Zekatın Şartları Nelerdir? Zekatın Yükümlülük Ve Geçerlilik Şartları
Güncelleme Tarihi:
Zekat, maddi durumu iyi olan her Müslüman için farz olan ibadetlerden biridir. Kuran'ı Kerimde mümin kullar, namaz kılan, insanlarla güzel konuşan ve ihtiyaç sahiplerine zekat veren kişiler olarak tanımlanmıştır. Maide, Bakara, Araf ve Nisa surelerinde Müslümanlara zekat vermeleri ve ihtiyaçlarından arta kalanları infak etmeleri emredilir. Zekatın geçerlilik ve yükümlülük şartları nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Peygamber efendimiz yaşamı boyunca yoksullara zekat ve sadaka vermiş, tüm Müslümanlara da kazançlarının fazlasını Allah yolunda infak etmelerini öğütlemiştir. Zekat vermek, kişinin manevi açıdan arınmasını, cimrilik ve bencillik gibi duygulardan kurtulmasını sağlar. Toplum içinde dayanışma, yardımlaşma ve birlik beraberlik duygularının gelişmesi için de zekat verilmelidir.
Zekatın Şartları Nelerdir?
Her ibadette olduğu gibi zekatın da belli başı şartları vardır. Bu şartlar geçerlilik ve yükümlülük şartları olarak ikiye ayrılır. Zekat vermenin ilk şartı Müslüman olmaktır. Allah'ın birliğine ve tekliğine, peygamberlere, Kuran'ı Kerim'e ve ahiret hayatına iman etmiş olanlar, imkanları dahilinde zekat verirler. Hür ve aklı baliğ olmak da zekatın şartları arasında yer alır.
Zekatın gizliden ya da açıktan verilebilir. Ancak açıktan yapılan yardımlarda karşı tarafın gururunu kıracak davranışlardan ve gösteriş yapmaktan kaçınılmalıdır. Dinimizde birine yardım etmenin gizlisi makbuldür. Ancak diğer Müslümanları teşvik etmek için açıktan da yardım yapılabilir.
Zekat verilecek olan kişi ile ilgili şartların başında Müslüman olması gelir. Ancak zekat amaya ehil olması, yani ekonomik özgürlüğünü elinde bulundurmaması gerekir.
Dinimizde zekata tabi olan mallar dört gruba ayrılır. Tüm ticaret malları ve toprak ürünleri zekata tabi olan mallar arasında yer alır. Bunun dışında altın, gümüş ve hayvanlar da zekat olarak ihtiyaç sahiplerine verilebilir.
Zekatın Yükümlülük ve Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Zekatın Yükümlülük Şartları
1- Müslüman olmak:
Kuran'ı Kerimdeki emir ve yasaklar Müslümanlar için geçerlidir. Bu nedenle zekat vermek, namaz kılmak, oruç tutmak ve Hacca gitmek de sadece Müslümanlar için farzdır.
2- Hür olmak:
Esaret altında olan Müslümanlar herhangi bir kazanç elde etme imkanına sahip olmadıklar için, zekat onlar için farz değildir.
3- Aklı Baliğ olmak:
Müslümanlar, buluğ çağına girdikten sonra tüm ibadetlerden sorumlu tutulur.
4- Malın ihtiyaç fazlası olması:
Bakara Suresinin 219. ayetinde ''sana Allah yolunda ne kadar infak edeceklerini soruyorlar: De ki ihtiyaçtan fazlasını'' buyrulur. İnfak etmek, ihtiyaçtan arta kalanı Allah yolunda dağıtmak demektir. Zekatın, veren kişiyi ya da ailesini zor duruma sokmaması gerekir. Bu nedenle Kuran'ı Kerimde de ancak ihtiyaç fazlası malların zekat olarak verilebileceği bildirilmiştir.
Aynı zamanda zekat olarak verilecek para ya da malın nisap miktarına erişmiş olması gerekir.
5- Malın ya da ürünün kazanılmasının üzerinden en az bir yıl geçmiş olması:
6- Zekat olarak verilecek para ya da ürünün helal yollardan kazanılmış olması:
Haram yollardan kazanılmış olan mallar zekat olarak verilemez. Örneğin hırsızlık yapmak ve kumar oynamak dinimize göre en büyük günahlar arasında yer alır. Yine aynı şekilde alın teriyle değil faizle kazanılan para da haramdır. Bu yolla kazanılan hiçbir para, ürün ve mal da zekat ya da sadaka olarak verilemez.
Zekatın Geçerlilik Şartları
Zekatın Allah katında geçerli olması için iki şartın yerine getirilmesi gerekir.
1- Niyet:
''Ameller niyetlere göredir'' hadisinde de vurguladığı üzere, tüm ibadetlerde niyet şartı aranır. Bu nedenle zekata tabi olan malların Allah yolunca harcanması gerekir.
2- Temlik:
Zekat ehil olanlara verilmeli ve verilen para ya da mal o kişinin mülkiyetine geçirilmelidir.
Kaynak: Diyanet