Seyahat tüm engelleri aşar
Tam beş yıl önce ailemizin hayatı bir anda değişti. Tanımlanamayan, ne olduğu anlaşılmayan bir hastalıkla oldu her şey. Uzun testler, heyetlerin toplanması, yurt içinde ve yurt dışında birçok doktor görüşmelerinden sonra ALS´nin bir çeşidi olan ama çok daha farklı ilerleyen bir hastalık olduğunu öğrendik. Yani tam açıklaması, kas ve sinir erimesi… Bu hastalığın maalesef bir geri dönüşü yok. İnsan bir gün yürüyemeyeceğini, göremeyeceğini, duyamayacağını kısaca engelli olabileceğini aklına hiç getirmek istemiyor. Ama aslında hepimiz potansiyel engelli adaylarıyız. Hayatın bize neler getirebileceğini bilemiyoruz. Ben ani bir hastalıkla sonradan engelli olan bir bireyin yakını olarak burada tecrübelerimi paylaşmak istiyorum.
Bu satırları yazarken amacım kimseyi üzmek vah vah dedirtmek değil tam tersi zorlukların bir kişinin yapmak istediklerine engel olmadığını göstermek. Seyahat etmek en büyük tutkunuzsa bir kaza, hastalık veya doğuştan gelen bir engel sizi bu tutkunuzdan alıkoymamalı. Engellerle hareket etmek ne kadar zor olsa da doğru yöntemlerle seyahat etmek mümkün. Belki biraz daha fazla emek harcamak, daha çok zaman ayırmak gerekiyor ama en sonunda yaşanan mutluluk tüm uğraşlara değiyor, inanın. Biz de tam olarak öyle yaptık ve seyahatlerimize hastalığın getirdiği zorlukları göz önünde bulundurarak devam ettik.
Özellikle hastalığın son kısımlarında tekerlekli sandalye ile hareket etmek zorunda olduğumuz dönemlerde en büyük sorunları yaşadık. İnsan başına gelmedikçe fark etmiyor ama yolların ne kadar bozuk, kaldırımların ne kadar yüksek, caddelerin de ne kadar çok engelle dolu olduğunu gördük. Buna birde duyarsız insanları da katarsanız gerçekten de engellilerin ne kadar zorluklarla karşılaştıklarına inanamazsınız. Engelli park yerlerine daha az yürümek için park edenler, kaldırımlardaki engelli rampalarına dikkat etmeyip önüne park edenler, uyarmak istediğinizde sizinle haksız oldukları halde kavga edenler...
Biz aile olarak hem günlük yaşantımızda hem de seyahatlerimizde zorluklarla mücadele ettik. Seyahat planları yaptıkça bazı ufak yol ve yöntemler geliştirdik, umarım bu öneriler seyahat etmekte zorlananlara azıcık da olsa yardımcı olur:
1- Seçeceğiniz seyahat noktasını doğru belirleyin: İhtiyaçlarınızı ve yaşadığınız zorlukları göz önünde bulundurarak seyahatlerinizi planlayın. Özellikle tekerlekli sandalye kullanıyorsanız eski yerleşim birimlerinden çok daha modern ve yeni yapılanmış şehir veya ülkeleri tercih edebilirsiniz. Ör/İtalya'nın küçük kasabalarında arnavut kaldırımların çok olduğu bir yere gitmektense Singapur gibi yolları daha düzgün bir yeri tekerlekli sandalye için tercih edebilirsiniz. Solunum zorlukları yaşıyorsanız çok sıcak ülkeler yerine daha rahat nefes alacağınız seyahat noktalarını seçebilirsiniz.
2- Seyahatinizi en ufak ayrıntılarına kadar planlayın: Kalacağınız otelin, gezeceğiniz rotaların, yemek yiyeceğiniz restaurant veya cafelerin hatta kullanacağınız tuvaletlerin bile engellilere uygun olup olmadığını araştırın ve seyahat planınızı buna göre oluşturun. Bu mekanları da mutlaka önceden haberdar edin ki gittiğiniz zaman herşey sizin için özel olarak ayarlanmış olsun ve rezervasyon yaptırmayı sakın ihmal etmeyin.
3- Kalabalık seyahat etmek size kolaylık sağlayacak: Ne kadar çok kişi seyahat ederseniz sizin için o kadar kolay olur. Başlarda zorlansanız bile zamanla koordineli bir şekilde hareket etmeyi öğreniyorsunuz.
4- Uçak rezervasyonu: Rezervasyonunuzu yaptırırken mutlaka engelli bir yolcu ile seyahat edeceğinizi bildirin. Tüm transferlerinizi, uçağa biniş ve inişinizi önceden seyahat edeceğiniz havayolu ile görüşerek ayarlayın. Havaalanında size hem yardımcı oluyorlar, hem de geçiş ve uçağa biniş önceliğiniz oluyor.
5- Bavulların taşınması: Eğer birkaç kişi seyahat edecekseniz bavullar problem yaratmıyor ama tek bir kişi size eşlik edecekse o zaman havalimanına mutlaka bir kişinin daha bagajlar için size refakat etmesini rica edin. Önceden bildirdiğiniz takdirde havayolu şirketi bagaj işlemlerinize yardımcı oluyor. Sıra beklemek zorunda kalmadan özel yolcular için ayrılan farklı bir yerde işlemleriniz gerçekleştiriyor.
6- Ulaşım: En büyük zorluk seyahat esnasındaki ulaşım araçlarında yaşanıyor ama araba kiralayarak veya taksi kullanarak bu sorunu çözebilirsiniz. Keşke tüm metro hatlarında engelliler için asansörler ve rampalar bulunsa ama en modern şehirlerin bile maalesef tamamında yok. Bir başka alternatif de otobüs. Ör/Paris'te otobüslerde engelli yolcular için özel bir rampa sistemi var ve kolayca araca binebiliyorsunuz.
7- Turizm ofisleri: Seyahatinizden önce turizm ofisleri ile bağlantıya geçmeniz bazen büyük fayda sağlayabiliyor. Engelliler için yol haritaları veya hangi ulaşım araçlarının uygun olduğunun listesini ofislerde bulabiliyorsunuz.
8- Dernekler: Derneklerin en güzel yanı bilgi paylaşımı ve birçok ekipmanın bulunması. Dernekler size destek olup ileteceğiniz sorunlara çözüm yolları bulabiliyor. Paris'e seyahat ettiğimiz dönemde orada bulunan ALS derneği hem tekerlekli sandalye hem de hayatımızı kolaylaştıracak özel aletler konusunda çok yardımcı olmuştu. Paris'teki dernekten ücretsiz olarak ihtiyacımız olan herşeyi belli bir süreliğine alabilmiştik. Buna tekerlekli sandalye için özel bir aracı kiralamak da dahildi. Dernekler dışında ortak sorunlara sahip insanların oluşturduğu Facebook grupları da bilgi paylaşımı konusunda çok işe yarıyor.
Dünyanın neresine giderseniz gidin herkes elinden geldiğince yardıma ihtiyacı olanlara gerçekten destek olmaya çalışıyor, bu nedenle kendinizi veya yakınlarınızı evde oturmaya mahkum etmeyin ve dışarı çıkın, gezin ve seyahat edin. Bu çok uzaklara da olmak zorunda değil. Hayatın tadını her şeye rağmen çıkartın çünkü mutluluğunuz için engel(sizsiniz)!!!
