Savaşı göze alanlar değişti

Filipinler, Mısır, Hindistan, Tayland ve Amerika’dan gelen gemiler. Marmara ve Akdeniz’de tur atarken, bekliyor. Buğday, pirinç, fasulye, nohut, mercimek yüklü gemiler.

Yüklerini Türkiye’nin limanlarına boşaltmak için bu ürünlerde fiyatların daha da artmasını bekliyor.

1- Global ısınma ve kuraklık, 2- Hindistan ve Çin’de gıda tüketiminin artması, 3- Doların düşmesi, petrol fiyatının artması bir araya geliyor. Dünya, gıda kıtlığı tehlikesiyle karşı karşıya geliyor.

20 YIL ÖNCE

Ama, bu yeni değil.

Elimde Birleşmiş Milletler’in yirmi yıl öncesine ilişkin raporu var. World Resources 1988-89, (Dünya Kaynakları, 1988-89) başlıklı rapor, bugün ortaya çıkan tehlikeye, daha yirmi yıl önce işaret ediyor:

"Dünya ciddi bir açlık tehlikesine doğru hızla yol alıyor, çünkü gıda ürünleri dağılımı adil değil. Dağılım adil olsa, gıda üretimi, dünyadaki değil altı milyar, hatta yedi milyar insana bile yetebilir". (Anılan rapor, s.51).

400 sayfalık raporun her sayfasında, kaynak dağılımının her alanda (enerji, su, sağlık, vs.) adil olmadığı yazılı.

Bu satırların Türkçe’si var. Sömürü, gelişmiş ülkelerin sömürüsü.

Aynı rapor geçen yıl yenileniyor. Elimde Birleşmiş Milletler’in 2007 raporu var. Yazılanlar aynı, kaynak dağılımı eşitlik bir yana, daha kötü. Bir milyar insan açlık sınırında. (Anılan rapor, s.83)

Varolan sömürü, Birleşmiş Milletler’e göre, daha da artıyor. Açlık artık o hale geliyor ki, Dünya Bankası ile Birleşmiş Milletler feryat etmeye başlıyor. Çünkü savaş, çünkü göç. Ucunun sömürenlere dayanacağı artık belli.

PİRİNÇ VE BUĞDAY

Açlık nedeniyle, son tango buğday ve pirinçle başlıyor. Çünkü, açlık sınırında yaşayanlar ve yetersiz beslenenler en çok buğday ve pirinç tüketiyor.

Kuraklık, petrol fiyatındaki artış ile iki dev ülkedeki gıda tüketiminin artması, dünyadaki buğday ve pirinç üreten ülkeleri spekülasyona yöneltiyor. Pirinç fiyatı dünyada ton başına 460 dolardan 650 dolara, buğdayda 250 dolardan 630 dolara fırlıyor.

Aç kalanlar şimdi daha aç. Pek çok Afrika ülkesi ile bazı Asya ülkeleri. Uzun süredir var olan huzursuzluk şimdi daha yoğun.

Su ve buğday ile pirinç, ilk kez petrolden daha fazla önemli. Ve bir fark var. Eskiden petrol için gelişmiş ülkeler savaşı göze alıyor, şimdi azgelişmişler su ve ekmek için savaşı göze alır halde.

Mehdi Eker’in itirafı

TARIM Bakanı Mehdi Eker haklı, "pirinçte spekülasyon yapılıyor" diyor. Doğru, yapılıyor. Bu aynı zamanda bir itiraf.

Pirinçte üreticinin eline kilo başına sadece 60 kuruş geçiyor. 60 kuruşluk pirinç, toptancıda iki YTL. Perakende satış fiyatı ise, beş YTL. Bilinen aracılar zincirinde değişiklik yok.

O zincirin son mahkûmu Mehdi Eker, zinciri kıramıyor. İlk fiyat ile son fiyat arasında sekiz buçuk katlık fark, o zincirin kanıtı.

Madem pirinçte spekülasyon var, Tarım Bakanı’nın görevi ne? Spekülasyonu önlemek için elindeki araçları kullanmak. Bunları kullanamıyor, spekülasyon doğuyor. Mehdi Eker, spekülasyon var, derken aslında kendi beceriksizliğini itiraf ediyor.

Bakanlık dünyadaki gelişmeleri gerektiği gibi izlemiş olsa, zamanında ithalat yapsa, zamanında üreticiyle bağlantıya geçmiş olsa, kuraklığa rağmen, hálá çeşitli tarım ürünleri yetiştiren Türkiye’de sıkıntı doğması zorlaşır.

Buğday, nohut, fasulye, mercimek varken, pirinç aslında bizde temel gıda maddesi değil. Buna rağmen, dünyadaki pirinç sorunu bize de yansıyor. Kötü yönetiminin son halkası.