Gıybet nedir? Gıybet ile ilgili ayet ve hadisler

Yüce yaratıcımız Allah, insanların yeryüzünde birbirleri ile uyum içerisinde yaşayabilsin, birbirlerine hoşgörülü davranabilsin ve huzurlu bir hayat sürebilsin diye birçok konu hakkında insanlara uyarılarda bulunmuştur. Bu uyarılar peygamberler ve kutsal kitaplar aracılığıyla sağlanmıştır. Allah’ın birer elçisi olarak yeryüzüne inen tüm kutsal kitaplar ve gönderdiği tüm peygamberlerin ortak amacı insanoğlunun kötü ve fena işlerden uzak durması, birbirlerine zarar vermeyip, kul hakkına girmemeleri gerektiği üzerinedir. Şüphesiz Allah’ın kesin olarak yasakladığı günahlardan birisi de gıybettir.

 Gıybet Nedir?

 Gıybet Arapça kökenli bir kelime olup, Türkçe anlamı dedikodu olarak adlandırılır. Gıybet bir insanı gıyabında eleştirmek, çekiştirmek ve onun hakkında hoşlanmayacağı şekilde konuşmak anlamlarına gelir. Gıybet herhangi bir kişinin elbisesi, işi, dili, konuşması, görünüşü gibi özellikleriyle ile dalga geçmek, alaylı bir şekilde bu kişinin arkasından konuşmaktır.

 Gıybeti dinleyip bunu onaylayan kişi, Allah katında en az gıybet eden kişi kadar suçlu sayılır. Özelliklede ahir zaman olarak belirtilen günümüzde gıybet, hemen herkes tarafından işlenen büyük bir günahtır. Çünkü bir insanın boyu, kilosu, gözleri, giyimi, evi, arabası, konuşması gibi konularında gıyabında konuşmak oldukça yanlış bir tutumdur. Belki de gıybetini ettiğimiz konular bir gün bizimde başımıza gelebilir. Başımıza gelmeyeceğini bilsek dahi bir insan hakkında bu şekilde konuşmak insan olma yetilerinin bizde gelişmediği anlamına gelmektedir. Böyle bir tutum sergileyen kişilerin kalpleri körelmiş, iyi bir aile terbiyesi almamış ve iyi yetiştirilmemiştir. Çünkü İslam dinine göre ahlaklı, dirayetli ve de bilinçli bir insanın asla gıybet etmemesi gerekir.

 Gıybet iftiracı gıybet, gizli gıybet, iki yüzlü gıybet, söz taşımalı gıybet ve paylaşımlı gıybet olarak farklı türlere ayrılabilir.

İftiracı Gıybet: Bir başkasından duyulup doğruluğu bilinmeyen, ancak doğru olduğu bilinse dahi bunu yayan insanların yaptığı gıybet türüdür.

Gizli Gıybet: Farkında olmadan yapılan gıybet türüdür.

İki Yüzlü Gıybet: Birinin kusurları ile ilgili o kişinin yüzüne karşı “inşallah güzel olur” deyip, arkasından ya da gizlice bu kusuruyla ilgili söylemlerde bulunmak bu türden bir gıybettir.

Söz Taşımalı Gıybet: Kötü bir cümleyi insanların arasını bozmaya neden olabilecek şekilde kişilere aktarmaktır.

Paylaşımlı Gıybet: Herhangi bir kişinin yaptığı gıybete kendisi yapmasa bile içten içe sevinen kişilerin yaptığı gıybettir.

 Gıybet ile İlgili Ayet ve Hadisler

 Gıybet insanlar arasında kin, nefret ve öfkeye neden olan, birlik ve beraberlik ruhunu toplumdan uzaklaştıran, kısacası toplumun huzurunu bozan büyük bir günahtır. Allah katında gıybet eden kişi büyük bir kul hakkına girmiş sayılmaktadır. Allah gıybeti kesin bir dil ile yasaklamış, gıybet eden kişi ya da kişilerin günahların en büyüklerinden birine girdiğini belirtmiştir. Gıybet konusu ile ilgili birçok hadis ve kutsal kitabımız Kur'an-ı Kerimde de birçok ayet bulunmaktadır. Bu ayet ve hadislerden bazılarına örnek verecek olursak;

 Hucurat suresinin 12. Ayetinde: "Ey iman edenler! Zannın birçoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah'a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir."

 PeyBir hadise göre: “Gıybetten sakının; çünkü gıybet zinadan daha şiddetlidir. Kişi zina edip tövbe eder de bir daha yapmazsa, Allah onun tövbesini kabul eder. Ancak gıybet edilen, gıybet edeni affetmedikçe, Allah katında da affedilmez.” denilmektedir.

 Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar

 https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Hucur%C3%A2t-suresi/4624/12-ayet-tefsiri İbni Ebid- Dünya, Deylemi, Taberani, Beyheki, Tergib ve Terhib, İ. Şarani, İ. Gazali