Güncelleme Tarihi:
Gıda katkı maddeleri tebliği düzenlemesinden önce, tüm üreticiler, ürünlerine, içeriğinde MSG (Mono Sodyum Gulutomat) halk dili ile çin tuzu bulunan çeşitli et bulyonlar veya çeşniler eklemekteydiler. Ancak son düzenleme ile MSG yasaklandı.
Bulyon konumuza yakın zamanda yeniden değineceğiz. İçeriği, yapısı, neler kullanıldığı ve faydalı mı, yoksa zararlı mı olduğu hakkında detaylı bilgilere devam yazılarımızda ulaşabileceksiniz.
Geleneksel bulyon büyük veya küçük baş hayvanlar ile kanatlı kemikleri kavrulup içeriğine çeşitli sebzeler, taze otlar, baharatlar ve kök sebzeler eklendikten sonra minimum 4 – 8 saat arası kaynatılarak elde edilir ve likit olarak saklanır veya tüketilir.
Evlerimizde yaptığımız çiğ köfteler, yöresine göre değişkenlik arz etmiş olsalar dahi içeriklerindeki çiğ etin, yapım aşamasında bulgur ile ovularak pişmesi sağlanır. Geleneksel çiğ köftede et var iken dışarıda tükettiğimiz ve satın aldığımız çiğ köftelerde “çiğ et” bulunmamaktadır. Peki, neden önce bulyonu anlattım izah edeyim. Çiğ et bulgur ile ovularak piştiğinde et tadı lezzete yansır ancak çiğ et olmadığından yapılan çiğ köftede et lezzeti bulamazsınız. En güzel aroma ve lezzet arttırıcı ise hazır toz bulyonlarda mevcuttur. Bu sebeple çiğ köfte imalatçıları toz bulyon alarak tüketmeye başlamışlardır. Ancak toz veya tablet bulyonlarda MSG ana, temel madde olarak bulunmaktadır.
Piyasaya hâkim olan bir firmanın diğerlerinden çok satış yapması ile başlayan, ticari avantaj elde etme süreci fabrikasyon üretilen çiğ köftelerin içinden bulyonun uzaklaşmasına sebep olmuştur. Yine bu marka, ürünlerinden MSG yi çıkartıp Tarım Bakanlığı’ndan onay almış ve tek firma olarak yoluna devam etmiştir.
Tüketmiş olduğunuz çiğ köftelerde ya bu bulyondan ya da birkaç firmanın yaptığı baharat karışımından bulunmaktadır. Bulyonun ne zararı var demeyin. Zaten artık “çiğ köfte” likten çıkmış bir ürün tüketirken bir de üzerine bulyon eklenmişine para vermek sizce ne kadar akıllıca bir yöntem? Farkındaysanız dürüm hali 2,5 – 3 tl arası olan ki; maliyetinin ne kadar olduğunu siz düşünün, çiğ köftemsi bulgur karışımına daha fazla para vermek ve paranız ile kandırılmak hoş olmasa gerek.
Bulyondan sonra kullanılan ve markası hiçbir üretici firma tarafından açıklanmayan hatta saklanan, sıvı yağı, salça ve diğer katkıların ise ne olduğunu bilmeden tüketmek sizce de akla aykırı değil mi? İçinde et olmadan baharatlar, salça, çeşitli yağlar, lezzet arttırırcılar bulunan bu ürüne ne isim koymalı? Etsiz çiğ köfte? Peki hiç sordunuz mu o et tadı nereden gelmekte? Bir porsiyona etki eden bulyon miktarı ne kadar diye bir sorun size nasıl cevap verecekler? Şu anda tüm piyasa ve markalar bulyon kullanıyorlar. Bulyon olmayan çiğ köfte yok gibi bir şey. Amaç? Zaten maliyeti ucuz olan bu ürünü çok satıp çok para kazanmak.
Peki size zararları? Etsiz olarak satılan çiğ köftelerin yapıma aşamasını yazalım zararına siz karar verin.
10 – 15 litre suya 2 kilo civarı bulyon eklenir ve eritilir.
Köftelik bulgur bu suya eklenir ve bir süre pişirilir ancak diriyken sudan alınır ve tezgahlara serilerek vantilatör yardımı ile kurutulma işlemi yapılır.
Bir başka karıştırma kabında, sıvı yağı, domates salçası, biber salçası, çeşitli baharatlar, aroma vericiler (ceviz yağı pahalı) birleştirilir ve likit sos oluşturulur.
Kilo hesaplaması ile bulyonunu iyice çekmiş bulgura sos eklenir ve hamur karma makinesinde karıştırılarak kıvamına bakılıp paketlenmek üzere tartıya gönderilir.
Eti olmayan ama hala çiğ denen köftemsi bir karışım. Afiyet olsun demek isterim ama bir de mide ve bağırsaklarınıza yapışmasa, size kilo aldırmasa, kan değerlerinizi değiştirmese, mide ağrısı gibi sonuçlar doğurmasa hepimiz yeriz değil mi?