Laponya: El değmemiş doğanın içinde unutulmaz deneyimler yaşamak

Bazı planlar hep aklınızın bir köşesinde vardır ama bir türlü gerçeğe dönüştüremezsiniz ve ötelersiniz. Laponya’ya da gitmeyi uzun zamandır planladığım ama hep ertelediğim bir yerdi. Arkadaşımın bahsettiği bir uçuş kampanyası, o sıralar çok sık karşıma çıkan fotoğraflar ve en son bir sergide denk geldiğim kuzey ışıkları tablosu evrenin bana mesajı olmalıydı. Artık bu geziyi gerçeğe dönüştürmenin vakti geldiğini anladım ve hemen geziyi detaylandırıp Laponya’da bulunan Ivalo’ya gitmeye karar verdim.

Nedir Bu Kuzey Işıkları Dedikleri?

Laponya deyince hiç kuşkusuz akla ilk gelen şey kuzey ışıklarıdır. Bu doğa olayı kutuplarda göründüğü için kuzey ışıkları gibi güney ışıkları da var. Auroraların ana kaynağı güneş dememiz çok yanlış olmaz sanırım. Güneşten kopan yüklü parçacıklar uzaya yayıldıklarında bir kısmı dünyanın manyetik alan etkisi nedeniyle dünyaya ulaşıyor ve atmosferdeki elementler ile etkileşime giriyor. Atmosferdeki oksijen ve nitrojen elementlerinin proton ve elektronlarını enerji ile yüklüyor. Bu elementler de yüklenen enerjiyi serbest bırakıyor ve bu güzel ışık olayı ortaya çıkıyor. İşte buna Aurora deniyor. Kuzey ışıkları ise Aurora Borealis olarak geçiyor. Güney ışıklarına da Aurora Australis deniyor.

Kuzey Işıklarını Görmek Neden Bu Kadar Zor?

İtiraf etmeliyim ki seyahat planını detaylı bir şekilde ele alana kadar kuzey ışıklarını görmenin bu kadar zor olduğunu bilmiyordum. Gezi hazırlıklarımız sırasında kuzey ışıklarını görebilmek için bilinmesi gereken birçok bilgi araştırdım ve detay öğrendim. Bu detaylara birçok farklı gezi bloğunu, dergiyi, araştırma yazılarını okuyarak ulaştım ve oldukça vakit aldı. Her edindiğimiz bilgi gezi planını etkiledi. Umarım bu bilgiler kuzey ışıklarını görmek için size de faydalı olur.



Kuzey ışıklarını görmek için en ideal dönem Ağustos sonu – Eylül itibari ile başlayıp Nisan sonuna kadar devam ediyor. Tatil planınızı mutlaka kuzey ışıklarının görüldüğü döneme denk getirmelisiniz. Kuzey ışıklarını uzun bir süre kovalamak için uzun gecelere ihtiyacınız olacak. Dolayısı ile gecelerin daha uzun yaşandığı ayları tercih etmek bir avantaj. Periyoda baktığımızda oldukça uzun olmasına rağmen bu dönemde gidip göremeden dönen birçok tanıdığınız vardır eminim. Ne yazık ki kuzey ışıklarını  görmenin yüzde 100 garantisi yok. Yüzde 100 doğru tahmin eden bir yöntem de henüz yok ama bir takım bilgiler ile bu olasılığı arttırmamız mümkün. Sonrası tamamen şans. • Kuzey ışıklarını görmek için en ideal dönem Ağustos sonu – Eylül itibari ile başlayıp Nisan sonuna kadar devam ediyor. Tatil planınızı mutlaka kuzey ışıklarının görüldüğü döneme denk getirmelisiniz. Kuzey ışıklarını uzun bir süre kovalamak için uzun gecelere ihtiyacınız olacak. Dolayısı ile gecelerin daha uzun yaşandığı ayları tercih etmek bir avantaj. Periyoda baktığımızda oldukça uzun olmasına rağmen bu dönemde gidip göremeden dönen birçok tanıdığınız vardır eminim. Ne yazık ki kuzey ışıklarını  görmenin yüzde 100 garantisi yok. Yüzde 100 doğru tahmin eden bir yöntem de henüz yok ama bir takım bilgiler ile bu olasılığı arttırmamız mümkün. Sonrası tamamen şans.  Kuzey ışıkları için bulutsuz hava şart. Hava bulutlu ise yüksek aktivite bile olsa kuzey ışıklarını sadece bulutların ardında hafif bir renk olarak görürsünüz. Bu aynen dolunay dönemi havanın bulutlu olduğu gecelerde ayı göremememize sadece bulutların ardında hafif bir ışık olarak görmemize benziyor. Bulutsuz bir gökyüzü ne yazık ki şart. 

