakları final maçından önce sakatlığını soran gazetecilere cevap verirken kendinden emindi. Almanları 8-3 yendikleri ilk tur maçını hatırlatarak ‘‘O zaman ÅŸimdi de 7-3 kazanırız’’ demiÅŸti. Ama Almanlara 3-2 yenildiler. Macar halkı da üç yıl boyunca yenilmeyen milli takımın o finali nasıl kaybettiÄŸine akıl sır erdiremedi. Sol iç pozisyonunda eÅŸsiz top hakimiyetiyle nam salan Puskas, Macaristan'ın Ä°ngiltere'yi Londra'da 6-3 yendiÄŸi maçın kahramanlarındandı. 1956'da Sovyet müdahalesi sonrası Macaristan'a dönemedi. Ama Real Madrid'de üç kez Avrupa ÅŸampiyonluÄŸu kazandı. BudapeÅŸte'deki milli stadyum ÅŸimdi onun adını taşıyor.GEORGHE HAGI (1965, Romanya)45 metreden gol atınca Romanya kahramanı olduRumen Milli Takımı'nın oyun kurucusu Hagi taç çizgisi kenarından, kaleye yaklaşık 45 metre uzaklıktan ÅŸandel bir vuruÅŸ yaptı. Kolombiya kalecisi havadan süzülen topu ancak aÄŸlarda görebildi. Georghe Hagi, 1994 Dünya Kupası'nda Romanya'nın ilk golünü atmıştı. 1982-2000 arasında 125 maçta oyun kuruculuÄŸunun tüm inceliklerini sergiledi. Steaua BükreÅŸ forması giyerken Rumen devlet baÅŸkanının oÄŸlu Nikolay ÇavuÅŸesku'nun gözbebeÄŸiydi. Onu Steaua'ya transfer etmek için devletin tüm kurumları seferber edilmiÅŸti. 1990'da Real Madrid'in yolunu tuttu ama Ä°spanya'da dikiÅŸ tutturamadı. 1996'da Galatasaray'a transferiyle yeniden doÄŸdu. Takımı UEFA Kupası ÅŸampiyonluÄŸuna taşıyan kilit isimdi. Åžimdi dinleniyor.FRITZ WALTER (1923-2002, Almanya)Esir kampından kurtuldu, Dünya Kupası'nı kazandıİkinci Dünya Savaşı'nın en kanlı dönemi. Ukrayna yakınlarında bir esir kampında savaÅŸ esirleri maç yapıyor. 23 yaşındaki Fritz Walter maharetini esir kampında da gösterip golleri peÅŸi sıra fileye takıyor. Bir gün sonra Sibirya'nın yolunu tutacak trene tıkılmaktan bu sayede kurtuluyor. Almanya'daki futbolculuk günlerini hatırlayan bir Macar esir genç Fritz'i sürgünden kurtarıyor. 11 yıl sonra Bern'de Dünya Kupası finalinde sahaya Federal Almanya Milli Takımı'nın kaptanı olarak çıkıyor. 34 yaşında ülkesinin dünya sahnesine dönüşünü müjdeliyor. Walter kariyeri boyunca Kaiserslautern kulübüne sadık kaldı. Kulüp de stadyuma onun ismini verdi.BOBBY MOORE (1941-1993 Ä°ngiltere)Kraliçeden kupa aldı ama hırsızlıkla suçlandıKızıl saçlı kaptan Wembley Stadyumu'nda ÅŸeref tribününün merdivenlerinden çıktı. Kraliçe II. Elizabeth'in elinden kupayı alıp havaya kaldırdı. Ä°ngiltere dünya ÅŸampiyonuydu. Bobby Moore, Ä°ngiliz futbol tarihinin en görkemli baÅŸarısında liderliÄŸiyle büyük rol oynamıştı. Savunmanın göbeÄŸinde sezgisi ve pozisyon bilgisiyle rakip forvetlere göz açtırmıyordu. 1965'te Kupa Galipleri Kupası'nı kazanan ilk Ä°ngiliz takımının kaptanıydı. 