Vacip Namazlar Nelerdir Ve Hangileridir? Vacip Namazların Kılınışları, Rekatları Ve Faziletleri
Güncelleme Tarihi:
İslamiyet'te esas olan iman ve ibadet ile Allah'a kulluk şuurudur. Her Müslüman'a, kadın ve erkek farz olan namaz ibadeti ise dinin direği kabul edilmektedir. Hz. Muhammed, sabahlara kadar nafile namazlar kılmak suretiyle sahabeye örnek olmuştur. Günümüzde de Müslümanlar, Peygamber Hz. Muhammed'in yolunda ilerlemek arzusu ve Allah'a yakarış ve yalvarış şekli olan namaza büyük kıymet vermektedirler. Namaz, derya deniz bir alan olup çok sayıda soru akla gelmektedir. İşte ilgiyle okuyacağınız son derece yararlı bilgileri, vacip namazları nedir, kılınışları, faziletleri ve çok daha fazlasını sizler için derledik.
Peygamberin "gözümün nuru" dediği ve "namaz dinin temelidir" ilkesinden hareketle her Müslüman farz olan namazların dışında sair namazları da eda etmek istemektedir. Vacip namazlar da bunlardandır.
Vacip Namazlar Nelerdir ve Hangileridir?
"Vacip" sözcüğü Arapça kökenlidir ve Türkçede anlamı "yapılması gereken"dir. Bu anlamının dışında dini terminolojide "vacip" sözcüğü şu şekilde anlaşılmalıdır:" İslam'ın kutsal kitabı Kuran'da bulunmakla birlikte "açıkça emredilmiş" olmayan emirlerdir."
Vacip namaz olarak bilinen namaz Hanefilere göre vitir namazıdır. Vitir namazı, yatsı namazından sonra kılınan 3 rekatlı vacip bir namazdır. Vacip olan bu namaz, yatsı namazından sonra ve sabah namazı vakti girinceye kadarki zaman diliminde kılınabilir. Hz. Muhammed (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Vitir namazını, yatsı namazı ile tan yerinin ağarması arasında ( ki zamanda ) kılın "
Vacip namaz olan vitr namazını kılmak isteyen Müslüman şayet uyanabileceğini düşünüyorsa gecenin sonunda başka bir deyişle imsak vaktinden önce de kılabilir. ( Diyanet İşleri Başkanlığı kaynakları ) Ancak eğer uyanamayacağını düşünür ve endişe ederse bu kimse vitr namazını uykuya geçmeden önce de kılabilir. Yine vaktinde kılınamayan vitr namazını da kaza etmek vaciptir.
Hanefi mezhebinden farklı olarak diğer mezhepler vitr namazını kılmanın "sünnet" olduğu görüşüne sahiptirler. Bu ayrılıklar kaynakların farklı yorumlanmasından ileri gelmektedir. Hanefi mezhebi, bu namazı Hz. Muhammed'in sürekli kılmış olması nedeniyle ve kesin ifadelerle kılınmasını emrettiği görüşünde olduklarından dolayı vitr namazını "vacip" kabul etmişlerdir.
Diyanet İşleri Başkanlığı kaynaklarında bu konuda şu bilgiler yer almaktadır:"...Hanefiler dışındaki çoğunluk, vacip hüküm kategorisini kabul etmedikleri için namazı genel olarak farz ve nafile şeklinde iki gruba ayırmışlardır. Hanefilere göre ise namazlar: a) farz, b) vacip, c) nafile olmak üzere çeşittir...." ( Namaz ilmihali , DİB, s.10 )
Vacip Namazların Kılınışları, Rekatları ve Faziletleri
Vitr namazının "vacip" ya da "sünnet" olduğu hususunda mezhepler arasında farklılık bulunsa da; vitir namazının Peygamberin sünnetiyle sabit olduğu hususunda ihtilaf bulunmamaktadır. Ayrılıklar ve görüş farklılıkları bu namazın rekat sayısı, hükmü, kılınış şekli ve kunut dualarıyla ilgilidir.
Vitr namazı gecenin son namazı olma özelliğini taşır. Vitr yani Vacip Namazı 3 rekattır ve kılınışı aşama aşama şöyledir:
Vacip Namazı için önce niyet edilir ve 1. Rekatı kılınmaya başlanır.
Sonra tekbir getirilir,
Bundan sonra "Sübhaneke" okunur.
Daha sonra "Euzu Besmele" çekilir.
Bu aşamada "Fatiha Suresi" okunur.
Zamm-ı Sure bu aşamada okunur.
"Allah'u Ekber" denilerek Rüku'ya eğilir ve "Sübhane Rabbiyel Azim" 3 kez tekrar edeilir.
Rüku'dan doğrulurken de "Semi Allahu Limen Hamide Rabbena Lekel Hamd" söylenir.
Şimdi "Allah'u Ekber" denilerek secdeye gidilir. Secdede 3 kez "Subhane Rabbiyel ala" denir.
Secdeden de "Allah'u Ekber " denilerek doğrulunur.
Bir kez daha "allah'u Ekber" denilerek secdeye geçilir ve secdede iken 3 kez "Sübhane Rabbiyel Ala" denir.
