‘Turkus, doğruyus, çalışkanus’’

Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü'nü karıştırırken bir de farkettim ki meğer çaktırmadan hepimiz Latince konuşuyormuşus!!! Çelebi sözcüğünün Latince'den geldiğini görünce hayret içinde küçük araştırmamı sürdürdüm... Hokus pokus: İbiş'in Latince "ibis"ten, kancık sözcüğünün Latince "canes" yani köpekten geldiğini okuyunca bayağı keyiflendim... Hele kavuk da Latince'den değil miymiş? Pes doğrusu... "Cavo" yani oymaktan geliyormuş... Artık sadece kabak gibi değil kavuk gibi de oyabilirsiniz... Testi Latince "testa"danmış, yine pesss doğrusu...

Mendil Latince'den, "mantele"den... O da el'in Latince karşılığı "manus"tan... Mutlu musunuz, mut'un kökü Latince "modus"tan... Çok kolay!!! Türkçe'yi Latince gırgırıyla okuyunca: Sözcüklerin sonuna "us" ekleyince Latince olup çıkıyor!!! Örnek, testus... Geçen testuslardan, "homo homini pezevenkus..." Bir de bunların çoğul hali var kuşkusus!!! Çoğul yapmak isteyince Latinceleştirilmiş Türkçe sözcüklerin "us"lu halini, "i"li hale çeviriyorus... Testus oluyor testi... Turkus da Türki oluyor... Buyur olasus Latince gırgırus testus bu kezus vesselamus!!!

1 Çelebi Mehmet, Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Işın Çelebi... Hayret, bizim bin yıllık Çelebi'nin kökeni Latince... "Caelebs" sözcüğünden... Ne demekmiş acepus?

a. Doğru

b. Çalışkan

c. Yalnız yaşayan

d. Küçük Caesar

2 Çok önemli bir Latince deyim var: ipse dixit... "O dedi ki" anlamında... "Şifahi" yani kendisi okuyup öğreneceğine başkasının ağzından dinleyip ikinci ağızdan bilgilenen toplumların temel düsturu... "Valla başkasının yalancısıyım," deyip kurtulmaz mıyız? Çoğu tartışmada, "Valla bunu ben değil falanca büyük adam söylemiş, benim dediklerim onun dedikleridir, ben onun adına doğruyum, falan filan..." Dikkat edin, hepimizin bir "ipse dixit"i vardır... Peki skolastik çağın "ipse dixit"i kim idi, kestirebilir misiniz acep?

a. Deyyus ekberus

b. Homerus Hayyamus

c. Dedekus Korkutus

d. Aristotelus

3 Dillere pelesenk Latince özdeyişlerden biri de "traduttore, traditore... " Ne demek, kestirebilir misiniz acepus?

a. Çevirmen haindir...

b. Baskın basanındır!

c. Suspus oturma, tak diye emret, şak diye yapsınlar...

d. Ölmek var, dönmek yok...

4 Roma imparatoru Caesar ünlü "veni, vidi, vici" yani "geldim, gördüm, yendim" özdeyişini nerede söylemiş, kestirebilir misiniz?

a. Sezaryenle doğumdan hemen sonra

b. Susurluk'ta

c. Asteriks'in vatanı Galya'da

d. Türkiye'de Zile'de

5 Bir malumatfuruş Latince soru daha... Bu da Caesar'dan. "Alea jacta est" ne demek acepus?

a. "Ali Ağa yak da es"

b. Kader kapıyı çaldı!

c. "Devlet için kurşun yiyen de, kurşun sıkan da şereflidir."

d. İşlem tamam!

6 Ansiklopedilerinizde bazı Latince kısaltmalar göreceksiniz... Örneğin "et al" neyin kısaltmasıdır acep?

a. "Baba bana et al"ın kısaltması

b. Etrüsk Almancası'nın kısaltması

c. "Et alii" yani Latince'de "ve diğerleri"nin kısaltması

d. İngiliz Latincesi'ndeki "at all" yani "hiç bir suretle"den

7 Peki, bibliyografyalarda geçen "Vol" neyin nesidir acep?

a. Mebuslardan biri voliyi vuracak...

b. Voltanın hızlı hali

c. Latince'de "volumen" yani cilt

d. "Çalıntı yapmayınus"un kısaltılmış hali

8 İş ilanlarında "CV isteniyor" diye bir şey moda oldu... Bu iki harf neyin kısaltması acep?

a. Cavit Çağlar'a yakınlık derecesi

b. Kestane kebap, acele CeVap

c. "Curriculum Vitae," Latince'de "hayat hikâyesi"

d. Canavarus Vanus

9 Türkçe'deki afyon, opium'dan; alay alae'den; angarya anagaria'dan; tavla tabula'dan; kestane castanea'dan; testi testa'dan; pırasa brassicas'tan gelir... Peki, kuruş hangi Latince sözcükten?..

a. Karun'un hazinesinden

b. Krezüs'ten

c. Skandalus Susurlukus'tan

d. Grossus'tan

10 Atatürk'ün "Yurtta sulh cihanda sulh" özdeyişinin Latincesi aşağıdakilerden hangisidir kestirebilir misiniz?

a. Sulhus yurdus sulhus cihanus

b. Pax in patria pax in mundo

c. Sivi pacium para bellum

d. Hepsi

11Politika Latince hangi kökten geliyormuş acepus??

a. Cilalamak anlamındaki "polir"den

b. Kent anlamında "polis"ten

c. Çok sayıda tik anlamında "poli tik"ten

d. Rus Latincesi'nde "Perestroika"dan

12 Gazete, İtalyanca'da gazetta'dan, Venedik dilinde bakır para anlamındaki gazeta'dan gelirmiş... Bunlar ise Latince gaius'tan geliyormuş. Gaius ne demekmiş?

a. Saksağan

b. Geveze alakarga

c. Pek işlek ve tehlikeli bir mecrayı dikkatsizce geçen kimse

d. Hepsi

13 Geldik son soruya.. Çenebaz, geveze kişilere çaçaron dendiğini biliyoruz... Peki çaçaron nereden geliyormuş?

a. Ça ça bambino şarkısından

b. Cicero adlı hatipten

c. Cicciolina'dan

d. İtalyanca'da "chiacchierone"den

Yanıtlar. 1) c, 2) d, 3) a, 4) d, 5) b, 6) c, 7) c, 8) c, 9) d, 10) b, 11) b 12) d, 13) b ve d