1970 Dünya Kupası öncesi Kolombiya'da mücevher soygunu iddiasıyla gözaltına alındı. Bu Ä°ngilizlerin moralini bozmak için hazırlanan bir komploydu. Ama Meksika sıcağında eriyen Moore ve arkadaÅŸları F. Almanya'ya elendi. Moore yöneticilik yaptı, 1993'te kanserden öldü.ALFREDO DI STEFANO (1926, Ä°spanya)Franco sayesinde Real Madrid onu Barcelona'dan kaptı1953'ün güz ayları. Ä°spanya'da transfer döneminin en civcivli dönemi. Barcelona kulübü yeni keÅŸfettiÄŸi Arjantinli bir golcüyü transfer bombası diye duyurmak üzere. O da ne! Barcelonalıların ÅŸaÅŸkın bakışları altında Alfredo Di Stefano Real Madrid için imzayı basıyor. Beyaz ÅŸimÅŸeklerin uyanık baÅŸkanı Kont Bernabeu, General Franco'yla dostluÄŸunu kullanarak Di Stefano'ya bir günde Real formasını giydiriyor. Bu dönüm noktasından sonra yıldız oyuncu Avrupa'ya damgasını vuruyor. Ãœst üste beÅŸ kez Avrupa Åžampiyon Kulüpler Kupası'nı kazanan Di Stefano attığı 49 golle rakip kalecilerin belalısı oluyor. Halen Real Madrid kulübünün onursal baÅŸkanı, tüm yeni transferlerin tanıtımında baÅŸ köşeye oturuyor.JOHANN CRUYFF (1949, Hollanda)Karısının kaprisi yüzünden milli takımı bıraktıAjax takımındaki kaptanlık kavgasına kızan Johann Cruyff 1973'te Hollanda'dan ayrılmaya karar verdi. Birkaç gün içinde Barcelona'yla anlaÅŸtı. O sırada Ä°spanya'da Franco rejiminin son günleri yaÅŸanıyordu. Mart 1974'te Real Madrid-Barcelona derbisini Katalan takımının 5-0 kazanması birçokları için rejimin sembolik sonuydu. Bu zaferin moraliyle Cruyff bu kez Hollanda'yı zirveye taşımak için kramponlarını giydi. Brezilya ve Arjantin dahil tüm rakiplerini eze eze yenen Hollanda'nın yaratıcı ruhuydu. Ancak, 1-0 öne geçtikleri finalde Federal Almanlar'ın disiplinine takıldılar. Söylentiye göre eÅŸinin kaprisleri yüzünden bir daha milli takım forması giymedi. Åžimdi yorumculuk yapıyor.JUST FONTAINE (1933, Fransa)Dünya Kupası'nda 13 gol attı, rekoru 50 yıldır kırılamadıGoller yaÄŸmur gibi yağıyordu. Bir Fransa, bir Federal Almanya rakip filenin yolunu bulurken 25 yaşındaki santrfor Just Fontaine dört golü yazıvermiÅŸti. 1958 Dünya Kupası'nda altı maçta tam 13 gol atarak gol kralı oldu. Ãœstelik tek bir penaltı bile kullanmadan. Ä°ÅŸte bu, yarım yüzyıllık bir rekor haline gelecekti. Fransa'da bir halk kahramanı gibi karşılandı. Ama 1960'ta geçirdiÄŸi ağır sakatlık baÅŸarılı kariyerini bitirdi. Stade de Reims ile çıktığı bir lig maçında bacağı kırıldı. Ertesi yıl bir milli maçta sakatlık tekrarlayınca 29 yaşında futbola veda etti. Paris St. Germain'deki kısa süre antrenörlük yaptı, daha sonra ticaretle uÄŸraÅŸtı.EUSEBIO DA SILVA FERREIRA (1942, Portekiz)Avrupa filelerini sarsan kara panterDünya Kupası'nın sürpriz takımı Kuzey Kore 3-0 öne geçer. Brezilya'yı eleyen Portekizli futbolcular ÅŸoktadır. Ä°ÅŸte o anda zıpkın gibi ortaya çıkar Eusebio, attığı dört golle Korelileri yıkar. Eusebio kupada 9 kez rakip fileleri sarsıp gol krallığına ulaşır. DoÄŸduÄŸu Mozambik'ten 19 yaşında ayrılmış, Benfica'da kupaları toplamıştır. 1961 ve 1962'de Real Madrid efsanesini yıkarak Avrupa futbolunun zirvesine oturan Portekiz kulübünün gol makinesidir. 