Osmanlı yadigarı Cumalıkızık Köyü
Güncelleme Tarihi:
Osmanlılar'ın Bursa'da ilk yerleştikleri bölgelerden olan Cumalıkızık, 180'i halen kullanılan, bazılarında ise koruma ve restorasyon çalışmalarının yapıldığı toplam 270 ev ile Osmanlı Dönemi konut dokusunu günümüze taşıyor. .
Bursa yakınlarında kurulan Osmanlı Beyliği, kuruluşundan kısa zaman sonra bölgeye hakim olmayı başarmış, 1326 yılında Bursa'yı, 1331 yılında İznik'i fethederek yörede varlığını kesin olarak kabul ettirmişti. Böylece Osmanlı halkının bu topraklara yerleşerek kentler ve köyler oluşturması sağlanmıştı. .Cumalıkızık da vakıf köyü olarak kurulmuş ve bu özelliğini yerleşim dokusu, konut mimarisi ve yaşam biçimine yansıtmış. Uludağ’ın kuzeyindeki dik etekler ile vadilerin arasında sıkışıp kalan yöre köylerine, bu konumlarından dolayı ''kızık'' adı verilmişti.
Köylerin birbirlerinden ayrılması için de dereye yakın olanına Derekızık, Fidye verene Fidyekızık ve Kızık köylerinden topluca gidilerek cuma namazı kılınan köye de Cumalıkızık adları verilmiş..Köy meydanında köy geçmişine ait eşyaların sergilendiği bir de müze (Cumalıkızık Etnografya Müzesi) bulunuyor. Ünlü "Cumalıkızık evleri" moloz taş, ağaç ve kerpiçten yapılma ve genelde üç katlı. Üst katlardaki pencereler kafesli veya cumbalı. Ana giriş kapılarındaki kulplar ve tokmaklar dövme demirden yapılmış.
Evler sarı, beyaz, mavi, mor renklere boyalı. Evlerin arasında kaldırımsız, taş döşeli, çok dar sokaklar bulunuyor..Köyün camisi, caminin yanındaki Zekiye Hatun Çeşmesi ve tek kubbeli hamamı Osmanlı devrinden kalma. Köyde, Bizans devrinden kalma bir kilise kalıntısı da bulunuyor. Köyde narenciye, ceviz, kestane yetişiyor..Bursa şehir merkezine 11 km mesafedeki Cumalıkızık Köyü, Haziran 2014 tarihinden bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesinde de yer alıyor.