Kaza Ve Kader Nedir? İslam'da Örnekleri İle Kaza Ve Kader Kavramları
Güncelleme Tarihi:
Kaderin sözlük anlamı, "miktar, ölçü, bir şeyi belirli bir ölçüye göre yapmak ve belirlemek" gibi anlamlara gelir. Kaza ve kader İslamiyet’te çok sık kullanılan terimler arasında yer alıyor. Kader ile kazanın insan hayatında çok önemli bir yeri vardır. Kaza ve Kader nedir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Allah'ın irade ve ilim sıfatları ile ilgili bir kavram olan kader, evreni, evrende meydana gelen tüm varlık ve olayları belli bir ölçü ve nizama göre düzenleyen ilahi kanunu ifade eder.
Kaza ve Kader Nedir?
Kaza sözlük anlamına göre, "hüküm, emir, bitirme ve yaratma" anlamlarına gelir. Kaza, Cenab-ı Hakk'ın ezelde takdir ve irade ettiği buyurduğu şeylerin zamanı gelince, hepsini irade, ezeli ilim ve takdirine uygun bir şekilde yaratması ve meydana getirmesidir. Kaza Allah'ın tekvin sıfatı ile alakalı olan bir kavramdır. Kader ise, ölçü, miktar, bir şeyi belirli bir ölçüye göre yapmak anlamlarına gelir. Terim olarak ise kader, “yüce Allah'ın, ezelden ebediyete kadar olacak tüm şeylerin yeri ve zamanı, nitelik ve özellikleri, takdir edilmesi ve ezelî ilmiyle bilip sınırlaması” anlamına gelir. Kader, Allah'ın ilim ve iradeleri ile ilgili bir kavramdır. Aynı zamanda kader, evreni ve evreni ortaya çıkaran olayları belli bir nizama ve ölçüye göre düzenleyen ilahi bir kanun olarak da ifade edilir.
İslam'da Örnekleri ile Kaza ve Kader Kavramları
Kader ve kazaya iman, her şeyin Allah'ın takdirine bağlı olarak gerçekleştiğine işaret eden ayetlerle birlikte ilahi ilmin, şimdiye kadar olmuş ve olacak olan tüm olayları ve varlıkları kuşattığını belirten ayetlerde sıkça vurgulanıyor. Hz. Peygamber de meşhur hadislerinde kadere imanı bir iman şartı olarak açıklar. Kader konusundaki bazı ayetlerin meali şu şekildedir:
"... O'nun katında her şey bir ölçü (miktar) iledir." (er-Ra‘d 13/8).
"... Her şeyi yaratıp ona bir nizam veren ve mukadderatını tayin eden Allah, yüceler yücesidir." (el-Furkan 25/2).
"De ki: Allah'ın bizim için yazdığından başkası bize asla erişmez..." (etTevbe 9/51).
Hz. Peygamber de Cibrîl hadisi olarak bilinen hadiste anlatıldığı gibi, kadere imanı iman esasları arasında yer alır. Bu hadiste geçtiği şekline göre, Cebrâil (a.s.) Peygamberimiz’e:
“İman nedir?” diye sormuş, o da:
“Allah'a, kitaplarına, meleklerine, ahiret gününe, peygamberlerine, hayır ve şerriyle kadere inanmandır” cevabını verir. (bk. Müslim, “Îmân”, 1; Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 15; İbn Mâce, “Mukaddime”, 9).
Kaza ve Kadere İman
Kader ve kazaya iman yüce Allah'ın irade, ilim, kudret ve tekvin sıfatlarına inanmak anlamına gelir. Başka bir deyişle bu sıfatlara inanan biri, kader ve kazaya da inanmış olur. Bu durumda kader ve kazaya inanmak, iyi ve kötü, hayır ve şer, canlı ve cansız, acı ve tatlı, faydalı ve faydasız ne varsa hepsinin Allah'ın dilemesi, bilmesi, takdiri, kudreti ve yaratması sonucunda olduğuna, Allah'tan başka yaratıcı olmadığına inanmak anlamına gelir. Dünyada meydana gelmiş ve gelecek olan her şey, Allah'ın dilemesi, ilmi, takdiri ve yaratması şeklinde olur. Evrende her şeyin bir kaderi vardır. Bunun anlamı ise, yüce Allah, insanları hür iradeleri ile seçecekleri şeylerin ne şekilde ve nerede seçileceğini ezeli olan yani zamanla sınırlı olmayan mutlak ilmi ile bilir. Allah bu dilemesine göre takdir buyurarak zamanı gelince kulun seçimi ile birlikte yaratır. Bu nedenle de Allah'ın ilmi, kulun seçimine bağlı olarak, Allah'ın ezel, anlamında bir şeyi bilmesinin, kulun seçimi ve iradesi üzerinde zorlayıcı bir etkisi bulunmaz.
Kaynak: Diyanet