1975'e kadar süren kariyeri boyunca defalarca gol kralı olur. 2004 Avrupa Futbol Åžampiyonası'nın Portekiz'de yapılmasında Eusebio büyük rol oynar.LEV YAŞİN (1929-1989, Rusya)Kalecilik anlayışında devrim yapan devSiyah kazağı ve ÅŸortuyla kalesini kaplayan bir devdir Lev YaÅŸin. 1950'lerde dünyadaki kaleci anlayışını deÄŸiÅŸtirir. O güne kadar kale çizgisini terk etmeyen, ceza alanı dışına pek çıkmayan bir kaleci tipi yaygındı. Ama 1.85 boyundaki YaÅŸin cesaretiyle bu anlayışı deÄŸiÅŸtirdi. Ceza alanına atılan topları tutmak için kalesini terk etmekten çekinmiyordu. Ayrıca çok iyi yer tutuyordu. Ä°stanbul'daki bir özel maçta ona bir plonjon yaptırabilmek için Türk futbolcuların 90 dakika uÄŸraÅŸtığı anlatılır. Sovyet Milli Takımı'yla Avrupa ÅŸampiyonu ve dünya dördüncüsü unvanlarını kazandı. 1949'da girdiÄŸi SSCB İçiÅŸleri Bakanlığı'nın takımı Dinamo Moskova'daki ilk yıllarında bakanlıkla sorunlar yaÅŸadı, ama takımdan hiç ayrılmadı. 1989'da kanser olarak öldü.DINO ZOFF (1942, Ä°talya)Dünya Kupası'nı 40 yaşında Ä°spanya Kralı'nın elinden aldıİtalya CumhurbaÅŸkanı Sandro Pertini tribünde sevinçten ayaÄŸa fırlar. Ä°talyan Milli Takımı 1982 Dünya Kupası finalini kazanmak üzeredir. Az sonra Ä°spanya Kralı Juan Carlos kupayı gök mavililerin 40 yaşındaki kaptanına verir. Dino Zoff, akranlarının ununu eleyip eleÄŸini astığı bir yaÅŸta futbolun en büyük ödülünü elinde tutar. Öyle ya turnuvanın ilk maçlarında gol atmakta zorlanan Ä°talya'nın hali ne olurdu kalede Zoff durmasa? 1970'lerde o kadar baÅŸarılıdır ki milli maçlarda tam 1193 dakika gol yemez. Bu rekor hálá kırılmış deÄŸildir. 1983'te futbolu bırakır. Juventus teknik direktörlüğü, Lazio baÅŸkanlığı ve Berlusconi'yle kavga edene dek milli takım teknik direktörlüğü yapar.DÄ°ÄžER ÃœLKELERÄ°N FUTBOL YILDIZLARIArnavutluk: Pano Panayot, Andorra: Koldo, Ermenistan: Khoren Hovhannisyan, Avusturya: Herbert Prohaska, Azerbaycan: Anatoli Banishevski, Belarus: Sergey Aleinikov, Belçika: Paul Von Himst, Bosna Hersek: Safet Susic, Bulgaristan: Hristo Stoichkov, Hırvatistan: Davor Suker, Güney Kıbrıs: Sotiris Kalafas, Çek Cum: Joseph Masopust, Danimarka: Michael Laudrup, Estonya: Mart Poom, Faroes: Abraham Lokin, Finlandiya: Jari Litmanen, Gürcistan: Murtaz Khurtsilava, Yunanistan: Vassilis Hatzipanagis, Ä°zlanda: Asgeir Sigorvinsson, K. Ä°rlanda: Pat Jennings, Ä°rlanda Cum: Johnny Giles, Ä°srail: Mordechai Shpigler, Kazakistan: Sergey Kvochkin, Latvia: Aleksandrs Starkovs, Liechtenstein: Rainer Hasler, Litvanya: Arminas Narbekovas, Lüksemburg: Louis Pilot, Makedonya: Darko Panchev, Malta: Carmel Busuttil, Moldova: Pavel Cebanu, Norveç: Rune Bratseth, Polonya: Wlodzimierz Lubanski, San Marino: Massimo Bonini, Ä°skoçya: Denis Law, Sırbistan: Dragan Dzajic, Slovakya: Jan Popluhar, Slovenya: Brane Oblak, Ä°sveç: Henrik Larsson, Ä°sviçre: Stephane Chapuisat, Ukrayna: Oleg Blokhin, Galler: John Charles.Â