Uçak bileti fiyatları artıyor

Bir havayolu şirketinin bilançosunu inceler misiniz? Normal bir yolcu için bilançolar pek de ilgi çekici olmayabilir. Haklı olarak sıkıcı rakamlardan oluşan koca bir sarmal olarak görebilirsiniz. Ama benim gibi bu konuda haber yapanlar için bilançolar bilet fiyatlarının nereye çıkacağını gösteren ilginç ip uçları ile doludur. Bunlardan biri de petrol fiyatları ve tahminleridir. Havayolları bilançolarında petrol fiyatları ile ilgili detaylı bilgiler paylaşır. Çünkü bir havayolunun en önemli maliyet kalemi yakıttır. Dönem dönem değişmekle birlikte yakıt fiyatları toplam maliyetlerinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturur. Türk Hava Yolları’nın birinci çeyrek mali raporunda yakıt fiyatlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 arttığına dikkat çekildi. Yükseliş trendinin yıl sonuna kadar hızlanarak devam etmesi bekleniyor. Benzer rakamlar Amerikan Uzakdoğu’ya kadar birçok havayolu tarafından paylaşılıyor.

Fiyatlara Yansıtılıyor

Yakıttaki hızlı yükseliş trendi nedeniyle tüm havayolu şirketleri bilet fiyatlarını artırmaya başladı. Örneğin ABD’de tek yön fiyatlar son bir ay içinde 3 dolardan başlayıp uçuşun uzunluğuna göre 12 dolara yakın artış gerçekleşti. Yaz sezonu sonrasında ikinci bir artış dalgası da bekleniyor.

Yakıt Harcı

Havayolu şirketleri, petrol fiyatlarındaki artışı yolculara ‘yakıt harcı’ olarak yansıtıyor. Yakıt harcı, alan-diğer vergileri ve hizmet bedelleri ile birlikte örneğin uzun bir uçuşta bilet fiyatının neredeyse yüzde 40’ını aşıyor. Bunun da önemli bölümünü harcı oluşturuyor.

2004'te Başladı

Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar karşısında havayolları bu maliyeti doğrudan yansıtabilmek için ‘yakıt harcı’ alımına geçti. İlk uygulamayı Mayıs 2004’te İngiliz Havayolları British Airways yaptı. Kısa süre içinde neredeyse tüm sektör tarafından yakıt harcı kabul gördü. Önce 4 Euro ile başlayan uygulama bugün uçuşun uzunluğu ve havayoluna bağlı olarak 200 Euro’ya kadar çıktı.

Farklı Uygulanıyor

Yakıt harçları her havayoluna göre değişiyor. Şirketlerin alım gücü, uzun dönemli ‘hedge’ olarak adlandırılan anlaşmalar nedeniyle yakıt maliyetleri her havayoluna göre farklılık gösteriyor.

Yine Zirveyi Görebilir

Petrol fiyatları, son yıllara baktığımızda en yüksek seviyeye 2015’te ulaşmıştı. Bir ton uçak yakıtının fiyatı 701 tona yükselmişti. Havayollarının endişe ile yaklaştığı bu dönemin ardından ton fiyatı 2016’da 570 dolara kadar düştü. Geçen yılı da 581 dolarla kapadı. Havayolları son iki yılda yakıt açısından şanslıydı. Ancak bu yıl ilk çeyrek raporları petrol fiyatlarındaki yüzde 9’luk artışa dikkat çekiyor. Tahminler, yıl sonuna kadar artışın yüzde 20’yi aşabileceğini gösteriyor. Beklentiler yüzde 24’e kadar çıkıyor. Örneğin Türk Hava Yolları’nın yıl sonunda bir tonluk uçak yakıt fiyatı tahmini 633 dolar. Bu trendin 2019’da nasıl devam edeceği merak konusu…

Havayolları Yakıtı 'Hedge' Ediyor

Havayolları yakıtları için yıllık veya çok uzun dönemli anlaşmalar yaparak alıyor. Fiyat dalgalanmalarından etkilenmemek için ‘hedge’ denilen yol izleniyor. Uçak yakıtı ton fiyatı sabitleniyor. Pazardaki gelişimi iyi tahmin eden şirketler ‘hedge’ olarak adlandırılan bu yoldan ciddi kâr edebiliyor. Aksi halde ise bilançoya zarar olarak yansıyor.