Diyet demek sadece kalori yönetimi mi demektir?
Güncelleme Tarihi:
‘’Bugün kaç kalori aldım?’’, ‘’Bunun kalorisi çok yüksek asla yememeliyim, bunun kalorisi çok düşük yiyebilirim’’. Siz de kendinizi böyle şeyler düşünürken buluyor musunuz?
Son zamanlarda sadece kalori sayımına odaklanarak kilo vermeye ve sağlığını geliştirmeye çalışan insan sayısı oldukça arttı. Oysa ki yapılan birçok çalışma, verilen kilonun uzun vadede korunması ve sağlığın geliştirilmesi için odağın diyetin kalori içeriğinden çok, diyetin kalitesine kayması gerektiğini gösteriyor. Uzman Diyetisyen Aslıhan Küçük Budak konu hakkında bilgiler veriyor.
Her besinin metabolizma ve vücut fonksiyonları üzerinde farklı bir etkisi vardır
Birçok çalışma, farklı yiyeceklerin aynı kalori içeriğine sahip olsalar bile insülin, adrenalin, diğer hormonal tepkiler, karaciğerde de novo lipogenez (yağ üretimi), beyin ödülünün aktivasyonu, mikrobiyom (bağırsak mikrobiyotası) etkileşimleri üzerinde farklı etkileri olduğunu göstermektedir.
Meyve, sebze, kuruyemiş, tam tahıllar ve yoğurt kilo vermeye destek sağlıyor
3 farklı kohort çalışmasından 120.000'den fazla erkek ve kadını içeren uzun vadeli bir araştırmada, farklı yiyeceklerin artan alımına bağlı olarak kilo değişimi incelenmiş. Diyetin sadece kalori içeriğine odaklanan bir mantığa göre; tüm kaloriler benzer şekilde kilo alımına neden oluyorsa, herhangi bir yiyeceğin artan alımı kilo alımı ile ilişkilendirilmeli, herhangi bir yiyeceğin alımının azalması kilo kaybı ile ilişkilendirilmelidir. Ama çalışmadan elde edilen bulgular çok farklıydı.
Diğer birçok risk faktörü ve tüm diyet değişiklikleri için aynı anda ayarlama yapıldıktan sonra; patates cipsi, patates (haşlanmış, fırında pişirilmiş ve patates püresi dahil), etler, rafine tahıllar ve şeker ve tatlıların artan alımı kilo artışıyla ilişkilendirildi. Peynir, hem az yağlı hem de tam yağlı süt nötr etki gösterdi. Meyve, sebze, kuruyemiş, tam tahıllar ve yoğurdun ise artan alımı kilo azalması ile ilişkilendirildi.
Diyetin kalitesi metabolizmanın harcadığı enerjiyi değiştiriyor
Diyetin kalitesini değiştirmenin metabolik harcamayı değiştireceği fikrini test etmek için yapılan bir çalışmada katılımcılar %10 kilo kaybı sağladıktan sonra 4 haftalık koruma programlarına alınmış. Koruma aşamasında katılımcıların bir kısmına eşit kalorilerde az yağlı bir diyet, bir kısmına düşük glisemik yüklü bir diyet ve bir kısmına da yüksek yağlı Atkins tarzı bir diyet uygulanmış.
Kilo verdikten sonra (kilo verdikten sonra vücudun metabolik hızı normal olarak düşerek), koruma aşamasında az yağlı bir diyet tüketmek, toplam günlük enerji tüketimini yaklaşık 400 kalori, düşük glisemik yüklü bir diyet 250 kalori, Atkins tarzı diyet ise 100 kalori azalttı. Bu çalışma diyet kalitesinin enerji harcaması üzerindeki doğrudan etkisini göstermektedir.