Güncelleme Tarihi:
İçtihat Nassın lafız manasından gelen ve nassın bulunmadığında da birçok istinbat metotları kullanılarak şer'î hüküm hakkında zannî bilgiye ulaşma çabası anlamına gelmektedir.
İçtihat Nedir?
İçtihat kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlüklerde bu kelime çaba göstermek, bütün gücünü kullanmak, ısrarlı olmak ve zahmet çekmek manasına gelmektedir. Cehd kökünden türemiş olan içtihat kelimesi bir konuda elinden gelen tüm çabayı sarf etmek, bir şeyi elde edebilmek için tüm gücünü kullanmak manasına da gelmektedir. Aynı zamanda cihâd ve mücâhede kelimeleri de mahiyetleri farklı olan fakat çaba sarf etmek kavramı ile örtüşen kelimelerdir.
İçtihat Ne Demek?
Çaba sarf etmek ve olanca tüm gücünü kullanmak manasına gelen içtihat kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. İçtihat kelimesi hukuki bir terim olsa da Kuranda bazı ayetlerde geçmektedir. Türk Dil Kurumu sözlüklerinde içtihat kelimesinin anlamını bulmak mümkündür. İçtihat kelimesi Türk Dil Kurumunda şu şekilde açıklanmaktadır:
- Yasada veya örf ve adet hukukunda uygulanacak kuralın açıkça ve tereddütsüz olarak bulunmadığı konularda, yargıcın veya hukukçunun düşüncelerinden doğacak olan sonuç.
- Görüş, özel görüş, anlayış ve kavrayış
İçtihat Örnekleri Nelerdir?
İçtihat kelimesi köken itibari ile anlayış ve görüş manası taşımaktadır. Kuranda içtihat kelimesi geçmemektedir. Fakat bazı ayetlerde cehd ve cühd kelimeleri sözlük anlamında kullanılır. Bazı hadislerde ise içtihat kadı ve yöneticinin doğru hükme ulaşması için elinden gelen tüm gayreti göstermesi manasında kullanılmıştır.
İçtihatın terim olarak birçok tanımı yapılmıştır. Bu tanımların ortak noktası ise fakihin herhangi bir şer'î hüküm hakkında zannî bilgiye ulaşabilmesi için bütün gücünü harcamasını teşkil eder şeklindedir. Bu tanımda yer alan şer'î hüküm maddi ve manevi konularda yapılan akıl yürütmelerini amaçlar. Zannî bilgi ise dinin kati hükümlerini bilmeyi ve dışarıda tutmayı amaçlamaktadır. İçtihat kelimesi ile ilgili örnekler şu şekildedir:
- Benim içtihadım öyledir.