Güncelleme Tarihi:
Günlük yaşamda, televizyonlarda veya kitaplarda ulema kelimesi ile sıklıkla karşılaşılır. Günümüzde pek çok kişinin anlamını bilmediği ulema İslamiyet ile birlikte çıkan ve Osmanlı Döneminde ve Araplar arasında kullanılan bir terim olmaktadır.
Ulema Nedir?
Ulema kelimesi günümüzde çok sık kullanılmasa da özellikle Tarih kitaplarında pek çok kişinin karşısına çıkmış bir kelimedir. Arapça kökenli olan bu kelime Türk Dil Kurumunda anlamı belirtilmiştir. TDK'ya göre ulemanın anlamı şu şekildedir:
- Bilginler
- Sarıklı din bilginleri
Ulema kelimesi İslam ülkelerinde Kuran ve hadislerinde açıklanıp yorumlanmış bir kelime olmaktadır. Sözlük anlamı bilirkişi olan ulema din bilginlerine verilen bir isimdir. Arap ülkelerinde kullanılmaya başlanan ulema kelimesi de diğer ülkelerde de kullanılmaya başlanmış bir terim olmaktadır.
Ulema Kime Denir?
İslamiyet ile birlikte Kuran ve dini bilgileri üstünde pek çok çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar da zamanla önem kazanmıştır. Bu çalışmaları yapan kişiler Osmanlı Döneminde saraylarda yerini almış kişilerdir.
O dönemlerde medreseler açılmaya başlanmış ve din bilginleri de sonraki yüzyıllarda gelişmeye başlamıştır. Osmanlı döneminde medreselerin açılması ile gelişerek ayrı bir sınıf niteliği kazanan bu kişiler 14. yüzyıldan başlayarak Osmanlı Döneminde görev almaya başlamışlardır. Medreselerde görevli olan bu din bilginlerine ise ulema adı verilmiştir.
Osmanlı Döneminde devletin pek çok görevlileri ulema sınıfı içerisinde yer almıştır. Bu görevliler şeyhülislam, müftü ve kadı gibi görevlilerdir. Osmanlı Döneminde ulema sınıfı gün geçtikte önemli sınıflardan biri haline gelmiş ve yaşanan tüm bu gelişmeler 17. yüzyılın sonuna kadar sürmüştür.
O dönemle ulema sınıfından doğan kişinin yeni doğmuş olan çocuğunun ismine ise beşik uleması adı verilmiştir. Dolayısı ile bu san soydan soya geçen bir niteliğe bürünmüştür. Fakat 18. yüzyıldan sonra ulema sınıfı tüm yeniliklere düşman tutucu bir sınıf halini almıştır.
Kaynak: İslam Ansiklopedisi, Diyanet Ansiklopedisi