Güncelleme Tarihi:
Namaz, şartları taşıyan her Müslüman kadın ve erkeğe farz kılınmıştır. Bu sebeple önemli ayrıntıları bulunan namazı layıkıyla eda etmek için tüm incelikleri bilmek gerekir. Tadili erkan konusu da namazın kılınışı ile ilgili bir meseledir.
Tadili Erkan Nedir ve Nasıl Yapılır?
Tadil-i erkan kavramından anlaşılması gereken konu, namazda rükunların düzgün yapılmasıdır. Tadil-i erkan namazla ilgili bir terimdir. Yani rükunların hakkını vermektir. Bu da iki hareket arasında sükunet bulmak, kalkmak ve eğilmek şeklindeki hareketlerin ayırt edilecek seviyede olması manasına gelir. ve İslam alimleri tadil-i erkan üzerinde pek durmuşlardır. Ebu Davud şöyle rivayet etmektedir:" Sizden biri rüku ve secdelerde belini doğrultmadıkça namazı yeterli olmaz." Buhari ise şöyle demiştir: " Rüku ve secdeleri yerine getirin, Allah'a yemin olsun, siz secde ve rüku ettikçe ben arkamda olanları da görüyorum." Müslümanlar namazda tadil-i erkana riayeti bir edep ve saygı olarak görürüler. Hanefi mezhebindeki görüşe göre tadil-i erkan vaciptir. Diğer sair mezheplere ve Hanefilerden de Ebu Yusuf'a göre tadil-i erkan farzdır.
Namazda Tadil-i Erkana Nasıl Riayet Edilir ve Hükmü Nedir?
Müslümanlar namaza büyük önem verip gereken saygıyı göstermekle mükelleftirler. Namazda tadil-i erkan meselesi de bu sebeple önemlidir. Rükudan doğrulurken, iki secde arasındaki oturuşta bahis konusudur. Müellifler de teferruatlı biçimde tadil-i erkan konusunu ele almışlardır. Mesela rükudan kıyama doğrulurken, vücudun dimdik bir hale gelmesi ve sükunet bulması gerekir. Bu sürede en az bir defa Sübhanallahi'l azim denecek kadar ayakta durularak sonra secdeye varmak gerekir.
Tadil-i erkanın hükmü hakkında Diyanet'in açıklaması şöyledir: "Tadil-i erkan, namazın rükünlerini düzgün, yerli yerinde ve düzenli yapmak demektir... Tadil-i erkan özellikle rükuda, kavmede ( rükuda kalktıktan sonraki duruşta ), secdede ve celsede ( iki secde arasındaki oturuşta ) söz konusu olur. " ( Diyanet İşleri Başkanlığı, webdosya.diyanet.gov.tr/namaz, s.15 ) Pek çok hadiste tadil-i erkan meselesi zikredilmiştir. Ebu Hureyre'den rivayet edildiğine göre; bir adam mescide gidip rüku ve secdelerde tadili erkana riayet etmeden bir namaz kıldı. Nebi ise onu gözetliyordu. Adam namazını bitirip geldi. Hz. Peygamber o kişiye git tekrar namazını kıl, çünkü sen namaz kılmadın diye hitap etti. Adam ise tekrar gidip namazını kıldı. Bu hal üç kez tekrar etti, ta ki o kişi tadil-i erkana münasip bir biçimde namazını eda edinceye kadar. Tadil-i erkan hususunda Tırmizi'den nakledildiğine göre Peygamber şu ifadede bulunmuştur: "Bunu yaptığın zaman, namazın tamam olur; eğer bunlardan noksan yaparsan namazını da noksan yapmış olursun." ( Tırmızi; Mevakit,110) Tadil-i erkan namaz konusunda Müslümanın edebini ve saygısını ifade eder. Namazın manevi feyzini ve lezzetini almak isteyen kimseler özellikle hassasiyet gösterirler.
Tadil-i erkanın hükmü konusunda mezheplerin müellifleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Hanefi mezhebine göre vacip olan tadil-i erkan konusunda diğer mezhepler ise farz olduğu görüşündedirler.
Kaynaklar: namaz.diyanet.gov.tr/namaz-rehber.htmlwebdosya.diyanet.gov.tr/namaz/Namaz_İlmihali