Güncelleme Tarihi:
İslam dininde yaşanan görüş ayrılıkları sonucunda mezhepler ortaya çıkmıştır. Mezhepler İslam inancını taşımaktadır. Yalnızca belirli noktalarda İslam inancında diğer kişilerden farklı görüşlere sahip olmuşlardır. İslam'da kabul gören dört büyük mezhep yer almaktadır. Bu mezhepler dışında da yine mezhepler bulunmaktadır.
Mezhep Nedir?
Arapça sözlükte mezhep demek "gitmek" anlamını taşımaktadır. Dinin asli ya da feri olarak adlandırılır. Mezhepler alimlerin ortaya koyduğu görüşler olarak da bilinmektedir. Dinin nasıl yaşanması gerektiğini görüşleri ortaya koyan ve bu yönde insanları bilgilendiren bu düşünce tarzını benimsemelerini sağlayan görüş birliğine mezhep denilmektedir. İslam tarihine baktığımızda ise mezhepler için "ashabu-l makalat" adlandırılması yapılmıştır.
Mezhepler Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Mezhepler İslam'a göre dini ve siyasi gruplaşmalar oluşum esnasında peygamberin ölümünden sonra ortaya çıkmıştır. Bu dönemde çeşitli alimler ortaya çıkmış ve İslam hakkında görüşlerini belirtmiştir. Görüşlerini sözle ifade eden bu alimlerin görüşlerine uyan kişiler o mezhebe ait olmuşlardır. Bu görüşler giderek belirginleştikten sonra ortaya mezhepler çıkmıştır. İslam tarihinde de dört tane büyük mezhep yer almaktadır.
Dört Büyük Mezhep ve İsimleri
1) Hanefi Mezhebi
İslam'da yer alan dört büyük mezheplerden bir tanesidir. İmam Ebu Hanife'nin görüşlerini benimseyen insanların oluşturmuş olduğu bir mezheptir. Hanefi mezhebinin doğuşu Ebu Hanife'den gelmektedir. Küfe şehrinde oluştuğu düşünülen bu mezhebin Hz. Ömer devrinden sonra giderek artmıştır. Pek çok insan Hanefi mezhebini buradan sonra benimsemiştir.
Ebu Hanife Irak'ın Küfe şehrinde ünlü alimlerden ders almıştır. Birçok alimden ders alarak yetişen Ebu Hanife'nin en önemli fıkıh hocası ise Ebu Süleyman olmuştur. Ebu Hanife hocası Hammad vefat edince onun yerine geçmiştir. Küfe'de Hammad'ın kürsüsüne en iyi öğrencisi olan Ebu Hanife geçmiştir. 30 yıl kadar hocasının ölümünden sonra dersler vermeye devam etmiştir. Bu esnada ise 4000'i aşkın talebesi yer almıştır. Bu talebelerinin 40 tanesi de yine içtihad derecesinde yer aldığı İslami kaynaklar tarafından kabul edilmektedir.
Emevi devleti ve Abbasi devletleri tarafından birçok davet alan Ebu Hanife çalkantılı dönemlerde sıkıntılara maruz kalmamak açısından hiçbir devlet görevlisini kabul etmemiştir. Küfe'de ders verirken Ebu Cafer El Mansur ile aralarında bir takım anlaşmazlıklar yaşanmıştır. Bunun sonucunda da bir süre hapis yatmıştır.
2) Şafii Mezhebi
Şafii mezhebi İslam dininin dört büyük mezhepleri arasında değerlendirilmektedir. İmam Şafii'nin görüşlerini benimseyen kişiler şafii mezhebinden olarak kabul edilir. İmam Şafii İslam tarihine ve Hicri takvime göre 750 yılında doğmuş ve 820 yılında vefat etmiştir. Gazze'de doğan İmam Şafii ünlü alimlerden ders almıştır. Almış olduğu derslerden sonra bir İslam görüşü benimsemiştir. Belirlemiş olduğu İslam görüşü iyice yayılmıştır.
3) Hanbeli Mezhebi
Ahmed bin Hanbel'in görüşlerini benimseyen insanların oluşturmuş olduğu bir mezheptir. Dördüncü büyük sünni mezhebi olarak adlandırılır. Bu mezhebe ait olan kişilere hanbeli denilir. Hicaz ve Irak bölgesinde doğmuş olan bu İslam mezhebi daha sonra fıkhi gelişmeler ile birlikte bu topraklarda iyice yayılmıştır.
4) Maliki Mezhebi
Malik Bin Enes'in görüşlerini benimsemiş olan kişilerin yer aldığı mezheptir. Malikilik mezhebine ait olan kişilere Maliki denir.
Kaynak: İslam Ansiklopedisi