Güneşteki aktiviteler ya da patlamalar diyelim ne kadar şiddetli olur ise kuzey ışıklarının oluşma olasılığı da o kadar yüksek oluyor. Güneşte yüksek bir patlama gözlendiği anda kuzey ışıklarını göremiyorsunuz. Güneşten kopan parçacıkların dünyaya ulaşması için süreye ihtiyaç var. Tabi her patlama dünyaya ulaşmayabilir. Atmosfere değmeden geçebilir. Bu kadar teknik detaya boğulmamıza gerek olmadığı için işi uzmanlara bırakıp bizlerle paylaştıkları tahminleri takip edebiliriz. NASA’nın birçok uydusu sayesinde güneşteki patlamalar ve şiddetleri ile ilgili 27 günlük bir tahmin her Pazartesi güncellenip paylaşılıyor. Bu tahmine aşağıdaki linkten erişebilirsiniz. http://www.swpc.noaa.gov/products

Auroranın şiddetini ölçen değer KP olarak gösteriliyor ve 0 ile 9 arasında değişiyor. Tahminlerde günlük şiddetin ne olacağı paylaşılıyor. KP değeri ne kadar artarsa, kutuplara göre daha güneyde yer alan bölgelerde kuzey ışıklarının görülme olasılığı artıyor. Şansınızı arttırmak için mümkün olduğunca kuzeye çıkmanız düşük aktivitede bile kuzey ışıklarını görmenizi kolaylaştıracaktır.

Kuzey ışıklarını izleyebilmek için en iyi yöntemlerden biri bölgeyi iyi bilen bir uzman ile kuzey ışığı avına çıkmak. Bu konuda Tripadvisor’da iyi bir puana sahip Ivalo Trek’i öneririm. Rehber aynı zamanda fotoğrafçı olduğu için kuzey ışıklarını ilk kez görecek biz deneyimsiz fotoğraf tutkunlarına faydalı bilgiler verip yardımcı oluyor.  Bunun gibi farklı firmalar deneyimli rehberleri ile bu hizmeti sunuyor. O nedenle araba kiralayıp ışıkları kendiniz keşfetmeye kalkmayın. Biz gece boyunca bulutlardan kaçıp yer değiştirdik. O nedenle bölgeyi iyi bilen bir uzman hayalinize kavuşmanıza yardımcı olacaktır.



Kuzey ışıkları gezimiz başladığında heyecan zirvedeydi. Kuzey ışıkları  tam ümidimizin tükendiği, biz de boynu bükük göremeyenler kervanına katılacağız dediğimiz bir anda belirdi ve kısa da olsa şiddetlenip tepemizde dans etti. Bu muhteşem anı ilk seferde, -16 derecede 3-4 saatlik beklemenin sonunda yaşamak nasıl güzel bir heyecandı anlatmak çok zor.



Husky Turu Yapmadan Dönmeyin

Belki kuzey ışıklarını görmek elinizde değil ama sevimli huskyler ile karlar içinde keyifli bir kızak gezisi gerçekleştirmeniz mümkün. Bu tur ışıkları göremezseniz güzel bir teselli olacaktır. Hayatımda deli gibi eğlendiğim ve hiç bitmesin istediğim anlardan biriydi.

Biz konaklamak için Guesthouse Husky isminde çok güzel bir yer seçtik.  Adından da tahmin edebileceğiniz gibi burası aynı zamanda husky çiftliği ve konaklayan konuklarına ya da dışarıdan gelen ziyaretçilere husky turları sunuyor. Çiftlikte gece köpek ulumaları eşliğinde uykuya dalıp sabah yine köpek sesleri ile güne merhaba diyorsunuz.

Hava soğuk olduğu için sizi koruyacak termal kıyafetler ve ayak numaranıza uygun botlar veriliyor. Turdan önce aklımda köpekler yolu nasıl bulacak, başımızda yolu gösteren bir rehber olacak mı, kızağı süremezsem gibi birçok soru vardı. Turda rehber var ve tur öncesinde kızağı nasıl süreceğiniz, kızakta nasıl durduracağınız rehber tarafından gösteriliyor. Yokuşlarda ve virajlarda kızağı nasıl yönetmeniz gerektiğinin bilgisi veriliyor. Eğer yokuşa gelirseniz kızaktan inip iterek siz de köpeklere yardımcı oluyorsunuz. Aman yokuşu çıkarlar, inmekle uğraşamam demeyin sakın. Hem sevimli huskylere yazık hem de sizi yokuşta bırakırlar. Sonra beklersiniz ki rehber gelip sizi kurtarsın.

