Koyunların, Sığırların, Develerin Ve Atların Zekatı Nasıl Hesaplanır Ve Verilir?

 Özellikle göçebe yaşam süren toplumlarda hayvanlar oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bunun yanında bu toplumlarda geçim ve zenginlik kaynağı oldukları da bilinmektedir. Çölde yaşayan Araplar hayvanlar için mal kelimesini kullanmaktadır.

 Koyunların, Sığırların, Develerin ve Atların Zekatı Nasıl Hesaplanır ve Verilir?

 Hz. Muhammed'in (SAV) hadislerinde hayvanlarda diğer zekat mallarında olduğu gibi tafsilatlı bir şekilde ele alınmıştır. Kaynaklardan elde edilen bilgilere göre Hz. Muhammed (SAV) zekatının verilmesi gereken mallar ile bu malların nasib ve nisbetlerinin ele alındığı bir vergi tarifesi oluşturmuş. Ancak bunları gerekli yerlere gönderemeden hayatını kaybetmiştir. Bu vergi tarifeleri Hz. Ömer ile Hz. Ebu Bekir döneminde kullanılmıştır.

 Bu mektup ve hayvanların zekatı ile ilgili diğer hadisler ele alındığında bir takım sonuçlar ortaya çıkmıştır.

Hz. Muhammed (SAV), sahabe ve tablin dönemlerinde hayvanlar içerisinden deve, sığır ve koyunlar için zekat alınmıştır.

Deve nisabı, 5 deve, koyununki 40 koyun, sığır nisabı ise 30 sığır olarak belirlenmiştir.

Bunun yanında İslam alimleri keçi, koyun ve mandaların da sığır nisab ve nisbetleri içerisinde zekata tabi oldukları konusunda görüş birliği sağlamaktadır.

Hz. Muhammed (SAV) mektubunda zekata tabi olan koyunların salme olmaları gerektiğinden de bahsetmiştir.

Salme, senenin büyük bir bölümünü merada otlanarak geçiren hayvan anlamına gelmektedir. Yem ile beslenen hayvanlar "ma'lufe", nakliyat ve ziraat için kullanılan hayvanlar ise "amile" olarak isimlendirilmektedir.

 Zekata tabi tutulan hayvanların;

Senenin büyük bir çoğunluğunda otlanması ve besi hayvanı olması gerekmektedir.

Ziraat ya da nakliyat için kullanılan hayvanlar içerisinden olmamaları gerekmektedir. Fakihlerin büyük bir kısmı zekatı verilecek olan hayvanların bu iki şartı karşılaması konusunda fikir birliğine varmışlardır.

Develerin Zekatı

 İslam'ın yayılmaya başladığı ilk dönemlerde deve bura halkı ve komşu ülkeler için oldukça önemli olan bir hayvandı. Devenin etinden ve sütünden faydalanılmasının yanında taşımacılık amaçlı da kullanılırdı. Bu sebeple Hz. Peygamber zamanında ve onu takip eden dönemlerde İslam ülkelerinin çeşitli bölgelerine gönderilen emirlerde deve her zaman liste başında bulunurdu.

 Hz. Muhammed'in (SAV) hadislerinde develerin zekat nisbetleri şu şekilde gösterilmektedir.

5-9 arası devesi olanlar için bir koyun

10-14 arası 2 koyun

15-19 arası 3 koyun

20-24 arası 4 koyun

25-35 arası 1 tane 2 yaşında dişi deve

36-45 arası 1 tane 3 yaşında dişi deve

46-60 arası 1 tane dört yaşında dişi deve

61-75 arası 1 tane beş yaşında dişi deve

76-90 arası 2 tane 3 yaşında dişi deve

91-120 arası 2 tane beş yaşında dişi deve şeklindedir.

Koyun Zekatı

 Hz. Muhammed'in hadislerinde koyun nisbetleri ile nisbetler için ödenecek zekat şu şekilde gösterilmektedir.

1-39 arası koyuna sahip olanlar zekattan muaf

40-120 arası 1 koyun

121-200 arası 2 koyun

200-399 arası 3 koyun

400-500 arası 4 koyun şeklindedir.

Sığırların Zekatı

 Sığırlarda 30 sığır altı için zekat verilmesi gerekmemektedir. 30-40 sığır için 2 yaşında erkek ya da dişi buzağı, 40-60 arası sığıra sahip olanlar 3 yaşında erkek ya da dişi dana vermesi gerekmektedir. Sonrasında ise her 30 sığır için bir buzağı, her 40 sığır için bir dana vermesi gerekmektedir.

 Zekat açısından sığır ile manda arasında yırım yapılmaz. Bunların ikisi de aynı cins sayılmaktadır.

 Kaynak: Diyanet