Depremle yok olan antik kent Hierapolis
Güncelleme Tarihi:
UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Miras Listesi’nde yer alan Hierapolis Antik Kenti, Dünya’da eşi benzeri olmayan bir yerleşke olarak tarihte yerini almış bir şehir. Hierapolis olarak adlandırılmadan önce kentte bir yaşamın var olduğu, Ana Tanrıça kültünden dolayı biliniyor.
Kentin kuruluşu hakkında bilgilerin kısıtlı olmasına karşın, Bergama Krallarından II. Eumenes tarafından MÖ II. YY. başlarında kurulduğu ve Bergamanın efsanevi kurucusu Telephosun karısı Amazonlar kraliçesi Hiera’dan dolayı, Hierapolis adını aldığı biliniyor. Hierapolis, Roma İmparatoru Neron dönemindeki MS 60 yılındaki büyük depreme kadar, Helenistik kentleşme ilkelerine bağlı kalarak özgün dokusunu sürdürmüş. Deprem kuşağı üzerinde bulunan kent, Neron dönemi depreminden büyük zarar görmüş ve tamamen yenilenmiş. Üst üste yaşadığı bu depremlerden sonra kent, tüm Helenistik niteliğini kaybetmiş, tipik bir Roma kenti görünümünü almıştır. Bu depremden büyük zarar görmüş olan Hierapolis, hippodomik (ızgara) plana göre yeniden inşa edildi.
Hierapolis Milattan Sonra 3. Yüzyıl da altın çağını yaşadı ve İmparatorluk yardımlarından fazlasıyla yararlanması sebebiyle Anadolu’nun en zengin kentlerinden biri haline geldi. Hierapolis Roma döneminden sonra Bizans döneminde de çok önemli bir merkez olarak varlığını sürdürdü. Hierapolis Milattan Sonra 7. Yüzyıldaki büyük deprem sonucunda tahrip olmuş ve kent kimliğini kaybetmiş. Gecekonduların egemen olduğu kent, tarımsal kimlik kazanmış ve Milattan Sonra 12. Yüzyılda küçük bir kasaba haline gelmiş. Milattan Sonra 13. Yüzyılda Selçukluların egemenliğine geçen kent, Milattan Sonra 14. Yüzyıldaki depremden sonra tamamen terk edildi. Hierapolis Kentinin 2000 yıllık geçmişinde 33 deprem meydana geldiği tahmin ediliyor. Bu depremlerin 11 tanesi 20. Yüzyıldan önce 22 tanesi ise 20. Yüzyıldan sonra meydana gelmiş.
ORTASINDAN FAY HATTI GEÇEN ANTİK KENT “HİERAPOLİS”
Helenistik ve Roma dönemlerinden izler taşıyan Hierapolis Antik Kentinde ilk depremin Milattan Önce 65 yılında meydana geldiği görülüyor. Tam ortasından fay hattının geçtiği belirlenen antik kent Hierapolis, en yıkıcı depremlerinden ilkini Milattan Sonra 60 yılında yaşamış ve kent yerle bir olmuştur. Bu depremin şiddetinin 8 veya 9 olduğu öne sürülüyor. Depremin ardından şehir radikal bir değişimden geçmiş ve travertenden yapılmış eski binaların yerini mermer binaların aldığı bir yapılaşma süreci başlamış. Bu dönem zarfında Apollon ve Plutos mabetleri de ciddi geliştirme çalışmalarına şahit olmuş ve ibadet edenlerin çeşitli tanrıların onuruna düzenlenen ayinleri seyredebilecekleri gösterişli mermer revaklar ve tiyatrolar inşa edilmiş. Günümüzde, Hierapolis Antik Kenti’ndeki Ploutonion önünden geçen fay hattı özel levhalarla işaretlenmiştir. Bu süreç sonrası Hierapolis ve çevresinde yaşanan depremler yine etkili olmuştur. 1651 yılındaki depremde Honaz ve Laodikya’da 700 kişinin, 1702 depreminde Denizli ve çevresinde 12 bin kişinin, 1717 depreminde 6 bin kişinin hayatını kaybettiği ileri sürülüyor. Hierapolis'in 1354 ve 1744 yıllarındaki depremlerde tamamen yıkıldığını belirlendi. 1354 depreminden sonra burada yaşayan halk diğer şehirlere göç etmiş ve 1744 depremi sırasında 15 bin kişinin öldüğünü varsayılıyor. Bölgede şiddeti 4'ün üzerinde kayıt edilen en son deprem 4 Mayıs 1984 tarihli depremdir.