Bizim katıldığımız tur 4 saatti. Yolu yarılayınca Sami çadırında odun ateşinde pişirilen çorbanızın geleneksel ahşap kaplarda ikram edildiği öğle yemeği molası veriliyor.

Yolun diğer yarısında da sürücü değişikliği yapılıyor. Böylece hem kızağı sürüp, hem de oturarak bu eşsiz anın tadını çıkarıyorsunuz.

Cam Igloo’da Üzerinize Yağan Karı İzleyin

Laponya bölgesine giderseniz en azından bir gecenizi Cam Igloo’da geçirmenizi öneririm.  Cam igloolar 2 ve 4 kişilik olabiliyor. Biz Kakslauttanen Arctic Resort’ta 2 kişilik iglooda konakladık. Biraz şaşırabilirsiniz ama içeride duş yok. Sadece yatak, tuvalet ve lavabo bulunuyor.

Başınızı yastığa koyduğunuz anda üzerinize yağan karı, gökyüzünü, hatta bulutsuz bir gecede yıldızları ve kuzey ışıklarını yattığınız yerden görebiliyorsunuz ve uykuya bu şekilde dalıyorsunuz. Hava bulutlu olduğu için yıldızları ve kuzey ışıklarını göremedik ama üzerimize yağan karı sıcacık yatağımızda izledik. Sabah her yanı saran karlar ile uyandık. Yaşanması gereken bir deneyim kesinlikle .

Ren Geyikleri ile Laponya’nın Doğasını Keşfedin

Laponya’da keyifli vakit geçirebileceğiniz bir diğer aktivite de Ren geyiği ile tura çıkmak. Tur öncesi termal kıyafetlerinizi giyiyorsunuz. Kızaklar birbirine geyiklerle bağlanıyor ve rehber eşliğinde karlar arasında ilerlemeye başlıyorsunuz. Ara sıra yokuşlarda arkanızdaki kızağa bağlı ren geyikleri size o  kadar yaklaşıyor ki ensenizde nefeslerini hissediyorsunuz. Başınızı o an biraz çevirdiğinizde göz göze gelmeniz mümkün, hatta zaman zaman boynuzları size çarpıyor.

Bu turda da yolu yarıladığınızda hem ısınmanız hem de geyiklerin dinlenmesi için çay, kahve molası veriliyor. Odun ateşinde pişen çay ve kahve sırasında rehber Sami kültüründen ve günlük yaşamlarından bahsediyor.

Turu tamamladıktan sonra büyük ahşap bir kulübede yemek molası verdik. İçeride yanan ateşin etrafında sıcak berry suyumuzu içerek ısındık. Yemekte patatesli geyik eti vardı ve oldukça lezzetliydi. 

Kar Motosikleti ile Tura Ne Dersiniz?

Laponya ıssız bir coğrafya olsa da burada sıkılmadan keyifli vakit geçirmeniz mümkün. Gezinize keyif katacak bir diğer aktivite de kar motosikleti ile Laponya’yı keşfetmek. Motosiklet turuna tek kişi veya iki kişi olarak çıkabiliyorsunuz. Kalabalık gruplarla da katılabiliyorsunuz. Biz rehberimiz eşliğinde iki kişi katıldık. Bu tura katılacaksanız size astranot kıyafetleriniz ile uyumlu bir de kask veriyorlar. Kaskı giyince tam astranot oluyorsunuz.

Rehber önce motosikleti nasıl kullanacağınızı gösteriyor. Daha önce denememiş olsak da çok rahatlıkla sürebildik. Yaramaz huskyleri yönetmekten çok daha kolay olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Rehberi takip ederek Laponya’nın doğasının içinde kaybolduğunuz keyifli bir tur gerçekleştiriyorsunuz. Belli yerlerde durup fotoğraf çekmeniz için mola verirken ısınmanız için sıcak berry suyu da ikram ediliyor.

Bu tur sırasında Laponya’nın doğasını keşfedip keyifli bir zaman geçirmeniz mümkün.

Laponya herkesin hayatında en az bir kere de olsa gidip keşfetmesi gereken bir yer. Gezimiz boyunca yaşadıklarımız, bir ömür boyu anlatacağımız keyifli anılar olarak hafızalarımıza kazındı. Bizim gezimiz sırasında denemediğimiz buzkıran gemisi turu, buzda balık tutmak, buz havuzundan sıcak saunalara koşmak gibi eğlenceli birçok aktivite daha deneyimleyebilirsiniz. Tüm bu keyifli anları yaşamak ve hayallerinizi gerçeğe dönüştürmek için bu kış rotayı Laponya’ya çevirin.

Fotoğraflar: Banu Gündoğdu