Farz Nedir Ve Kaça Ayrılır? Farz Olan İbadetler Nelerdir

Farz sözcüğü dilimize Arapça'dan geçmiş bir kelimedir. Arapça " fariza" kökünden gelen farz kelimesi İslam dini terimi olup Kuran' da Müslümanlara yapılması ve uyulması zorunlu kılınan kurallar ya da ibadetlerin tamamıdır. Farz kelimesinin günlük yaşamda mecazi anlamda kullanıldığı da görülmektedir. Örneğin;" Bu çocuk çok düşük notlar almaktadır, onunla konuşmak farz oldu."

Farz Nedir Ve Kaça Ayrılır?

Farz sözcüğü kelime anlamı olarak " yapılması gereken şey, yapmak zorunda olunan veya yapmak zorunda kalınan şey, boyun borcu" dur. Farz sözcüğünün ikinci anlamı ise " Müslümanlıkta, geçerli bir özür olmadıkça kesinlikle yapılması gereken, yapılmaması günah kabul edilen Tanrı buyruğu" dur.

Farz, İslami anlayışa göre Allah'ın kelamı sayılan Kuran' da Müslümanlara yapılması açık bir biçimde emredilen kurallar veya ibadetler bütünüdür. Fıkıh usulünde de dinin mükelleften yapılmasını kesin ve bağlayıcı biçimde istediği fiili ifade etmektedir.

İslam fıkhına göre dinene yapılmasının istenip istenmemesi bakımından ayrıma tabi tutulan mükellefe ait filler arasında kesin ve bağlayıcı biçimde istenenlere farz ve vacip denilmektedir. Hanefi mezhebine göre yapılmasının istenmesi kesin ve bağlayıcı tarzda olduğuna dair delil kati ise bun farz denilmektedir. Buna örnek olarak namaz verilebilir. Ya da kesin delillerle sabit olan ramazan orucu gösterilebilir.

Farz olan ibadet ve kurallara mazeretsiz biçimde riayet edilmemesi de günah sayılmaktadır. Farzlı inkar etmek ya da yok saymak ise küfür kabul edilmektedir, bunu söyleyen kimsenin dinden çıktığı düşünülmektedir. Yani farz, Allah'ın kesin olarak yapılmasını ve yerine getirilmesini istediği, yapılması kat'i delillerle sabit bulunan emir ve kurallar bütünüdür.

Kuran' da farz konusunda pek çok ayet bulunmaktadır: " Ey iman edenler. Allah' a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı" ( Bakara Suresi, 183. Ayet ) "...çünkü namaz, müminlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır..." ( Nisa suresi, 103.Ayet )

Müslümanlara zorunlu kılınan farzların 32 adet olduğu genel kabul görmüş bir olgu iken İslam alimleri aslında bunu akıllarda kolayca kalması için toplu olarak bir araya getirmek amacıyla yapmışlardır.

Farzlar da çeşit olarak kendi içerisinde 2'ye ayrılır:

Farz-ı Ayn: İslamiyet'e göre Müslüman olan her bir kişiye yapması zorunlu kılınan farzlardır. Namaz kılmak ya da oruç tutmak buna örnek olarak verilebilir.

Farz-ı Kifaye: Farz-ı kifaye ise biraz daha karmaşık bir niteliğe sahiptir. Farz-ı kifaye tüm İslam dünyasına, tüm Müslümanlara farz kılınmış olan ancak Müslümanların bir bölümünün yapması ile diğer mükellefler üzerinden kalan bir çeşididir. Fakat farz olan bu görevler hiçbir Müslüman tarafından yerine getirilmezse o halde sorumluluk devam edecektir. Farz-ı Kifaye' ye örnek olarak cenaze namazı verilebilir.

Farz Olan İbadetler Nelerdir?

İslam dünyasında İslam alimleri tarafından 32 başlık altında toplanmış olan farz ibadetler kendi içerisinde de alt başlıklara ayrılmıştır. Bunlarda şöyledir:

İmanın Şartları: İmanın şartları 6 başlık altında toplanmıştır.

İslam’ın Şartları: İslam’ın şartları da 5 başlık altında toplanmıştır.

Namazın Farzları: Namazın farzları ise 12 adettir.

Abdestin Farzları: Abdestin farzları da 4 adettir.

Guslün Farzları: Gusulün farzları da 2 adettir.

Teyemmümün Farzları: Teyemmümün farzları da 2 adettir.

Bu şekilde dinen uyulması ve yapılması zorunlu farzlar, yani namaz kılmak, hacca gitmek ramazan ayında oruç tutmak gibi farzlar 32 farz şeklinde toplanmıştır.

Kaynak: İslam Ansiklopedisi