İcma Nedir? İcma Çeşitleri Ve Örnekleri

Fıkıh ilminde kullanılan terimlerden biri icma kelimesidir. İcma Muhammed (s.a.v.)’in ümmetinden olan ve hadisler ile Kuran’da kapalı anlamı ola bazı hükümleri açığa çıkarmak için emek veren müctehidlerin Hz. Muhammed (s.a.v.) ‘in vefat etmesinin ardından, herhangi bir dönemde bir mesele üzerinde edilen fikir birliği anlamına gelir.

 İcma Nedir?

 İcma Kuran’da bulunan ya da hadislerde bulunan bazı kapalı anlamalara sahip söylemlerin anlamını ortaya çıkarabilmek için alimlerin çalışmasının ardından, her birinin tek bir görüş üzerinde fikir birliği sağlamalarına denilmektedir. İcmanın olmuş olarak sayılması için bazı şartlar bulunmaktadır.

 Bir mesele hakkında müctehidlerin her birinin kendine ait görüşlerini beyan edip bu görüşleri açıklamaları ve fikir birliği etmeleri şeklinde olabilir. Aynı zamanda sadece birkaç müçtehidin bir konu hakkında görüşünü söylemesi ve o dönemde yaşayan alimlerin bu konuda sukut etmeleri ile kabul etmeleri de icma olmaktadır.

 İcmanın geçerli olması için mutlaka Kuran ve sünnete uygun olması gerekmektedir. Bunlara rağmen alimler arasında fikir ayrılığı meydana gelebilmektedir fakat icmanın gerçekleşmesi için olabildiğince fazla sayıda fikir birliğine varılmalıdır.

 İcma Çeşitleri ve Örnekleri

 İcma; Sarih icma ve Sükutii icma olarak iki çeşide ayrılır.

 Sarih İcma: Müctehidlerin her birinin bir konuya dair olan kendi görüşlerini belirtmelerine ve bu görüşlerinin sebeplerini de açıklamalarına dayanarak her birinin görüş birliğine varmasıdır. Alimler sarih icmanın kesin olarak doğru kabul edilmesi gerektiğini düşünmektedirler.

 Sükuti İcma: Müctehidlerden bazılarının bir konu hakkında kendilerine ait olan görüşlerini belirtmelerinin üzerine görüş belirten müctehidlerin fikir birliğinde olması ve dönemin alimlerinin bu konuda seslerini çıkarmamaları üzerine olan icmadır. Alimler sükuti icmanın geçerliliğinin olup olmadığı konusunda halen görüş birliğine varamamışlardır. Bir kısım alim kesinlik sayılamayacağını ifade eder.

 İcma için örneklerden biri sigara içme konusudur. Sigara içmek ile ilgili Kuran ya da sünnette herhangi bir şey bulunmamasına rağmen Kuran ve sünnet ışığında alimler birbirleri ile fikirlerini paylaşıp sigaranın helal olmadığı konusunda icma etmişlerdir. Sağlığa zararlı olan şeylere dair hükümlerden yola çıkılarak bu icmaya varılmıştır. Aynı şekilde şarabın haram olması, öğle namazındaki farzın dört rekat olması gibi konular icmaya ait örneklerdir.