Sadaka nedir ve kimlere verilir? Sadaka çeşitleri ve sadaka ile ilgili ayet ve hadisler

Sadaka, İslamiyet'te bir terimdir. Dini bir vecibedir. İslamiyet'e göre ihtiyaç sahiplerine yapılan maddi yardım manasını taşımaktadır. Allah rızası için fakir kimselere verilen mal, para, ilim gibi insanın muhtaç olduğu herhangi bir şeye sadaka denir.

 Sadaka Nedir ve Kimlere Verilir?

 Sadaka sözcüğü Arapçadan Türkçe' ye geçmiş bir kelimedir. Arap dilinde "doğruluk, gerçek olmak" anlamına gelen "sıdk" kelimesinin çoğulu olan bir kelimedir sadaka kelimesi. Kısaca sadaka İslam terminolojisine göre "bir Müslümanın gönüllü olarak ya da dini bir vecibeyi yerine getirmek gayesiyle ihtiyaç sahiplerine yapılan maddi yardımlar " olarak tarif edilir.

 İslamiyet'te sadakanın faziletleri pek çok hadiste vurgulanmaktadır. Sadaka nafile bir ibadet olup Hz. Peygamber'in de teşvik ettiği ve kendisinin de çokça sadaka vererek sahabeye örnek olduğu rivayet edilmektedir. Sadaka vermenin maneviyata katkısının da sıklıkla vurgulandığı bilinmektedir. Toplumsal dayanışmayı da destekleyip teşvik eden sadakanın her dönem önemli olduğu görünmektedir.

 Sadaka he ne kadar maddi bir ibadet olarak bilinse de esasında birçok güzel davranış "sadaka" kabul edilmiştir. İnsanlara güzel bakmak, iyi düşünmek ve iyi davranmak, insanlara tebessüm ederek selam vermek bile sadaka sayılmıştır. Yapılan güzel amellerin yapanın hanesine sadakat olarak yazılacağı da aktarılmıştır. Sadaka, kişinin maddi varlığından dilediği miktarı ihtiyaç sahiplerine verebileceği nafile bir ibadet çeşididir. Manevi olarak da yapılan her güzel amel sadaka olarak kabul edilmektedir. Sadaka pek faziletli, güzel ahlakı destekleyen bir ameldir. Sadaka kendisine sevap kazandırdığı gibi geçmişlerine de sevap ve fayda sağlamaktadır. Sadaka, belayı defeder sözü sadaka verenin kaza ve belalardan korunacağına inancın bir tevsikidir.

 Sadaka çeşitli kişi ve kurumlara verilebilir. Öncelik elbette sadaka verilecek darda, zorda ve ihtiyaç sahibi olan kişi ya da kişilerindir. Fakat sadaka toplum için yararlı kurum ve kuruluşlara da verilir.

 Sadaka Çeşitleri ve Sadaka İle İlgili Ayet Ve Hadisler

 Sadaka dini anlamda 4 başlık altında ele alınmıştır. Yani sadaka çeşitleri şöyledir:

Sadaka-ı Fıtr: Sadaka-ı Fıtr ramazan ayında verilen bir sadaka çeşidi olup belli kurallar dahilinde verilmektedir.

Sadaka-ı Cariye: Sadaka-ı Cariye bir çeşit ölen kişi için verilen sadaka çeşididir. Kişinin öldükten sonra da amel defterini açık tutmaya yarayan sevaplarının yazılmaya devam ettiği bir sadakadır.

Farz Olan Sadaka: Esasında zekat ibadeti bu başlık altında ele alınmaktadır. Zira verilmesi dinen belirli ölçüler ile saptanmış zekat bu kısımda ele alınmaktadır.

Nafile Sadaka: Allah rızası için verilen bu sadaka çeşidinde belirli ölçü ve kıstas bulunmamaktadır. Sadece Allah için verilen ve miktarının önemli olmadığı cüzi miktarda verilse bile önemi olmayan kişinin gönlünden geçen sadaka çeşididir.

Sadaka ile ilgili pek çok ayet ve hadis bulunmaktadır. Nitekim Hz. Peygamber sadakaların günahlara kefaret, cehennem ateşine karşı da siper olduğunu bildirmiştir. Yine sadakanın bela ve musibetleri def ettiğine inanılır. Bir hadiste şöyle denmektedir:" Gizli sadaka, aziz ve celil olan Allah-u Teala'nın gazabını teskin eder." Kuran' da geçen Bakara Suresi 271.Ayette şöyle denmektedir: "Eğer sadakaları gizler ve gizlice fakirlere verirseniz; işte bu sizin için daha hayırlıdır." Sadakanın gizli verilmesi vereni riyadan koruduğu gibi, sadaka alanın da şeref ve haysiyetini rencide olmaktan korumuş olacaktır

 Kaynak: Diyanet