Yeşil başkent: Ljubljana

Bir Orta Avrupa ülkesi olan Slovenya’nın Orta Avrupa’nın güneyinde yer alan başkenti Ljubljana’dayız. Etrafı İtalya, Hırvatistan, Macaristan ve Avusturya’yla çevrili Slovenya, 25 Haziran 1991’de Yugoslavya’dan bağımsızlığını ilan ettikten sonra yaşanan iç savaştan pek fazla etkilenmedi. Kendisiyle aynı kaderi paylaşan Sırbistan, Bosna-Hersek ve Hırvatistan’da deyim yerindeyse kıyamet kopuyorken, Slovenya Belgrad’dan uzak bir konumda oluşunun avantajını fazlasıyla kullandı. Bu sebeple tarihi binalar iç savaştan hiç zarar görmedi. Bununla birlikte Slovenya’nın yakın tarihteki hiçbir savaştan etkilenmediğini söyleyemeyiz. Zira 2. Dünya Savaşı’nda Slovenya’nın nüfusunun yüzde sekizi ölmüş.

Ljubljana, Slovenya’nın her şeyi. Şehir, ülkenin kültürel, politik ve ekonomik merkezi... Yemyeşil doğası ve tarihi sokaklarıyla eşsiz Ljubljana’yı görmek için Shengen vizesine sahip olmak gerekiyor. Çünkü bu küçük ülke 1 Mayıs 2004’ten bu yana Avrupa Birliği üyesi. Ljubljana her şeyden önce yemyeşil bir başkent. Yeşil şehirler, kasabalar görürüz her yerde fakat bu kadar yeşil bir başkent görmüş müyüzdür pek emin değilim. Öyle ki Ljubljana’nın yeşili tescilli. 2016 European Green Capital Ödülü’ne sahip bir başkent burası.

Ljubljana, Akdeniz, Alman ve Sloven karışımını mimariden mutfağa eşsiz bir biçimde sergiliyor. Eski Şehir merkezi (Old Town), Rönesans, Barok ve Art Nouveau yapıların karışımından oluşuyor. Eski Şehir merkezi denildiğinde akla şirin Preseren Meydanı (Persernov Trg) geliyor. Burası turistlerin ve yerel halkın toplanma noktası. Şair Preseren’in heykelinin bulunduğu meydan nehrin hemen bitişiğinde bulunuyor. Bu heykel, Maks Fabiani ve Ivan Zajc tarafından 1905 yılında tasarlanmış ve Slovenya’nın muhteşem şairi Frane Preseren’in anısına meydana yerleştirilmiş. Bu meydanda banklara oturup Ljubljana’yı seyretmek oldukça keyifli. Ljubljana da başka pek çok meydan olsa da Preseren’in yeri ayrı. Preseren Meydanı’na yakın konumda olan Mestni Trg, Preseren Meydanı kadar popüler olmasa da dükkânları, kafe ve barlarıyla Ljubljana’nın hareketli meydanlarından.

Preseren Meydanı’nın en özel iki yapısı Üçlü Köprü ve Franciscan Kilisesi. ‘Triple Bridge (Üçlü Köprü)’, Ljubljanica Nehri’nin üzerindeki köprülerden en hareketli olanı. Üç köprünün birleştiği bu yapıyı tasarlayan Jose Plecnic, sağ ve sol yönden yaya, ortadan tramvay ve araç geçişine imkân kılmak için köprüyü bu şekilde yapmış.

Eski şehrin ortasında bulunan nehir kenarındaki pembe bir kilise hemen dikkatinizi çekecek. Franciscan Church (Franciskanska Cerkev)’ün gündüz ayrı, gece ışıklandırmasıyla ayrı güzel olan mimarisi hemen gözümüze çarpıyor. Altın varakları, tavan freskleri, mermer sütunları, büyük sunağıyla kilisenin içi de en az dışı kadar gösterişli.

Ljubljanica Nehri Kanalı (River Ljubljanica Kanal), şehrin içinden o kadar zarif akıyor ki bir yanda kanal boyunca yürümek, arada nehir kenarındaki sembolleri izlemek, etraftaki evleri seyrederek Ljubljana’daki yaşam hakkında fikir edinmeye çalışmak sizi dinlendiriyor. Kanal, sadece etrafında yürümek için ya da nehrin her iki tarafındaki restoran ve kafelerde bir şeyler yiyip içmek için değil, içinden teknelerle gezinti yapmak için de son derece elverişli.

Ljubljana’nın en keyifli sokağı, bana göre Gornji Street (Gornji Trg). Restoranlar, mağazalar, kafeler, arnavut kaldırımlı yürüyüş yolları, caddenin her iki yanında bulunan stil sahibi eski binalar, bu caddeyi ön plana çıkarıyor.

Efsaneye göre ejderhanın öldürüldüğü yere Ljubljana şehri kurulmuş. Bu sebeple şehrin sembolü, kuvvet timsali ejderha... Tüm hediyelik eşya dükkânlarında ejderha figürlü nesneler bulmak mümkün. Bu efsanenin anısına inşa edilen ve başlarını dört yeşil ejderhanın tuttuğu Ejderha Köprüsü (Zmajski Most), Ljubljanica Nehri’nin en havalı ve en çok turist çeken köprülerinden. Yeri gelmişken ziyaret edilmesi için aşk kilitlerinin asıldığı Butchers Köprüsü ve Shoemakers Köprüsü’nün de Ljubljana da görülmesi gereken başkaca köprüler olduğunu söyleyelim.

Ortaçağ’dan kalma Ljubljana Kalesi (Ljubljana Glad), tüm şehri tepeden görmeye imkân tanıyor. Yaklaşık 800 yıllık bir tarihe sahip olan bu kaleye fünikülerle veya 10 dakikalık zahmetli bir yürüyüşle çıkmak mümkün. Tarihi Ljubljana Kale Füniküleri (Ljubljana Castle Funicular), dik yamaçtan tepeye sizi yılların verdiği ustalıkla taşıyor. Fünikülerle zirveye çıkmak size enerjiden tasarruf sağlayacak, bu sayede Ljubljana’nın dar sokaklarında daha çok keşif turu yapabileceksiniz. Tüm şehri görebileceğiniz bu yemyeşil kale, Ljubljana ve civarı hakkında daha geniş bir izlenim verecek.

Vodnik Meydanı, yerel halkla kaynaşmak, yerel tatları deneyimlemek ve alışveriş yapmak için doğru bir yer. Burada kurulan pazarda, kıyafetten meyve sebzeye, salamdan çiçeğe her şeyi bulabilir, hem ev yapımı yiyecekleri deneyebilir hem de el işi hediyeliklere bakabilirsiniz.

Ljubljana bence şanslı bir şehir. Hem kurulduğu konumun Orta Avrupa’nın zarif şehirleriyle iç içe olması hem de yakın tarihteki iç savaştan en az etkilenmiş… Dolayısıyla tarihi eserlerini koruyabilmiş olması, şanslı bir şehir olduğu iddiamı doğruluyor. Nitekim hava koşulları bile bu güzel şehrin yemyeşil doğasını daha da yeşil kılmaya adamış kendini adeta. Bence Ljubljana’yı bu kadar şanslı kılan ve uğur getiren şey, şehri koruyan ve şehrin sembolü olan ejderhaları. Nehir kenarında gezerken, köprülerinden geçerken, dar sokaklarında yürürken ve ejderha heykellerini seyre dalarken Ljubljana’da vaktin nasıl geçtiğini anlayamayacaksınız.