"Allah'u Ekber " denilerek ayağa kalkılır. Bu aşamada 1. rekat tamamlanmıştır ve namazın 2. rekatı için doğrulmuş olunur.
Ayakta iken vacip namazının 2. rekatı kılınmaya başlanır. İkinci rekat tıpkı birinci rekat gibi kılınır.
Fakat son kez secdeye varıldığında "Allah'u Ekber" denilerek ayağa kalkılmaz. Secdede oturmaya devam edilir ve bu oturuşta "Ettehiyyatü" okunur.
Okuma bittikten sonra ayağa kalkılır ve vacip namazın son ve 3. rekatı kılınmaya başlanır.
1. rekata "Bismillahirrahmanirrahim" okunarak başlanır.
Devamında "Fatiha Suresi" okunur.
Zammı Surenin okunuşuna geçilir.
Bu aşamada yine tekbir getirilir ve eller bağlanır.
"Kunut duaları" okunur.
Rüku'ya eğilirken "Allah'u Ekber" denir ve "Sübhane Rabbiyel azim" 3 kez tekrar edilir.
Rüku'dan doğrulurken de "Semi Allahu Limen hamide Rabbena Lekel Hamid" söylenir.
"Allah'u Ekber" denilerek secdeye varılır.
Secdede iken 3 defa "Sübhane Rabbiyel Ala" denir.
Secdeden doğrulurken de "Allah'u Ekber" söylenir.
Ayakta iken "etehiyyatü" okunur.
Yine ayakta "Salli ve Barik" duaları okunur.
Yine aynı şekilde ayakta iken "Rabbena Atina ve rabbenağfirli " duaları okunur.
Bundan sonra ise selam verilir. Baş önce sağ sonra sol tarafa çevrilmek suretiyle selam verilir. Selam ise şu sözlerle verilir:" Es Selamu Aleykum Ve Rahmetullah "
Bundan sonra tıpkı yatsı namazı içindeki gibi namaz tesbihatları yapılır.
Vacip namazın pek çok fazileti bulunmaktadır. Hz. Muhammed'in bu namaz ile ilgili çok sayıda hadisi bulunmaktadır. Yatsı namazının hemen ardından ya da imsak vaktine kadar da kılınabilen bu namaz Hz. Peygamber tarafından da hayırlı olmakla müjdelenmiştir. Vacip namazın faziletlerini şöyle sıralamak mümkündür:
Vacip olan vitr namazını Hz. Muhammed pek tavsiye etmiştir. Hayırla müjdelenen bu namazın pek çok fazileti bulunmaktadır.
Vitr namazı eğer mübarek gecelerde eda edilirse o geceyi ihya etmiş gibi sevap kazandıran bir namazdır.
Vitr namazının içerisinde okunan dualar, kişiyi hem dünyada hem de ahirette kurtarmaya vesile olan dualardandır.
Vitr namazının bir diğer hikmeti de üç Rekatlık bir namaz oluşundadır. Tek rakamlı 3 rekatlık bir namazdır. Bu namaz tevhid inancını korumak ve belirtmekte de ayrıca faziletlidir. Hz. Muhammed bir hadisinde şöyle buyurmuştur :"Allah tektir, teki sever..." Burada tek ile işaret ettiğinin vitr namazının olduğu belirtilmektedir.
Bu namaz içerisinde "Kunut Duaları" ve "Rabbena Duaları" bulunmaktadır. Bu duaların gece yarısı bu vesile ile okunması çok faziletlidir. Bu şekilde gece yarısı ve Allah rızası için yapılan her bir amel, istiğfar ve dua affa vesiledir. Allah'u Teala'nın affına vesile olmak için vitr namazına devamda büyük faziletler bulunmaktadır.
Vitr namazında 3 defa "Subhanel melikil kuddus" denmektedir. Özellikle son ve 3.kez söylenirken bunun biraz daha yüksek sesle söylenmesi tavsiye edilmektedir. İşte bu sözün 3 kez tekrarında gizlenmiş büyük faziletler bulunmaktadır. Allah'u Teala'nın affına ve mağfiretine vesile olması umulmaktadır. Bu sözün anlamı ise: "Allah'ım, öfkenden rızana, cezalandırmandan affına, Senden Sana sığınırım, Seni yeterince övemem, Sen kendini övdüğün gibisin..."
Vitr namazı kılmanın bir başka fazileti ise kişinin önemli bir sıkıntısı için Allah'a yakarışı için son derece güzel bir zaman dilimi olmasıdır. Zor ve sıkıntılı işlerinin çözümü için vitr namazına dua edip gecenin bu vaktinde Allah'u Teala'ya bolca dua etmek tavsiye olunur.
Vitr namazına devam etmesi gereken diğer kişiler de Allah'tan af ve mağfiret dileyen kimselerdir. Allah'ın affına sığınıp tövbe eden kişilerin de gecenin bu vaktini değerlendirerek vitr namazından sonra bol bol tövbe istiğfar etmeleri ve Allah'a yönelmeleri çok faziletlidir.
Kaynaklar: namaz.diyanet.gov.tr/namaz
webdosya.diyanet.gov.tr/namaz