Dünya Sağlık Örgütü’nden korkutan sarıhumma uyarısı!

Sarıhumma, bu hastalığa yol açan virüsleri taşıyan sivrisineklerin(Aedes veya Haemagogus) ısırmasıyla bulaşıyor. Bu sivrisinekler özellikle gündüzleri ısırıyor. Bulaşma 2 bin 500 metreye kadar olan yerleşim birimlerinde gözleneniyor. Sarıhumma insanları ve maymunları enfekte ediyor. Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Birimi’den aldığımız bilgilere göre, vahşi yaşamın hüküm sürdüğü yerler ve ormanlık bölgeler, maymunlar enfeksiyonun başlıca deposu. Enfeksiyonun maymundan maymuna bulaşması sinekler aracılığıyla oluyor. Sivrisinekler ormanlık alana giren hem insanları hem de maymunları enfekte ediyor. Böylece lokal salgınlara yol açıyorlar. Kentsel bölgelerdeki bulaşmada maymunların rol oynamıyor. Enfeksiyon sinekler vasıtasıyla insanlar arasında yayılıyor. Yoğun kitlelerin yaşadığı yerlerde enfeksiyonun oluşması büyük sarıhumma salgınlarına neden olabiliyor. 

Sarıhumma Afrika ve Orta ve Güney Amerika’nın tropikal bölgelerinde endemik. Afrika ve Latin Amerika’da 44 endemik ülkede 900 milyondan fazla nüfus risk altında. Afrika’da 31 ülkede tahminen 500 milyon kadar insan risk altında.

Dönüşte bunlara dikkat

* Eğer kendinizi hasta hissediyorsanız hemen hekiminize veya bir sağlık kuruluşuna başvurun.

* Seyahatiniz hakkında hekiminize mutlaka bilgi verin.

* Ateş ve ağrınız için ‘asetaminofen’ kullanın. Kanamaya meyli artırabileceğinden aspirin ve ibuprofen içeren ağrı kesicilerden uzak durun.

Hastaların yüzde 15’i şiddetli faza geçiyor

Sarıhumma virüsü ile enfekte olan kişilerin birçoğu hiçbir belirti vermeyebiliyor veya hafif belirti gösterebiliyor. Hastalığın ilk belirtileri ani ateş, titreme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, genel vücut ağrıları, bulantı, kusma, yorgunluk ve halsizlik. Hastaların çoğu ilk dönemden sonra iyileşiyor ama yaklaşık yüzde 15’inde daha şiddetli bir faza geçiş oluyor. Bu ikinci dönemde yeniden ateş yükselmesi, sarılık, karın ağrısı, kusma ve kanama belirtileri görülüyor. Sonunda şok ve çoklu organ yetmezliği gelişiyor. Bu hastaların yarısı ilk belirtilerin başlamasından 10-14 gün sonra kaybediliyor. 

Aşı sertifikası aşılanmadan 10 gün sonra geçerlilik kazanıyor

 Sarıhumma aşısı hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat edeceklere öneriliyor. Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Birimlerinde aşı yaptırabilirsiniz. Aşıdan sonra uluslararası aşı ve profilaksi sertifikası düzenleniyor. Bazı ülkeler ülkeye giriş için sarıhumma aşısının yapıldığını gösteren bu sertifikayı zorunlu tutuyor. Sertifika aşılandıktan 10 gün sonra geçerlilik kazanıyor. Sinek ısırıklarından korunmak için:

* Uygun giysiler giyin. Uzun kollu gömlek, uzun pantolon, çorap ve şapka.

* Uygun bir böcek kovucu kullanın. Aktif madde yüzdesi yüksek olanlar daha uzun bir koruma sağlıyor. Ayrıca güneş koruyucu kullanacaksanız önce güneş koruyucu sürülüp sonra böcek kovucu uygulayın.

* Mümkün olduğu kadar perdeli ve klimalı odalarda kalmaya özen gösterin.